6
Eniro en la Regnon okazas per amo de Dio, per sinmalligo de teraj aferoj, per sankteco kaj ĉasteco, per veramo, pureco, firmeco, fideleco kaj vivofero.
7
Tiuj klarigoj montras, ke homo estas senmorta kaj vivas eterne. Por tiuj, kiuj kredas je Dio, kiuj amas Dion kaj fidas Lin, la vivo estas bonega, t.e. eterna; sed por tiuj, kiuj estas forvualitaj de Dio, kvankam ili havas vivon, ĝi estas malluma, kaj komapare kun la vivo de kredantoj ĝi estas neekzistanta.
8
Ekzemple okulo kaj ungo vivas: sed la vivo de ungo kompare kun la vivo de okulo estas neekzistanta. Ŝtono ekzistas kaj homo ekzistas; sed kompare kun la ekzisto de homo ŝtono estas neekzistanta, ĝi ne havas ekziston; ĉar kiam homo mortas kaj lia korpo neniiĝas kaj peras, ĝi fariĝas kiel ŝtono kaj tero. Pro tio estas klare, ke kvankam mineralo ekzistas, kompare kun homo ĝi estsa neekzistanta.
9
Tiel same animoj, forvualitaj de Dio, kvankam ili ekzistas en tiu ĉi mondo kaj en la postmorta mondo, kompare kun la sankta ekzisto de la infanoj de la Regno estas neekzistantaj kaj apartigitaj de Dio.
LXVIII.
DESTINO.
1
Demando. – Ĉu la destino, pri kiu mencias la Sanktaj Libroj, estas io laŭdekreta? Se tiel estas, ĉu penado, celanta ĝin eviti, ne estas vana?
2
Respondo. – Estas du specoj de destino: unu laŭdekreta, kaj la alia kondiĉa aŭ okazebla. La laŭdekreta destino estas tio, kio ne povas ŝanĝi sin aŭ aliiĝi, kaj la kondiĉa destino estas tio, kio povas okazi. La laŭdekreta destino de tiu ĉi lampo ekzemple estas, ke la olivoleo brulas kaj estos konsumita; tial ĝia fina estingiĝo estas dekretaĵo, kiun ne estas eble aliigi aŭ ŝanĝi, ĉar ĝi estas laŭdekreta destino. Tiel same en homa korpo estis kreita vivopovo, kaj tuj kiam ĝi konsumiĝos kaj finiĝos, la korpo certe malkombiniĝos, kiam do la olivoleo en tiu lampo forbrulos kaj konsumiĝos, la lampo sendube estingiĝos.
3
Sed kondiĉan destinon oni povas kompari al tio: dum estas ankoraŭ olivoleo, fortega vento ekblovas sur la lampon kaj estingas ĝin. Tio ĉi estas kondiĉa destino. Saĝe estas evitadi ĝin, gardi sin kontraŭ ĝi, esti singarda kaj atenta. Sed la laŭdekreta destino, kiel la konsumiĝo de la olivoleo en la lampo, ne povas esti ŝanĝita, aliigita aŭ prokrastita. Ĝi devas okazi; la estingiĝo de la lampo estas neevitebla.
LXIX.
LA INFLUO DE LA STELOJ.
1
Demando. – Ĉu la steloj sur la ĉielo havas ian influon je homaj animoj, aŭ ne?
2
Respondo. – Kelkaj el la ĉielaj steloj havas klaran kaj videblan materialan influon je la terglobo kaj teraj estaĵoj; senbezone estas tion ĉi klarigi. Konsideru la sunon, kiu per la dia helpo kaj providenco progresigas la teron kaj ĉiujn terajn estaĵojn. Sen la lumo kaj varmo de la suno neniuj teraj kreaĵoj venus iam en la ekziston.
3
Koncerne la spiritan influon de la steloj, kvankam influo de la steloj je la homa mondo povas ŝajni stranga, tamen, se vi profunde konsideros tiun ĉi objekton, vi ne estos tiom mirigitaj. Mi ne intencas tamen diri, ke la dekretoj, kiujn la iamaj astrologoj konkludadis el la movoj de la steloj, konformis al faktoj, ĉar la dekretoj de tiuj iamaj astrologoj estis fantaziaĵoj, devenantaj de egiptaj, asiriaj kaj ĥaldeaj pastroj, aŭ, pli ĝuste, ŝuldataj al la imagaĵoj de hindoj, al la mitoj de grekoj, romanoj kaj aliaj steladorantoj. Sed mi volas diri, ke tiu senlima universo estas kiel homa korpo, kies ĉiuj membroj estas kunrilatigitaj kaj ligitaj kun granda forto. Kiagrade la organoj, membroj kaj partoj de homa korpo estas ligitaj unu kun aliaj kaj kunrilatigitaj por reciproka helpo kaj subteno, kaj kiagrade ili influas sin reciproke! Tiel same la membroj kaj elementoj de la partoj de tiu senfina universo estas kunrilatigitaj, kaj ili influas sin reciproke spirite kaj materiale.
4
Ekzemple la okulo vidas, kaj la tuta korpo estas influita; la orelo aŭdas, kaj ĉiuj membroj de la korpo ekmovas sin. Tio ĉi estas senduba, kaj la universo estas kiel viva persono. Plie, la rilato, kiu ekzistas inter la membroj de estaĵoj, devas nepre rezulti efikon, aŭ materialan, aŭ spiritan.
5
Por tiuj, kiuj neas spiritan influon je materialaĵoj, ni citos mallongan ekzemplon: mirindaj sonoj kaj tonoj, melodioj kaj ĉarmaj voĉoj estas okazoj, kiuj influas la aeron – ĉar sono estas la esprimo, uzata pri vibrado de la aero – kaj tiu vibrado influas la nervojn de orela timpano kaj rezultas aŭdon. Pensu nun, ke la aervibrado, kiu estas sensignifa okazo, altiras kaj maltrankviligas la spiriton de homo kaj havas grandan influon je li: ĝi igas lin plori aŭ ridi, ĝi povas influi lin tiagrade, ke li ĵetos sin en danĝeron. Vidu do la rilaton, kiu ekzistas inter la spirito de homo kaj la atmosfera vibrado, tiel, ke sinmovado de la aero estas la kaŭzo, pro kiu homo pasas el unu stato en alian, kaj ĝi komplete ekregas lin; ĝi senigas lin de pacienco kaj trankvileco. Konsideru, kiel stranga ĝi estas, ĉar nenio altiras el la kantanto kaj eniras en la aŭskultanton, tamen estas kaŭzita granda spirita efiko. Pro tio certe tiel granda rilato inter estaĵoj devas havi spiritan efikon kaj influon.
6
Estis menciite, ke la membroj kaj partoj de homo efikas unu je la aliaj kaj influas unu la aliajn. Ekzemple la okulo vidas, kaj tio efikas je la koro; la orelo aŭdas, kaj tio influas la spiriton; la koro estas en trankvilo, la pensoj iĝas serenaj, kaj ĉiuj membroj de la homa korpo atingas agrablan staton. Kio interrilato kaj kia interakordo! Se tiu rilato, tiu spirita efikado kaj influado estas inter la membroj de homa korpo, kiu estas nur unu el limhavaj estaĵoj, certe inter tiuj universalaj kaj senfinaj estaĵoj ekzistas ankaŭ spirita kaj materiala rilato. Kvankam oni ne povas malkovri tiun interrilaton el la estantaj leĝoj kaj nuntempa scienco, ilia ekzisto inter ĉiuj estaĵoj estas tamen certa kaj absoluta.
7
Konklude, estaĵoj, ĉu grandaj aŭ malgrandaj, estas rilatigitaj reciproke per la perfekta saĝeco de Dio, kaj ili efikas unu je aliaj kaj influas unu aliajn. Se ne estus tiel, en la universala sistemo kaj ĝenerala organizo de la ekzisto estus malordo kaj malperfekteco. Sed ĉar estaĵoj estas interrilatigitaj kun grandega poteco, ili estas sialoke en ordo kaj perfektaj.
8
Tiu ĉi objekto indas konsideron.
LXX.
LIBERA VOLO.
1
Demando. – Ĉu homo estas en ĉiuj siaj faroj libera aganto, aŭ li estas devigata kaj trudpuŝata?
2
Respondo. – Tiu ĉi demando estas unu el la plej gravaj kaj malfacilaj el la diaj problemoj. Se plaĉos al Dio, la venontan tagon, ĉe la komenco de la tagmanĝo, ni enterprenos detalan klarigon de tiu ĉi objekto; nun ni klarigos ĝin mallonge, en kelkaj vortoj, jene. Kelkaj aferoj dependas de la libera volo de homo, ekzemple justeco, honesteco, tiraneco kaj maljusteco, same kiel ĉiuj bonaj kaj malbonaj agoj; estas videble kaj klare, ke tiuj agoj estas plejparte lasitaj al la volo de homo. Sed estas kelkaj aferoj devigitaj kaj altruditaj al homo, kiel dormo, morto, malsano, senfortiĝo, maljustaĵoj kaj malfeliĉoj; ili ne estas lasitaj al la volo de homo, kaj li ne estas responda por ili, ĉar li estas devigita elportadi ilin. Sed en la elekto de bonaj kaj malbonaj faroj li estas libera, kaj li plenumas ilin konforme al sia volo.