Выбрать главу

Кацярына Карпаўна. Сынок, Каранатушка! Адумайся. Што ты робіш? Я сама!

У гэты момант дзверы ў пакой адчыняюцца. З'яўляюцца сяржант Дзюба і дзед Язэп.

Сяржант Дзюба (не заўважаючы маёра Козлікава, рапартуе). Таварыш маёр, загад вы… (Раптам бачыць маёра Козлікава ў труне.) Таварыш маёр! (Паўзе да яго на каленках.) Т-таварыш маёр! (Плача.) На каго ж вы мяне кінулі?! Што ж я без вас рабіць буду?..

Маёр Козлікаў (на сяржанта). Цыц!.. Гарэлкі сюды!

Сяржант Дзюба (як бы не чуе). Карміцель наш!

Маёр Козлікаў (грозна). Гарэлкі, бязмен, мля…

Сяржант Дзюба (усхопліваецца). Й-ёсць гарэлкі! (Падае бутэльку і шклянку.)

Маёр Козлікаў налівае ў шклянку гарэлку і выпівае прама ў труне.

Маёр Козлікаў (дзеду Язэпу). А ты, дзед, прахвост. (Іншым тонам.) Здаць матчыны грошы, мля!

Кацярына Карпаўна. Сынок, я зраблю, як ты хочаш. Я лягу ў труну, памру зараз жа. Толькі хай грошы будуць у Язэпа.

Маёр Козлікаў (дзеду Язэпу). Грошы!

Дзед Язэп (у роздуме). Карпаўна, аддаць?

Маёр Козлікаў (спрабуе вылезці з труны, але набраўся настолькі, што не можа). За зневажэнне асобы — пад суд!

Дзед Язэп. «Асоба».

Маёр Козлікаў. Я — маёр Козлікаў. Каранат Каранатавіч, ад слова «каранаваны»…

Дзед Язэп. Правільна. Каранаваны…

У пакой убягае Фяўроння Захараўна.

Фяўроння Захараўна (працягвае ў руцэ шнурок з залатым зубам). Знайшоўся! Праглынуць хацела, падла. З горла ледзь выдрала…

Да дзеда Язэпа падбягае сабачка, вішчыць.

Дзед Язэп (лашчыць сабаку). Тузік! Гэта ж мой Тузік. І зуба наперадзе няма. Якраз у тым месцы.

Маёр Козлікаў скрыгоча зубамі і пераварочваецца ў труне. Сяржант Дзюба паўзком дае цягу да дзвярэй. Трымаючыся за шыю, уваходзіць Лада.

(Да Кацярыны Карпаўны.) Хадзем, Карпаўна… У вёску! Табе тут больш нечага рабіць.

Лада. Забярыце і мяне. Інакш я такое зраблю, увесь раён уздрыгнецца. Уставай, ба… Ба!.. Ты што? (Тармосіць старую.)

Кацярына Карпаўна маўчыць. Дзед Язэп кранае яе і раптам змяняецца ў твары.

Дзед Язэп. Не тармасі яе… Няўжо не бачыш?

З'яўляецца чалавек у чорным.

Чалавек у чорным. Вянок для нябожчыка Козлікава.