Чалавек у чорным. Вас не задавальняе? Паверце, пры сённяшнім дэфіцыце — гэта лепшае, што мы маглі падшукаць для пакойніка такога рангу.
Дзед Язэп. Каранатавіч, даюць — бярыце!
Маёр Козлікаў (чалавеку ў чорным праз зубы). Дзякуй, можаш быць свабодным.
Чалавек у чорным злёгку ківае галавой і знікае.
Дзед Язэп. Вось што значыць быць вялікім начальнікам. Абслугоўванне прама на даму. (Непасрэдна да маёра Козлікава.) А чаго ён вас, Каранатавіч, называе пакойнікам?
Маёр Козлікаў. Псеўданім.
Дзед Язэп. А, для канспірацыі.
Маёр Козлікаў. Дзед, у цябе яшчэ пытанні ёсць?
Дзед Язэп. Пасунуся ўжо. (Устае, ідзе да дзвярэй.) Пра сабаку майго, Каранатавіч, не забудзьце! (Знікае).
Маёр Козлікаў падлятае да тэлефона, набірае нумар.
Маёр Козлікаў (у трубку). Загс? Свінні, алкашы, мля. Спыніце з трунамі, касцюмамі, а не — усе вы ў мяне будзеце там! (Перапытвае раптам.) Гэта не загс? А што? Медвыцвярэзнік?.. (Кідае трубку.) Сувязістаў, мля, перастраляць.
З'яўляецца сяржант Дзюба.
Сяржант Дзюба. Надзвычайная сітуацыя, таварыш маёр.
Маёр Козлікаў (узрываецца). Што там яшчэ, мля, за «сітуацыя»?
Сяржант Дзюба. Старшыня калгаса «Новы шлях» Абцугайла даставіў у медвыцвярэзнік механізатара сваёй гаспадаркі Хлебнікава.
Маёр Козлікаў. І з-за гэтага падымаць вэрхал? (Плюецца.) Мля, калі нашы работнікі кацялком пачнуць шурупіць, а не мяккім месцам… І добра, што даставіў, сяржант. План лягчэй пойдзе. Пабольш бы нам такіх памочнікаў, як Абцугайла.
Сяржант Дзюба. Асмелюся далажыць, таварыш маёр, што механізатар Хлебнікаў не п'яны.
Маёр Козлікаў (іранічна). Толькі выпіўшы.
Сяржант Дзюба. Ніяк не. Цвярозы, як шкельца. Старшыня Абцугайла, таварыш маёр, у нецвярозым стане.
Маёр Козлікаў. Што значыць «у нецвярозым стане»? Канкрэтней!
Сяржант Дзюба. Надраўся ў сцельку, таварыш маёр.
Маёр Козлікаў. Маладзец. Пазнаю почырк. І як жа ты, сяржант, паступіў?
Сяржант Дзюба. Заарыштаваў абодвух, таварыш маёр. Да высвятлення абставін.
Маёр Козлікаў. Як, мля? Пасадзіў Абцугайлу? Майго лепшага сябра?
Сяржант Дзюба (разгублена). Таварыш маёр, вы ж самі казалі, што Абцугайлу — у парашок!
Маёр Козлікаў (ледзь стрымліваецца). Ты-ы, бязмен, мля, неданосак, мля, старшыню Абцугайлу неадкладна ж вызваліць і папрасіць прабачэння.
Сяржант Дзюба. Ёсць!.. А як жа з Хлебнікавым быць, таварыш маёр?
Маёр Козлікаў. Затрымаць Хлебнікава і скласці акт.
Сяржант Дзюба. Але ж ён — не п'яны…
Маёр Козлікаў. Не п'яны, дык напаі, мля…
Сяржант Дзюба. Ёсць напаіць! (Знікае.)
Маёр Козлікаў зноў прыступае да выпіўкі. Кацярына Карпаўна моліцца.
Кацярына Карпаўна…І прашу Цябе, Божанька, не пакідай сына майго, Каранатку. Харошы ён у мяне, вучоны, талковы, павагу вялікую мае ў начальства. Надзея мая, зярнятка маё!..
Маёр Козлікаў слухае малітву Кацярыны Карпаўны і пачынае плакаць. З'яўляецца Фяўроння Захараўна.
Фяўроння Захараўна (ківае на Кацярыну Карпаўну). Як яна?
Маёр Козлікаў (плача). Рыхтуецца.
Фяўроння Захараўна. Нешта ж доўга.
Маёр Козлікаў. Такі рытуал. (Пускае слязу.)
Кацярына Карпаўна (моліцца)…І нявестку маю, Божанька, не пакідай. І добрая яна бывае. І за сынам глядзіць. Дай ёй, Божанька, здароўя. Я ёй усё дарую!..
Фяўроння Захараўна. Зрабіла б сапраўды падарунак хутчэй, а то цягне валынку.
Маёр Козлікаў (абдымае Фяўронню Захараўну). Пачакай трохі, дарагая.
Фяўроння Захараўна. Я не магу больш чакаць. (Да залы.) Людзі! Надаела. Ванітуе. Кішкі пераварочвае ад шамкання, шоргання яе… Ой, не ведаю, што гавару. Пэўна, дрэнна гавару. Даруйце. Я сама хутчэй кончуся. (Плача.)
Маёр Козлікаў. Супакойся. Самагонкі хочаш?
Фяўроння Захараўна. Я пажыць хачу. Хачу, як усе нармальныя людзі, трымаць сабак у кватэры.