Выбрать главу

9. Ад Сэкстуса — дабразычлівасьць і наўзор дому, якім кіруе бацька, і ідэю жыць у сузгоднасьці з правам натуры; і шляхэтную шчырасьць; і клапатліва мець на ўвазе патрэбы сяброў, і праяўляць цярпеньне адносна някультурных людзей і тых, што судзяць зь імклівасьцю і неразважна, і здольнасьць з усімі гадзіцца; зносіны зь імі былі прыямнейшымі за ўсялякую лісьлівасьць, і адначасна ён карыстаўся сярод людзей найвялікшаю пашанаю; і ён меў дар гэтак выкрываць, як і ўладжваць інтэлігэнтным і мэтодалягічным спосабам неабходныя прынцыпы жыцьця; і ніколі не праяўляў гневу або якую-небудзь іншую пачуцьцёвую схільнасьць, але спалучаў паўніню любові і быў зусім вольным ад гэтакае-ж схільнасьці і карыстаўся добраю славаю; ня выклікваючы шмат шуму, і мець вялікія веды, не выстаўляючы іх напаказ.

10. Ад Аляксандра граматыка — паўстрыманасьць ад дакораў крыўдных заўвагаў пад адрысам людзей, якія абмовіліся якім-небудзь барбарскім, памылковым ці нямілагучным выражэньнем: у падобных выпадках я, ідучы за імі, стараюся ўжыць правільны выраз у форме адказу ці пацьверджаньня або сумеснага дасьледваньня самога прадмету, і не чапляцца да слова, або пры помачы іншага падобнага напамінаньня.

11. Ад Фронтона — пазнаў я, як зайздрасьць, падступнасьць і крывадушнасьць свомымі зьяўляюцца для тыраніі, і, што тым з-пасярод нас, каторых называюць арыстакратамі, баржджэй шматлікага ім не хапае з бацькаўскае годнасьці.

12. Ад Аляксандра Плятоністага — тое, што ня часта і ня без неабходнасьці кажу каму-небудзь або пішу ў лісьце, што я ня маю вольнага часу; ані бесперапынку прашу выбачэньня з прычыны занядбаньня абавязкаў, вымаганых нашымі суадносінамі да тых, з кім мы жывем, пад дайманом нібыта безадкладных справаў.

13. Ад Катульлюса — ня быць абыякасным, калі сябра знойдзецца ў памылцы, нават, калі і беспадстаўна, але пробаваць вярнуць яго назад у добры настрой; і быць гатовым гаварыць добра пра настаўнікаў, як гэта чуваць пра Доміціюса і Атэнодотуса; і любіць маіх дзяцей праўдзіва.

14. Ад брата майго Сэвэруса — любіць маіх хатніх, і любіць праўду, і любіць справядлівасьць; і празь яго я пазнаў Тразэя, Гэльвідзіюса, Катона, Брутуса; і празь яго я атрымаў уяўленьне адносна сутнасьці гаспадарства з роўнымі для ўсіх правамі, якое кіруецца пашанаю роўнасьці і роўнае свабоды слова для кажнага; і ўяўленьня ідэі адносна каралеўскага ўраду, які найвышэй за ўсё шануе свабоду тых, якімі ён кіруе; ад яго пазнаў я гэтаксама пасьлядоўнасьць і неадступную стойкасьць у маей пашане перад філязофіяю; і ахвочасьць тварыць дабро, і быць гатовым падзяліцца зь іншымі, і падтрымліваць добрую надзею, і веру ў любоў да мяне збоку маіх прыяцеляў; і ў ім спасьцярог я адсутнасьць укрываньня свае думкі перад тымі, каго ён ганіў, а ягоным прыяцелям не даводзілася здагадвацца, што ён жадае і чаго не жадае, і гэта было вельмі проста.

15. Ад Максімуса — самавалоданьне і быць стойкім у асягненьні кажнае рэчы, бадзёрасьць у кажных абставінах, гэтаксама, як і ў часе хваробы; і ўраўнаважанасьць з ветлівасьцю і годнасьцю, і наважанасьць у выкананьні спраў, пастаўленых перад сабою без нараканьня; і я спасьцярог, што кажны чалавек верыў, што ягоная думка пакрывалася зь ягоным словам і, што ўва ўсім тым, што-б ён ні рабіў, ён ніколі ня меў дрэнных замераў; і ён ніколі ня выклікваў подзіву да сябе ані зьдзіўленьня, і ніколі ня быў у пасьпешнасьці, як і ніколі не пакідаў пачатае рэчы, гэтак, як і ніколі ня быў усхвалёваным або прыгнобленым, гэтаксама, як і не сьмяяўся ніколі, каб зьіначыць сваё пачуцьцё няпрыемнасьці, ані, з другое стараны, ніколі ня быў ён запальчывы ці з выражэньнем падозранасьці. Ён быў абазнаным з праявамі дабрадзеяньня, і быў гатовым дараваць, і быў вольным ад усякае хвальшывасьці; і ён адсланіў воблік чалавека, увага якога ня можа быць адвернутаю ад таго, што ёсьць правільным баржджэй, чымся чалавека, які займеў паправу. Я і тое спасьцярог, яшчэ, што ніякі чалавек ня мог падумаць, што Максімус пагарджае ім, або ўпасьці на думку, што ёсьць лепшым за яго. Ён меў гэтаксама мастацтва быць дасціпным у манеры ўспрыймальнай.