— Што, клянеш, старая ведзьма? — пачуў шэпт Гавароўскі.
— Не, дзякую, што хоць транты ператрасеш, а то мне ўсё не было часу,— спакойна адказала Ганна, а сэрца ў яе калацілася як асінавы ліст. Яна прыслухоўвалася, ці не ляпне клямка, ці не адчыняцца дзверы. Адчыняцца, значыць,— пагібель...
А Сымон пааддзіраў дошкі на палку, перакуліў рэшата з пер'ем, узлаваўся i садануў у яго носцам. Пух разляцеўся па хаце, абляпіў яго суконную паддзёўку, папрыставаў да шыняля жандара. Той дзьмухаў i адмахваўся ад пуху, нібы ад летняй заедзі.
Сымон мацюкнуўся i выйшаў у сенцы. Следам павалокся i жандар. «Ну, цяпер канцы?» — падумала Ганна. Але ў сенцах i на падворку было ціха. Дзверы з хаты паліцыянты накінулі адчыненымі. Ганна перагрэблася праз парог, як побач ударыў стрэл. Старая так i асунулася, а па вушах разануў свінячы піск. Потым зноў стрэлілі, i ўсё сціхла. Ганна схапілася за вушак, устала i ледзьве выпаўзла з сянец. Сымон з хлява выцягваў скрываўленага падсвіначка i валок на сані. З гумна вынес тры мяхі жыта i ўскінуў на воз.
Ганна, склаўшы рукі, прыперлася да сцяны. Ёй нічога не было шкода, бо з дня на дзень чакала рабаўнікоў i змірылася з думкаю пра самае горшае. Адно яе непакоіла: «Дзе ж Марылька?»
Калі выязджалі з двара, Сымон памахаў пісталетам i прыгразіў:
— Усё адно знойдзем, пся крэў!
Ганна зачыніла пусты хлеў, замкнула гумно, хадзіла i ўсё азіралася, a праходзіла каля паветкі, аж чуе, нехта шэпча:
— Мама, не бойцеся, гэта я.
— А божачка, божачка, злітаваўся-такі. Дзе ж ты, дачушка?
— Ідзіце, я зараз,— пачулася з-пад карчоў, складзеных пад паветкаю.
Хутка Марылька ўскочыла ў хату. Жанчыны моцна абняліся i заплакалі.
— Гэта ж я прыйшла папярэдзіць тату, каб сышоў з дому, аж наскочыла на ірадаў. Бачу, уцякаць няма куды, дык я пад карчы зашылася.
— Што ж цяпер рабіцьмем, дачушка?
— Сыдзем, пакуль не позна. Усё адно жыць не дадуць. А прыйдуць нашы, тады вернемся. Вы ідзіце ў Залессе да радні, a ў мяне свая дарога.
Увечары жанчыны забілі аполкамі дзверы i разышліся куды каторая.
Ранняй вясною, калі падсохлі груды, распушыліся вербы i зацінькалі сініцы ў набраклых гаях, Раман Салавей з партызанскіх хутароў, дзе ён туляўся ўсю зіму, выправіўся адведаць Ганну. Ішоў ён узлессем каля самага Харомнага, i захацелася зірнуць на сваё селішча, пабачыць, што асталося ад яго гаспадаркі, ці хоць цэлая хата. Якраз была страсная субота, кожны збіраўся святкаваць, пяклі паскі, фарбавалі яйкі, a многія, мабыць, з велікоднымі каробкамі паехалі ўжо ў царкву да ўсяночнай. Каму ён цяпер у галаве? Пройдзе загуменнем, зірне, i дай бог ногі.
А выйшла, што ў «ката няма свята». Толькі перакінуў Раман нагу цераз пералаз, аж перад ім, нібы з-пад зямлі,-— Сымон Гавароўскі.
— Hi з месца, бальшавіцкая морда,— прахрыпеў ён, выцягваючы з кабуры рэвальвер.
— А-а-а, Сымон,— спакойна адказаў Салавей.— Я ж думаў, цябе гаспадары хоць у свята з ланцуга спускаюць, аж, выходзіць, ты маю хату i ў вялікдзень пільнуеш.
— Цябе, гада, ад самае зімы пільную.
— Чаго мяне пільнаваць? Я не золата, ніхто не ўкрадзе. Ты б лепш сваю шкуру пільнаваў. Ой, па ёй даўно асіна плача.
— Мільч, пся крэў! — гаркнуў Сымон i сунуў старому паміж лапатак руляю рэвальвера.— Марш у жандармерыю, там пагаворыш.
— Ты б, можа, хоць папалуднаваў, а то да Хвойні блізкі свет, аташчаеш, бронь божа,— спакойна пакепліваў Раман з тлустага крываротага паліцыянта. А Сымон аж падскокваў ад злосці, штурхаў старога ў каршэнь i гыркаў. Ён не павёў яго вуліцаю, a загадаў ісці загуменнямі да дарогі на Хвойню. Там была жандармерыя i стаяў гарнізон, a ў Рудабелцы белапалякі чамусьці не захацелі ці не адважыліся асталёўвацца.
Да Хвойні ўся дарога — лесам. Мокрая, слізкая, з каламутнымі лужынамі, замшэлымі вываратамі, ядлоўцавымі зараснікамі абапал. Усё жывое набракала сокам, выпроствалася, зелянела, збіралася забуяць шчодрым красаваннем. Пераляталі з галінкі на, галінку вёрткія дразды, лушчыў хвою спрытны дзяцел.
Раман глядзеў, слухаў, прынюхваўся да пахаў клейкіх пупышак, веснавое вады i смаловага духу. «Няўжо болей не пабачу, не пачую, не прайду па гэтай дарозе? Самога пацягнула ў пастку. І трэба ж было! Столькі гадоў таланіла, з якіх толькі закрутак не выкоўзваўся, а тут на табе, дома, каля сваёй хаты, ускочыў у сіло. Гэты юда не паспагадае, не адумаецца, а я ж яго на сваю галаву некалі з пелькі выцягнуў. Выходзіць, папіхнуць трэба было. Каб жа тое ведаў. Маленькі быў. Хто б думаў, што з гэтага губатага смаркача такі жывадзёр вырасце».