У чарговым уазіку, які нас наганяе, рашуча няма месца, але мы жэстамі ўгаворваем кіроўцу дазволіць нам уціснуцца ў багажнік. Акрамя нас у машыне корпаюцца яшчэ сем чалавек. Зусім хутка нашы шляхі разыдуцца. Кіроўца едзе на поўдзень, а нам на ўсход. Мізансцэна развітання разгортваецца на вяршыні перавалу. Адзін з пасажыраў легкадумна прыадчыняе дзверы, і ветрам іх ледзь не вырывае з каранямі.
Я ўключаю плэер, бо размаўляць з Жэнем бессэнсоўна – шум ветру заглушае словы. Мы брыдзём па лёдзе ўжо больш за тры гадзіны ў надзеі знайсці месца для прывалу. Вакол няма нічога, што можна было б выкарыстаць як сховішча, толькі лысыя вяршыні гораў. Шалік, які закрывае твар ад ветру, ператвараецца ў суцэльны бязглузды шматок лёду. Цяпер, успамінаючы гэты дзень, я магу сказаць, што гэта было самае суровае выпрабаванне з усіх, што мне даводзілася перажываць. Я літаральна адчуваю, як мае страўнік і печань дрыжаць ад холаду. У нас былі ўсе шанцы ператварыцца ў зледзянелыя муміі з трэшавых артыкулаў пра няўдалыя паходы на Эверэст.
Раптам з-за перавалу выязджае ратавальная калона з чатырох грузавікоў. Калі адзін з іх спыняецца побач са мной, я, не сказаўшы ні слова, лезу ўнутр і зачыняю за сабой дзверы. Мне вельмі холадна штосьці казаць.
У чарговай даліне мы прабіваем кола. Вырашаем не марнаваць часу пасярод пустыні і дацягнуць дваццаць кіламетраў да бліжэйшага кафэ. Я сотні разоў ездзіў з дальнабоямі і добра ўяўляю, што такое ўзаемадапамога на дарозе. Але тое, як гэта адбываецца ў Манголіі, мяне шчыра ўражвае. У замене кола на маёй машыне ўдзельнічае кожны чалец брыгады. Усе шэсць мужыкоў! Хтосьці працуе дамкратам, хтосьці круціць гайкі, хтосьці на падхопе цягае інструмент. Пры гэтым каларытныя драйвэры жартуюць і падшпільваюць адзін аднаго, нягледзячы на сцюжу і дзікі вецер. Пасля таго як кола займае сваё месца, мы сядаем абедаць.
Асартымент прыдарожнага кафэ неверагодна вузкі. У яго ўваходзяць усяго дзве стравы: локшына з канінай і пельмені з канінай. Я бяру пельмені. Пяць штук – порцыя на чалавека. Пельмені гатуюцца на нашых вачох, пакуль мы п’ём салёную гарбату з маслам.
Пасля абеду мы адпраўляемся ў дарогу. Я губляю дар слова ад убачанага: перад намі адкрываецца від на снежныя вяршыні, якія атачаюць шырачэнныя стэпы. Часам дарога набывае зялёнае або фіялетавае адценне дзякуючы горным пародам, праз якія яна пракладзеная. Марсаход Curiosity можна было з тым жа поспехам адправіць сюды – фатаграфіі гэтай часткі Манголіі было б цяжка адрозніць ад марсіянскіх. Хіба што, калі б у кадр трапіў які-небудзь уазік.
Проста на ўскрайку пустыні Гобі ў адной з нашых машын каменем прабівае бак. Варта адзначыць, што да бліжэйшай запраўкі не менш за дзвесце кіламетраў. Калі я бачу лужыну саляры пад днішчам, я разумею, што нам хана. З бака хвошча паліва, кіроўцы пакрысе выпаўзаюць з кабінаў, размінаюцца, жартуюць і сцябуць адзін аднаго. На тое, каб залатаць дзіру, сыходзіць гадзіны дзве. Я назіраю за тым, як магутны мангол па мянушцы Мядзведзь голымі рукамі замазвае прабоіну смалой, і мой мозг пачынае пакрывацца інеем.
Манголы – неверагодна марозаўстойлівы народ. Мне не раз прыходзілася назіраць, як у люты холад яны займаюцца сваімі звычайнымі справамі на адкрытым паветры. Яны пырхаюць, нібы матылькі, і здаецца, што на вуліцы нават прыемна. Але варта толькі выйсці вонкі, як умомант адмарозіш сабе паўтулава.
А другой гадзіне ночы мы нарэшце дабіраемся да месца начлегу. Забытая нават самымі цярплівымі мангольскімі багамі гасцініца ў нейкай невялікай вёсачцы шырока расчыняе свае дзверы. Дакладней, яны там проста не зачыняюцца. Мы здымаем пакой з чатырма ложкамі. Гаспадар прыцягвае абагравальнік, які ледзь пярдзіць. Усе разбіваюцца па парах, і праз хвіліну пакой напаўняецца казарменным храпам. Нікога не хвалюе мінусавая тэмпература гасцінічнага нумару – мы проста выдыхнуліся і да смерці хочам спаць.
Падслепаваты вадзіла
Увесь наступны дзень мы, нібы групка мамантаў пад пагрозай вымірання, прабіраемся праз заснежаны перавал. Вельмі часта прабіваем колы, адстаём ад графіка амаль на паўдня. Ад моцнай трасяніны ў мяне баліць галава, я ўсё часцей адрубаюся.
У наступным прытоне нам шанцуе – ёсць гарачая вада. Тоненькі струменьчык камфорту, да якога па чарзе прыпадаюць мужыкі, і задаволенае жыццём звярынае вурчанне разносіцца па ўсім гасцінічнам паверсе. Я дзіка здзіўляюся, калі мне ўдаецца падлавіць марудны Wi-Fi. Тут жа тэлефаную знаёмаму свайго сябра, які жыве ва Улан-Батары, і той кажа, што без праблем упіша нас у сябе. Мяне пачынае напаўняць даўно забытае пачуццё ўпэўненасці ў заўтрашнім дні. Гэтая думка бадзёрыць, і ўсе нязручнасці раптам набываюць часовы характар.