Pan Palanowski zbladł.
– Jak to…? Przecież pani już wyraziła zgodę? Uważałem to za wiążące!
– Wiążące, wiążące… Zgodę, owszem, wyraziłam, ale nie mogę brać na siebie odpowiedzialności za rezultaty! Niechże się pan zastanowi, każde kiwnięcie palcem w tym obcym domu może mnie zdradzić!
Pan "Palanowski zsiniał na twarzy, omal się nie udusił. Czym prędzej, z namiętną gwałtownością, zaczął mi wyjaśniać, na czym polega zasadniczy podstęp. Przewidując zastępstwo, Basieńka już od pewnego czasu jęła przyzwyczajać męża do osobliwych wybryków, rezygnując z dotychczasowych obyczajów i wprowadzając nowe w sposób chaotyczny i niezorganizowany. Doszło do tego, że kiedyś wszystkie brudne talerze wyrzuciła za okno, a obrazy na ścianach przewiesiła tyłem do przodu. Raz zeszła ze schodów tyłem i na czworakach. Na pytania udziela odpowiedzi idiotycznych i nie związanych z tematem. Cokolwiek powiem czy zrobię, tego męża już nic nie zdziwi i w ogóle im więcej dziwactw wymyślę, tym lepiej. I w końcu to tak krótko, zaledwie trzy tygodnie…!
Moje wątpliwości zbladły, perspektywa takiej swobody w działaniu wyglądała nawet zachęcająco. Pan Palanowski czynił dzikie wysiłki, punkt po punkcie likwidując moje obawy i logicznie dowodząc, że szachrajstwo musi się udać. Do głupich wybryków zawsze miałam talent… Dałam się przekonać na nowo.
*
Udając się do pana Palanowskiego w celu przeistoczenia się w Basieńkę, przeszłam samą siebie. Włożyłam bardzo starą, kompletnie zdefasonowaną garsonkę, która nie została dotychczas wyrzucona wyłącznie przez przeoczenie, stary, przedwojenny kapelusz mojej ciotki, przyozdobiony sztucznymi kwiatami, oraz gumiaki. Nie wiem, jakim cudem nie wywołałam zbiegowiska, w każdym razie taksówkarz, którego zatrzymałam w pobliżu domu, zażądał pieniędzy z góry. W pobliżu mojego domu znajduje się zakład dla nerwowo chorych, zapewne sądził, że stamtąd uciekłam. Dużą pociechę stanowiła mi myśl, że Basieńka opuści apartament ukochanego jako ja, a zatem w tym samym stroju.
Systematycznie zwiększane i ugruntowywane ględzeniem pana Palanowskiego ogłupienie sprawiło, że wyborem odzieży zajęłam się bez reszty, postanawiając pozostałe, zaniedbane jeszcze szczegóły uzupełnić w trakcie przemiany. Po umyśle błąkały mi się jakieś mgliste przypomnienia rozmaitych kryminalnych utworów, w których jedne jednostki wcielały się w inne, przy czym przeważnie byli to szpiedzy i rzecz wymagała długich i skomplikowanych przygotowań. Miałam niejasne wrażenie, że moje przygotowania mogą się okazać niedostateczne, ale pocieszał mnie fakt, że nie jestem szpiegiem. Być może w sytuacji prywatno-cywilnej cała sprawa jest łatwiejsza i mniej skomplikowana.
Pan Palanowski był niebotycznie przejęty. Zdenerwowanie musiało mu się rzucić zarówno na umysł, jak i na wzrok, bo zachwycił się kapeluszem mojej ciotki. Niepojętym sposobem przeoczyłam fakt, że istotnej pomocy w przygotowaniach nie mogę się po nim spodziewać.
Najbardziej męczyło mnie i niepokoiło to, że kompletnie nie znałam domu, w którym miałam zamieszkać. Otumaniony afektem amant nie pozwolił mi go obejrzeć, twierdząc, że jeszcze mógłby mnie tam ktoś zobaczyć, skojarzyć sobie i nabrać podejrzeń. Nie wiem, kto miałby mnie oglądać i podejrzewać, skoro wyraźnie było powiedziane, że inwazji znajomych i przyjaciół nie należy się obawiać, a Basieńka z małżonkiem prowadzą życie odosobnione. Uległam jednakże, nie zastanawiając się nad brakiem logiki u pana Palanowskiego, który z jednej strony prezentując przesadną ostrożność, z drugiej strony okazywał się przerażająco lekkomyślny.
Czas do przybycia charakteryzatora spędziłam na spożywaniu olbrzymich ilości kawy i wyjaśnieniach topograficzno-architektonicznych. Zostałam powiadomiona, że apartament niedobranego stadła mieści się w domku jednorodzinnym, wchodzi się do niego od ulicy na tyłach, pod budynkiem znajduje się garaż, ale garaż zajęty jest na warsztat, samochód zatem, owo święte volvo, parkuje w ogródku. Pan Palanowski nie umiał rysować, nie znał dokładnie ogródka, oczyma duszy ujrzałam zatem od razu straszną scenę, jak, symulując pewność siebie, z rozpędem wjeżdżam w świeżo posadzone georginie lub też inną marchewkę. O ilości pomieszczeń, ich rozkładzie i wyposażeniu również nie był w stanie udzielić mi dokładniejszych informacji, nigdy ich bowiem nie wizytował, co wydało mi się wiarygodne i zrozumiałe.
Nie mając najbledszego pojęcia, co mi jeszcze może być potrzebne, co tu zostało przeoczone i zaniedbane, usiłowa łam wydrzeć z półprzytomnego amanta jak najwięcej wiadomości o jego ukochanej. W chwili kiedy przeraził mnie niespodziewanym oświadczeniem, że ukochana dość często jeździ konno, przybył charakteryzator, niepozorny, chudy, łysy facecik, który, ledwo rzuciwszy na mnie okiem, od razu zdecydował, że należy czekać na wzór. Nie zwracałam na niego uwagi, w panice usiłując się zorientować, czy uda mi się jakimś podstępem uniknąć tej konnej jazdy.
Jeździłam konno we wczesnym dzieciństwie, na oklep, bez siodła i miałam z tego okresu nie najlepsze wspomnienia, wsiowe chłopaki bowiem postraszyły mi konia. Pozycja, jaką zajmowałam na nim do chwili, kiedy kurcgalopkiem osiągnął stajnię, niewiele miała wspólnego z siedzeniem na ^grzbiecie zwierzęcia i wraziła mi się w pamięć na zawsze. Ściśle biorąc, wisiałam na nim za nogę. Nic dziwnego, że teraz wpadłam w popłoch.
– Na litość boską, niech pan od razu powie, co ona jeszcze takiego praktykuje, o czym do tej pory nie było mowy! – zażądałam rozpaczliwie. – Skacze z trampoliny? Śpiewa? Jeździ na nartach? Na upartego o tej porze roku dałoby się jeszcze pojeździć na nartach w Zakopanem!
– Wcale nie na upartego, jest środek marca, pełnia sezonu! – zaprotestował charakteryzator, nie wiadomo dlaczego z urazą, co sprawiło, że ogarnęła mnie zgroza i zgłupiałam z tego do reszty.
Za moim przykładem zgłupieli wszyscy. Wdaliśmy się w rozstrząsanie końskiego problemu tak gorączkowo, jakby Basieńka mieszkała w stajni. Wszystko inne poszło w niepamięć, równowaga umysłu przepadła z kretesem. Przybycie głównej postaci dramatu nie tylko nie pomogło, ale zdecydowanie pogorszyło sytuację.
W charakteryzatora na widok wzoru wstąpiło nowe życie, siłą zawlókł mnie do lustra, posadził na fotelu, oświetlił jupiterem i zabronił się odzywać. Basieńka, z obłędem w oczach, z trzęsącymi się rękami, zdenerwowana do nieprzytomności, zachowywała się jak ostatnia kretynka.
Konferowała w kącie szeptem z panem Palanowskim, trzymając go kurczowo za klapy. Charakteryzator trzymał mnie za głowę. Pan Palanowski miotał się po pokoju, usiłując dogodzić wszystkim równocześnie.
– Niechże ja się dowiem jeszcze czegoś więcej! -jęczałam rozpaczliwie półgębkiem. – Nie wiem, co mam robić! Ten mąż mnie pozna!
– Nie pozna, nie – zapewniała Basieńka półprzytomnie. – Niech pani na niego nie zwraca uwagi…
Mieszkanie pana Palanowskiego przemieniło się w dom wariatów. Miałam niejasne wrażenie, że coś tu jest okropnie nie w porządku, ale spojrzałam w lustro i zamurowało mnie tak fizycznie, jak i umysłowo. Łysy facecik z niewiarygodnym mistrzostwem odbierał mi twarz. Uczernił brwi, aa szczęście tuszem, nie henną, namalował pieprzyk pod okiem jak żywy i wymodelował usta. W mgnieniu oka nabrałam wyrazu niezadowolonej z życia primadonny i aż mnie otrząsnęło, Charakteryzator nie poprzestał na tych straszliwych efektach, działał dalej, podmalował mi oczy i przyczernił czwarty ząb od góry z lewej strony, który Basieńka miała martwy i nieco ściemniały. Przy zębie wróciło mi życie.
– Czy mi to tak zostanie na zawsze, proszę pana? – spytałam z przerażeniem, dość gwałtownie wydzierając mu głowę z rąk, zdecydowana kategorycznie odmówić udziału w przedsięwzięciu albo zażądać miliona w złocie. Czarny ząb, Matko Boska…!!!
– Proszę się nie ruszać! Nic pani nie zostanie, i ząb, i znamię musi pani codziennie poprawiać!
Dopadł Basieńki, zdarł jej z głowy perukę z grzywką i nasadził na mnie. Rezultat był wstrząsający! Sama byłabym w stanie się pomylić i wziąć Basieńkę za siebie, czy może odwrotnie. Nie zostało we mnie nic ze mnie, byłam Basieńka absolutnie, nie sposób było odgadnąć, że ja to nie ona! Nagle zachwiałam się w uprzednim, niezłomnym przekonaniu, że wszystkie tu obecne osoby są nienormalne i cierpią na pomieszanie zmysłów, zwątpiłam w obłęd pana Palanowskiego i nabrałam nieco otuchy. Kto wie, to kretyństwo mogło się udać…
Cholerna Basieńka oderwała się wreszcie od konspiracyjnych szeptów i obydwoje z panem Palanowskim przyglądali mi się z zainteresowaniem, podziwem i zachwytem. Przystąpiliśmy do wymiany odzieży. Wybór jej stroju pochwaliłam, jasny cynober i orange w połączeniu z ciemnym fioletem rzucał się w oczy i rzeczywiście mógł pociągnąć za sobą obstawę, nawet gdyby jego zawartość przeistoczyła się w brodatego staruszka.