5. Владимир Короткевич. «Чорны замак Альшанскі». Сторожевский рынок
Герой романа историк Антон Космич со вкусом описывает свой дом с «подъездом холостяков», в котором живет, кстати, и злой гений, психиатр Лыгановский, он же — последний князь Ольшанский. Отмечает, что неподалеку — Сторожевский рынок, на котором продавали всякую живность.
Нават мне немагчыма ўседзець на месцы кожную нядзелю, калі цераз тракт ад майго дома адкрываецца рынак худобы: коні, каровы, свінні, залатыя рыбкі, авечкі, галубы, трусы, лясное звяр'ё, птушкі, сабакі і ўсё жывое...
Да таго як агарадзілі квартал — дзядзькі з вазамі стаялі сабе на тратуарах, а здаравушчыя мацёры, адваліўшы саскі, ляжалі, мілыя, на газоне.
Аднойчы мой сябар Алесь Гудас (а ён жыве на першым паверсе) у нядзелю сядзеў за пісьмовым сталом, а проста пад акном яго кабінета спыніўся воз. Дзядзькі нешта прадалі і вырашылі замачыць куплю-продаж. З рыльца. Убачылі яго і пачалі круціць пальцамі каля лоба. І сапраўды, дурань нямочаны: людзі весяліцца збіраюцца, нядзеля, а ён працуе. Алесь пакруціў пальцам у адказ, принёс і падаў ім у акно шклянку. Тады яны першую налілі яму. Жонка пасля ледзь з глузду не з'ехала: адкуль выпіўшы? У хатніх туфлях, не выходзіў, у хаце ані кроплі спіртнога, а ён глядзіць і не дужа разумна ўсміхаецца.
Эпизод имеет точные адреса и реальных прототипов. Сторожевский рынок находился между улицей Червякова и Старовиленским трактом, сейчас там мемориальный комплекс жертвам Первой мировой войны. Владимир Короткевич жил по адресу: Веры Хоружей, 48, а его друг, известный историк и писатель Адам Мальдис,— в доме через улицу, на Червякова, 18. Алесь Гудас — это и есть Адам Иосифович Мальдис, и история с угощением через окно произошла на самом деле.
6. Иван Шамякин. «Гандлярка і паэт». Комаровка
История любви минской торговки Ольги Ленович и выкупленного ею из плена красноармейца, интеллигентного юноши Алеся, увлекает до сих пор.
Комаровка — это был не только рынок, но и городской район со своим укладом.
Дом Ляновічаў у ціхім завулку, вельмі гразным вясной і ўвосень, знешне не выглядаў лепшым за іншыя дамы раёна даўняй прыватнай забудовы — звычайны камароўскі драўляны дом яшчэ бадай вясковага стылю. Але ў доме было поўна... Пры доме быў добры гарод, соток дваццаць. Камароўскія гароды ўвогуле славіліся не толькі да войны, але доўгі час і пасля вайны ўжо, пакуль замест драўляных хацін не пачалі вырастаць шматпавярховыя камяніцы — новы город.
Вот как описывается хозяйство матери Ольги:
Гаспадарку цётка Хрысця вяла на ўзроўні вышэйшых агранамічных дасягненняў. Мала хто ў той час меў цяпліцы, а ў яе былі. Самыя раннія радыска і салата на рынку з'яўляліся на пастаянным прылаўку Ляновічыхі, і пакупнікі ў яе былі пастаянныя, сам Якуб Колас купляў, чым яна часта хвалілася.
Впечатляют в романе и те страницы, в которых описывается начало немецкой оккупации, когда было место не только подвигам, но и растерянности, и мародерству.
Пачалося з таго, што хлапчукі крыкнулі на ўсю вуліцу:
— На Камароўцы лаўкі грабяць! — і пабеглі туды, на рынак, за імі сыпанулі дарослыя....
Безумоўна, пасля такога паведамлення Вольга не магла ўседзець дома. Занесла малую да суседкі, кульгавай цёткі Марылі, і кінулася туды ж, на рыначную плошчу, якую абкружылі розныя крамкі, ларкі, латкі — «торговые точки», як іх называли Але да таго, як яна прибегла, усё ўжо разрабавалі, давяршаўся разгром крамы жалезных тавараў.
Любовь к поэту преобразила Ольгу, превратив из практичной мещанки в отважную подпольщицу.
Кстати, говорят, что прототипом героини послужила реальная комаровская торговка Ольга, бывшая подпольщица, которую приметил на базаре Иван Шамякин.
7. Артур Конан Дойл. «Приключения бригадира Жерара». Площадь Свободы
Еще один литературный персонаж, побывавший в Минске, родился под пером «отца» Шерлока Холмса. Есть у Конан Дойла магистральный персонаж — бригадир Жерар, воевавший в войске Наполеона. Шестая глава «Приключений бригадира Жерара» так и называется: «Как бригадир побывал в Минске».