Дарога сутыкае мяне з выдатнымі людзьмі. Жыві мы ў адным горадзе, абавязкова зрабіліся б блізкімі сябрамі. Але нязведанае кліча, таму я купляю білет на цягнік да Уфы і вечарам выязджаю.
Званіць мабілка. Мама кажа, што памерла бабуля.
Бабуля памерла?
Яна сказала, што будзе жыць, пакуль яе ўнук вучыцца... Мне да дому – тры тысячы кіламетраў. Гэта, на злом галавы, тры дні дарогі. Можна яшчэ на самалёце. Назад у Менск? Я не магу, ніяк не магу.
Цягнікі сутыкаюцца ўнутры мяне, рэйкі плавяцца, зварухнуцца не атрымліваецца. Калі б толькі мяне было два!
Мне вельмі хочацца адпачыць ад дарожных размоваў, і паўдарогі да Уфы я маўчу, але адзін са спадарожнікаў усё роўна пачынае распытваць мяне. Слова за слова, і да размовы падключаюцца суседнія купэ. Урэшце мяне забяспечваюць ежай на некалькі наступных дзён.
Уфа вельмі падобная на Менск сваімі сталінскімі будынкамі, спальнымі раёнамі і колькасцю заводаў. Тут ужо прыкметна халадней. Я закупляюся ў сэкандзе зімовай вопраткай. Усё на грошы, зэканомленыя на квітку ў Казахстан.
Машына за машынай – і я ўрываюся ў Сібір. На кальцавой Чэлябінска я спыняю дальнабоя Юру. На яго руцэ набітае воблачка, усярэдзіне якога напісанае імя «Наташа». З размоваў за жыццё я даведваюся, што яго жонку клічуць Вера, а палюбоўніцу Маша. Хто ж гэтая таямнічая Наташа, я так і не адважваюся спытаць.
За акном мільгаюць толькі балоты і лясы. Тэмпература апускаецца ніжэй за нуль, пра што сведчаць замёрзлыя кроплі на люстэрках задняга віду. Ад холаду размаўляць не хочацца – мы прабіраемся праз тайгу. На навасібірскай развязцы нашы шляхі разыходзяцца, Юру – на Кемерава, а мне – на Алтай.
Я планую затрымацца ў Навасібе на пару дзён. Мясцовыя байкеры падказваюць мне кавярню, у якой я спадзяюся знайсці ўпіску. Яны апісваюць яе як месца, дзе тусуюцца «ўсялякія дрэдастыя». Гэтак і здараецца: я знаёмлюся з дрэдастай афіцыянткай Насцяй. Насця маленькая, ёй дваццаць чатыры, у яе зататуяваная левая рука, яна смяецца, быццам мульцяшны персанаж. Я пасяляюся ў яе на кухні. Пара дзён плаўна перацякаюць у пару тыдняў. Я сплю па дванаццаць гадзін і нічога не раблю. Я маю вялікую патрэбу ў такім адпачынку.
За мінулыя месяцы я пазнаёміўся з сотняй людзей і праехаў больш за дзесяць тысяч кіламетраў. Даводзілася спаць на вуліцы, даядаць за кімсьці ў «Макдоне», не мыцца тыднямі і прасіць міласціну. Я выдатна разумею, што такое жыццё на вуліцах урбана. На Алтаі мноства аддаленых паселішчаў. Пакуль я дакладна не ведаю, куды накіроўваюся, але прыйшоў час выбірацца з гарадоў.
Глава 5
Рома на Алтаі
Дом на краю зямлі
– Ты шо, дурань – ноччу ісці? Ды цябе ваўкі зжаруць!
У цемры я выходжу з Паспаўла. Да Чарбая каля трыццаці кіламетраў лесавознай дарогі. Чарбай – схаванае ад цывілізацыі паселішча ў горнай тайзе, у якім пастаянна жывуць усяго некалькі чалавек. Пешшу дабірацца туды ніяк не менш за шэсць гадзін, на транспарт спадзявацца не выпадае – дарога ў такім стане, што на ёй у самы раз ладзіць трофі-гонкі.
Першае, з чым даводзіцца змагацца, – страх перад начнымі гукамі лесу. Важна замацаваць у мозгу, што ў гэтую пару года есці цябе ніхто не збіраецца – у гушчары да халеры лёгкай здабычы. Звер можа напасці, толькі калі сам спалохаецца. І каб ты не быў для яго сюрпрызам, ісці праз лес трэба бадзёра і гучна. Я падымаю дух песняй «Служили два товарища».
Другая праблема – моцная забалочанасць мясцовасці. Чаравікі тонуць у месіве, раз-пораз даводзіцца абыходзіць велізарныя лужыны. Праз дзесяць кіламетраў я сутыкаюся з першай сур’ёзнай перашкодай – ракой. У месцы, дзе яе перасякае дарога, плынь, здаецца, не глыбейшая, чым па калена. Абутак адразу ж прамакае наскрозь, я грэюся думкай пра тое, што наперадзе гарачая гарбата і цёплая печ. Праз чатыры гадзіны пачынаю нервавацца.
Мяркуючы па мапе, якую я сфатаграфаваў з інтэрнэт-старонкі, я ўжо павінен быў дабрацца да закінутай вёскі, але навокал холадна і бязлюдна, як і раней. Ацаніць, ці правільна я трымаю кірунак, вельмі складана – неба зацягнутае хмарамі, а компаса ў мяне, вядома ж, няма. Я зноў натыкаюся на раку. Бачу дастаткова свежыя палоскі, пакінутыя аўтамабільнымі пратэктарамі, і велізарныя сляды сабачых лап. Вельмі хочацца верыць, што гэта менавіта сабачыя сляды.
Тэмпература падае ніжэй за нуль, пра гэта сведчаць абледзянелыя беражкі ручая. Спыняцца нельга – адразу замерзну. Ломіць спіну, чвякаюць мокрыя чаравікі, хочацца есці і спаць. Я ледзьве цягнуся. Выбару не застаецца – трэба распальваць вогнішча і ставіць палатку.