— Угу! — адказала зноў варона.
— Ды ўсё ж хоць і цудоўныя яны былі птушкі, але далёка ім да цябе. Разумнейшага за цябе я нікога не бачыў!
Спадабалася вароне, як яе хваляць.
— Ага! — каркнула яна на ўвесь рот і ўпусціла рака ў ваду.
Бегла лісіца па полі. Hi адсюль ні адтуль — выскачылі сабакі і пагналіся за ёю.
Лісіца ну ўцякаць! Бегла, бегла, ды пад пянёк у нару і залезла.
Сядзіць у нары і кажа сама сабе:
— Вушкі, вушкі, што вы рабілі?
— Мы слухалі ды слухалі, каб сабакі лісічку не з'елі.
— Ножкі, ножкі, што вы рабілі?
— Мы ўцякалі ды ўцякалі, каб сабакі лісічху не дагналі.
— Вочкі, вочкі, што вы рабілі?
— Мы глядзелі ды глядзелі, каб сабакі лісічку не з'елі.
— А ты, хвост, што рабіў?
— Я за пні, за кусты, за калоды чапляўся.
— А, дык ты вунь які? Наце ж, сабакі, ешце мой хвост!
Сабакі ўхапіліся за хвост і выцягнулі лісіцу. Ледзь жывая ўцякла яна ад іх.
У дзеда з бабай былі бык, баран, гусак ды певень і свіння.
Вось дзед і кажа бабе:
— А што, баба, певень нам не так і патрэбен, зарэжам яго к святу!
— Ну што ж, зарэжам.
Пачуў гэта певень і ўцёк уночы
ў лес. Назаўтра дзед шукаў, шукаў — не знайшоў пеўня.
Увечары зноў кажа бабе:
— Не знайшоў я пеўня, прыйдзецца нам свінню закалоць!
— Ну, закалі свінню.
Пачула гэта свіння і ўцякла ўночы ў лес.
Дзед шукаў, шукаў свінню — не знайшоў:
— Прыйдзецца барана зарэзаць!
— Ну што ж, зарэж
Баран пачуў гэта і кажа гусаку
— Уцякайма ў лес, а то зарэжуць і цябе і мяне!
I ўцяклі баран з гусаком у лес. Выйшаў дзед на двор — нямі ні барана, ні гусака. Шукаў, шукаў — не знайшоў.
— Што за дзіва! Уся жывёла звялася, адзін бык застаўся. Давядзецца, відаць, быка зарэзаць.
— Ну што ж, зарэж.
Пачуў гэта бык і ўцёк у лес.
Улетку ў лесе прыволле. Жывуць сабе ўцекачы — гора не ведаюць. Але мінула лета, надышла зіма.
Вось бык пайшоў да барана:
— Што ж, брат, пара надыходзіць сцюдзёная—трэба хату будаваць.
Баран яму адказвае:
— У мяне кажух цёплы, я і так перазімую.
Пайшоў бык да свінні:
— Хадзем, свіння, хату будаваць!
— А мне хоць які мароз—я не баюся: зарыюся ў зямлю і без хаты перазімую.
Пайшоў бык да гусака:
— Гусак, хадзем хату будаваць!
— Не, не пайду. Я адно крыло падсцялю, другім накрыюся — мяне ніякі мароз не пройме.
Пайшоў бык да пеўня:
— Давай хату будаваць!
— Не, не пайду. Я зіму і так пад елкаю пераседжу. Бык бачыць — справы кепскія. Трэба аднаму турбавацца.
— Ну,— кажа,— вы як хочаце, а я пачну хату ставіць. I збудаваў сабе хатку адзін. Запаліў у печы і палежвае, грэецца.
А зіма настала халодная, пачалі прыціскаць маразы. Баран бегаў, бегаў, сагрэцца не можа — і пайшоў да быка:
— Бэ-э!.. Бэ-э! Пусці мяне ў хатку!
— Не, баран. Я цябе клікаў хату будаваць, дык ты: сказаў, што ў цябе кажух цёплы, ты і так перазімуеш.
— А калі не пусціш, дык я разганюся, выб ю дзверы — табе ж будзе холадна.
Бык думаў, думаў: «Давай пушчу, а то замарозіць ён мяне».
— Ну, заходзь.
Баран увайшоў у хату і каля печкі на лаўку лёг.
Неўзабаве прыбегла свіння:
— Pox! Pox! Пусці мяне, бык, пагрэцца!
— Не, свіння. Я цябе клікаў хату будаваць, дык ты сказала, што табе хоць які мароз — ты ў зямлю зарыешся.
— А не пусціш, я лычом усе вуглы падрыю, тваю хату абярну!
Бык падумаў, падумаў: «Падрые вуглы, аберне хату».
— Ну, заходзь.
Убегла свіння ў хату і залезла ў склеп, пад падлогу.
За свіннёю гусак ляціць:
— Га-гак! Га-гак! Бык, пусці мяне пагрэцца!
— Не, гусак, не пушчу! У цябе два крылы, адно падсцелеш, другім накрыешся—і так перазімуеш.
— А не пусціш, дык я ўвесь мох са сцен выскубу!
Бык падумаў, падумаў і пусціў гусака. Зайшоў гусак у хату і сеў на прыпек.
Праз нейкі час прыбягае певень:
— Ку-ка-рэ-ку! Бык, пусці мяне ў хату!
— Не, не пушчу. Зімуй у лесе пад елкаю.
— А не пусціш, дык я ўзлячу на гарышча, усю зямлю са столі зграбу, у хату холаду напушчу!
Бык пусціў і пеўня. Уляцеў певень у хату, сеў на жэрдку і сядзіць.
Вось яны жывуць сабе — упяцярых — пажываюць. Даведаліся пра гэта воўк і мядзведзь.
— Хадзем,— кажуць,— у хатку, усіх з'ямо, самі будзем Там жыць.
Сабраліся і прыйшлі. Воўк кажа мядзведзю:
— Ідзі ты першы, ты дужэйшы.
— Не, я непаваротлівы, ты больш шустры за мяне, ідзі ты першы.
Воўк і пайшоў у хатку. Толькі ўвайшоў — бык рагамі яго Да сцяны і прыпёр. Баран разбегся Ды —трах, трах! — ваўка па рэбрах, А свіння са склепа крычыць: