De discussie ging in Louis’ kantoor verder. ‘Ze beantwoordt aan mijn eisen,’ hield Nessus vol. ‘We moeten haar als potentiële deelneemster beschouwen.’
‘Ze kan toch niet de enige zijn op de hele Aarde?’
‘Nee, Louis. Bepaald niet. Maar we hebben de anderen niet te pakken weten te krijgen. Niet één.’
‘Maar waaraan zou ik moeten deelnemen?’
De poppenspeler begon het haar uit te leggen. Algauw bleek dat Teela Brown niet geïnteresseerd was in de ruimte, zelfs nog nooit op de maan was geweest en bepaald niet van zins was om voorbij de grenzen van de verkende ruimte te gaan. De tweede quantum hyperaandrijving wekte haar hebzucht niet op. Toen ze er in het nauw gedreven en verward begon uit te zien, greep Louis opnieuw in.
‘Nessus, wat zijn die eisen waaraan Teela zo mooi beantwoordt eigenlijk?’
‘Mijn ondergeschikten zijn al een poosje op zoek naar nakomelingen van de Geboorterecht Loterijen.’
‘Ik houd ermee op. Jij bent getikt.’
‘Nee, Louis. Mijn orders zijn afkomstig van de Achterste zelf, van degene die ons allen leidt. Zijn gezonde verstand staat niet ter discussie. Mag ik een en ander uitleggen?’
Voor de mensheid was geboortenbeperking al lange tijd geen probleem meer. Tegenwoordig werd een minuscuul kristal aangebracht onder de huid van de onderarm van de patiënte. Het duurde een jaar voor dat kristal was opgelost, en dat hele jaar kon de vrouw niet zwanger raken. In de eeuwen daarvoor had men gebruik gemaakt van minder subtiele methoden.
Rond het midden van de eenentwintigste eeuw had de bevolking van de Aarde de achttien miljard bereikt. Daarna was ze niet verder meer gegroeid. Een onderafdeling van de Verenigde Naties stelde de Wetten op de Geboortenbeperking op en zorgde ervoor dat ze ook werden nageleefd. Meer dan vijf eeuwen lang waren die wetten al hetzelfde gebleven: twee kinderen per echtpaar, mits officieel goedgekeurd. De autoriteiten besloten wie hoeveel keer vader of moeder mocht worden, konden sommigen belonen met extra kinderen, verboden anderen überhaupt om kinderen te krijgen, alles op basis van wenselijke of niet-wenselijke genen. ‘Ongelooflijk,’ zei de Kzin. ‘Waarom? Drigg, alles begon behoorlijk vol te raken, met achttien miljard mensen klemgezet in een primitieve technologie.’
‘Als het Patriarchaat de Kzinti zo’n wet zou proberen op te leggen, dan zouden we het uitroeien vanwege de brutaliteit ervan.’ Maar mensen waren geen Kzinti. Vijfhonderd jaar lang waren de wetten ongewijzigd gebleven. Toen, tweehonderd jaar geleden, hadden geruchten de kop opgestoken. Binnen het officiële lichaam dat zorgdroeg voor de wetten zouden chicanes aan de gang zijn. Het uiteindelijke resultaat van het schandaal waren drastische veranderingen in de wetten op de geboortenbeperking geweest.
Elk mens, man of vrouw, ongeacht zijn of haar genen, had nu recht op een kind. En daarboven kon hij of zij automatisch Geboorterecht Twee en Drie krijgen: voor een hoog IQ, of voor aantoonbare psychische vermogens, zoals Plateau-ogen of een absoluut richtinggevoel, of voor genen die bijdroegen tot een verwachte lange levensduur, zoals telepathie of een natuurlijk lang leven of een volmaakt gebit.
Je kon een geboorterecht kopen voor een miljoen sterren per stuk. Waarom niet? Het stond vast dat de kunst van het geld verdienen tot dezelfde categorie behoorde als telepathie of een natuurlijk lang leven. En het betekende weer zoveel pogingen tot omkoping minder.
Je kon ook vechten voor Geboorterechten in de arena, als je tenminste je Geboorterecht Een nog niet had verbruikt. De winnaar won Twee en Drie, de verliezer verloor zijn Een en zijn leven. Het een compenseerde het ander.
‘Ik heb dit soort gevechten gezien,’ zei Spreker. ‘Als deel van jullie amusementsshows. Ik dacht dat ze vochten voor het genoegen dat ze eraan beleefden.’
‘Nee, het is ernst,’ zei Louis. Teela giechelde.
‘En de Loterijen?’
‘Er is een wanverhouding,’ zei Nessus. ‘Zelfs met de middelen die ervoor zorgen dat mensen niet ouder worden, sterven er op Aarde toch elk jaar meer mensen dan er worden geboren …’ En dus telden de autoriteiten elk jaar de sterfgevallen en de naar andere werelden vertrokkenen op, trokken daar het aantal op Aarde geborenen en naar de Aarde verhuisden af en maakten het aantal Geboorterechten dat dan overbleef inzet van de Nieuwjaarsloterij.
Iedereen mocht meedoen. Als je geluk had, kon je tien of twintig kinderen krijgen — als dat geluk was. Zelfs misdadigers die hun straf uitdienden, mochten niet van de loterij worden uitgezonderd. ‘Zelf heb ik vier kinderen,’ zei Louis Wu. ‘Eén via de loterij. Je had drie van de vier ontmoet als je twaalf uur vroeger was gekomen.’
‘Het klinkt allemaal heel eigenaardig en heel gecompliceerd. Als de bevolking van Kzin te talrijk wordt dan —’
‘Vallen we de dichtstbijzijnde menselijke wereld aan?’
‘Zeker niet, Louis. Dan vechten we tegen elkaar. Hoe minder ruimte er is voor ieder Kzin-individu, hoe groter de kans dat een Kzin aanstoot neemt aan een andere Kzin. Ons bevolkingsprobleem lost zichzelf op. We zijn nooit met jullie tweemaal acht tot de tiende macht Kzinti op één enkele planeet geweest!’
‘Ik geloof dat ik het begin te begrijpen,’ zei Teela Brown. ‘Mijn ouders waren alle twee winnaars van de Loterij.’ Ze slaakte een wat nerveus lachje. ‘Anders zou ik nooit zijn geboren. En nu we het er toch over hebben, mijn grootvader was —’
‘Vijf generaties lang zijn al je voorouders al mensen die de Loterij hebben gewonnen en juist daarom nakomelingen op de wereld hebben kunnen zetten.’
‘Is het werkelijk! Dat heb ik nooit geweten!’
‘De cijfers liggen heel duidelijk,’ verzekerde Nessus.
‘Maar de vraag “Nou en?” blijft onbeantwoord,’ zei Louis Wu. ‘Zij-die-heersen in de vloot van de poppenspelers hebben de stelling ontwikkeld dat de voortplanting van de bewoners van de Aarde gericht is op het vergroten van de geluksfactor.’
‘Huh!’
Teela Brown boog zich naar voren in haar stoel, een en al nieuwsgierigheid. Ze had vast en zeker nog nooit een krankzinnige poppenspeler gezien.
‘Denk eens aan de loterijen, Louis. Denk eens aan evolutie. Zevenhonderd jaar lang werd jullie voortplanting geregeld door een paar simpele getallen: twee geboorterechten per persoon, twee kinderen per paar. Hier en daar won er iemand misschien een derde geboorterecht of werd hem zijn eerste geweigerd, om een goede reden: diabetische genen of zo iets. Maar het grootste deel van de mensheid had twee kinderen.
En toen kwam er een andere wet. De afgelopen tweehonderd jaar is tussen de tien en de dertien procent van elke generatie hier geboren dank zij het feit dat een van zijn ouders een winnend lot in de Loterij had. Wat bepaalt wie in leven blijft en zich voortplant? Op Aarde is dat geluk.
En Teela Brown is de dochter van zes generaties van gokkers die allemaal wonnen …’
Teela Brown
Teela zat een beetje hulpeloos te giechelen.
‘Kom nou toch,’ zei Louis Wu. ‘Je kunt geluk niet fokken op dezelfde manier als je ruige wenkbrauwen probeert te krijgen.’
‘Toch proberen jullie telepathie op die manier te krijgen.’
‘Dat is niet hetzelfde. Telepathie is geen psychisch vermogen. De werking van de rechter pariëtale hersenkwab is bekend. Alleen dóét die hersenkwab bij de meeste mensen gewoon niks.’
‘Vroeger dacht men dat telepathie een van de psi-vermogens was. En nu zeg je dat geluk dat niet is.’
‘Geluk is geluk.’ Het gesprek had amusant kunnen zijn, net zo amusant als Teela het vond, maar Louis zag wat zij niet zag. De poppenspeler meende wat hij zei. ‘Statistisch gezien kom je altijd op een gemiddelde uit, met af en toe misschien een uitschieter naar links of rechts. Het zit je tegen en hop, je doet niet meer mee. Kijk maar naar de dinosaurussen. Als de dobbelstenen voor jou gunstig vallen, dan —’