Не паспела я перавесці дух, як на дарозе з другога боку гарода з’явілася яшчэ адна постаць, якая шыбавала ў супрацьлеглы бок. Наш знакаміты паэт Міхась Яраш ішоў хутка, мэтанакіравана, але разпораз аглядаўся, нібыта напалоханы. У месяцовым святле яго твар выглядаў надзвычайна белым. Здаецца, і гэты мяне не заўважыў. Перачакаўшы яшчэ трохі, я вылезла зпад свайго куста, перавяла дыханне і зноў узялася за матычку.
Аднак якое ажыўленне пануе ў Дабрацічах ноччу! Ніколі б не падумала. Цуд і дзіва. Навошта і куды папёрлася Лёніха сярод ночы? Не на любоўнае ж спатканне! Здаецца, час кахання для яе прайшоў. Не, цалкам верагодна, што яна яшчэ можа выйсці замуж (і гэта будзе ужо чацвёрты раз), але ж не будзе яна дзеля любасцяў раз’язджаць па начах на ровары! Дык куды яна паехала? А Міхась? Няўжо ж ходзіць да якой маладой дачніцы – у тым жа баку дачы? Цікаўнасць грызла мяне мацней за камароў, бо вадкасць ад цікаўнасці пакуль не прадаецца ў парфумерных аддзелах універсальных магазінаў, і цікаўнасць не губляе празрыстасці, нават калі табе пяцьдзясят.
Некалькі гадзін я рупна працавала, канцэрт на Бугу заціх, і начны спакой час ад часу парушаўся толькі дзіўнымі гукамі – недзе гудзеў гудок, нудна, працягла, на адной ноце, а потым абрываўся з падвываннем. Да такога гуку я звыкла з дзяцінства – так час ад часу гуло нешта на мяжы, мы, дзеці, звязвалі тады гэты гук з таямнічай «сігналізацыяй».
Поўня паступова сышла з зеніту, справілася і я са сваёй работай. Засталося яшчэ толькі некалькі караценькіх папярочок. Я здалёк пачула зваротны Лёнішын званочак, бо прыслухоўвалася, і загадзя грунтоўна схавалася за куст. Цяпер я не адрывала ад Лёніхі вачэй увесь час, пакуль яна ехала ўздоўж нашага гарода, і разгледзела, што на багажніку яе ровара прымацавана нейкая вялікая валіза… Але тут маё сэрца стукнула і спынілася: проста насупраць мяне за мяжой, на нейтральнай паласе, у хмызняку стаяла нешта… нехта… не, пэўна, усё ж нешта – высокая, вышэй за чалавечы рост, фігура ў нейкім белым балахоне, з чорнай плямай замест твару. Гэтае нешта глядзела ў наш бок! Лёніха, нічога не заўважаючы, праехала. Белы прывід ціха адступіў і растаў у тумане, што расплываўся ад Буга.
Застыўшы, я адчувала, як жах, не варты пяцідзесяцігадовай кабеты, але ад гэтага не менш разбуральны, плюшчыць ды расчыняе мае вантробы. Хто або што ж гэта магло быць!? Акрамя адказу «смерць», нішто іншае не прыйшло мне на розум. Менавіта так выглядае смерць паводле дабрацінскіх меркаванняў, так мы ўяўлялі смерць у дзяцінстве, так я ўяўляю яе і цяпер: гіганцкая жанчына ў белым, з велічным і жахлівым чорным тварам, праўда, яна мае быць з касой, але, можа, я не заўважыла касы праз цемру! Ногі пабеглі самі. Як мага хутчэй пайсці адсюль! Чалавек на нейтральнай тэрыторыі ноччу не мог знаходзіцца па вызначэнні, там наогул нікога не магло быць ноччу. Ды і выгляд у яго быў нечалавечы! Гэта істота з таго свету! І яна прыходзіла або па мяне, або па Лёніху! І прыйдзе яшчэ! Так і гавораць: смерць абавязкова спачатку паказваецца, а ўжо потым забірае з сабой.
Я шпарыла дахаты, усім сэрцам жадаючы як мага хутчэй схавацца ў надзейным цяпле дому, і ледзьве паспела затармазіць ля плота. У шэрым святле ранку, які збіраўся пачацца, у час, калі зацятыя грыбнікі ўжо выходзяць з дому з ліхтарыкам, я пабачыла: у акно нашага дома заглядаў чалавек. Хлопец з кароткай стрыжкай, у цёмнай куртцы. Пасля перажытага шоку на гародзе я нават не спалохалася – ужо гэта, несумненна, быў не прывід, а чалавек, і нават меншы за мяне ростам. Не вагаючыся, я штурхнула брамку. На гук ён павярнуўся, перапалохаўся (відаць было па выразе твару) і адразу ж кінуўся наўцёкі. З гарачкі я пабегла за ім.
У нашым плоце тры брамкі: у гарод, да станцыі і «ў грыбы». Ён выбег праз тую, што «ў грыбы», і, пакінуўшы яе адчыненай, знік за дрэвамі. Я зачыніла брамку і засунула засаўку (хаця ад чаго гэта памагло б, спытаюся я зараз), забегла на веранду ды замкнулася на кручок. Абышла дом, упэўнілася, што ўсё мірна і ціха, вярнулася на кухню, яшчэ раз праверыла кручок на дзвярах і кінула позірк на кававарку. Трэба было падумаць.
Я вырашыла, што зараз бы мне не зашкодзіў глыточак чаго-небудзь больш моцнага, чым кава. Калі дакладней, з’явілася нагода так вырашыць. Думка пра глыточак моцнага мільгацела ў галаве ўжо даўно. Некаторы час я вагалася, але потым махнула рукой. Бабуля вяла строгі ўлік запасам алкаголю ў доме, які ўвесь прызначаўся на экспарт: за каня і гасцям. Аднак у мяне было пару бутэлек віскі з д’ЮЦІ фры, якія я прывезла з сабой на выпадак прыёму гасцей, якіх не задаволіла б «Беларусь сінявокая» з аўталаўкі. Павагаўшыся, я скруціла галаву адной з іх і добра-такі пляснула ў малінкоўскую шклянку. Бухнулася на лаўку і хутчэй сербанула са шклянкі, каб перабіць згрызоты сумлення. Бо ў глыбіні – а нават і на паверхні – гэтага самага сумлення я ведала, што мне піць нельга.