Я не зрабіў ніводнага велічнага ўчынку. Наогул нічога не зрабіў. Я ажаніўся і праз год разьвёўся. Я баяўся ісьці ў войска, я быў пацыфіст і анархіст у душы, але ўсё роўна пайшоў. Я мяняў працы, але з кожнай сыходзіў — не таму, што мяне выганялі, не таму, што я быў нязручны, калючы, занадта вальналюбны, не таму, што рабіў нешта, што не падабалася начальству. Не: проста фірма зачынялася і я заставаўся без граша ў кішэні. Я браўся за ўсё, і ўсё адразу ж сканчалася. Я паспрабаваў быць падхалімам, прадажнай сволаччу, ціхім і непрыкметным канфармістам — але і гэта не падзейнічала. Нічога не зьмянілася. Мне не зрабілася ні лягчэй, ні прасьцей, ні наадварот цяжэй — ні пакутаў ні расчараваньня, ні жаданьня даказаць. Нават зьмірыцца я ня мог — бо не было з чым зьмірацца.
Калі я быў падлеткам, дык марыў пра тое, што зьмяню сьвет і прымушу пра сябе гаварыць. Калі мне было трыццаць пяць, я зірнуў на сябе: я быў такім непрыкметным, што пра маё існаваньне ніхто не здагадваўся, акрамя бацькоў. Я адчуў, што магу некага забіць — і ўсё роўна нічога ня зьменіцца. Мне нічога не было цікавым і нічога не хвалявала. Нейкі час я марыў выйсьці да рэзыдэнцыі нашага галоўнага пераможцы, выйсьці босым, у белым, і падпаліць сябе. Можа, так Эпоха Паразы скончылася б. Але я не наважыўся. Вядома, не наважыўся. У той момант, калі вырашыў зьдзейсьніць гэта, я ўжо ведаў, што ніколі нічога такога не зраблю.
Паступова я аказаўся зусім бяз грошай, бяз працы, бяз дому. Жыў у бацькоў, еў тое, што гатавала маці, браў у бацькі грошы і бязмэтна бадзяўся па горадзе. Быў дажджлівы вечар, я шукаў бар, дзе можна танна выпіць і закусіць. У мяне сканчаліся цыгарэты. Наперадзе раптам зьявіліся дзьверы нейкай забягалаўкі. Я зьдзівіўся: раней яе тут не было. Але ў горадзе шмат чаго паадчынялася ў той час, я ўвайшоў, зусім маленькае памяшканьне, пара мужчын, пара жанчын, пах тлустых беляшоў. Я ўзяў “Белавескай” і гарбаты бяз цукру. І цыгарэт. Самых танных. Я стаяў, спрабуючы расьцягнуць свой убогі кілішак, а потым чамусьці ўзяў і выпіў яго ўвесь. Прымружыўся, рыгнуў. Схапіў гарбату, апёк паднябеньне, вусны, яна не хацела астываць, мая гарбата. Так Эпоха Паразы пакідае па сабе сьляды. А ты цярпі. Мяне ледзь не званітавала. “Белавеская” зусім сапсавалася. Некалі гэта быў напой багоў — а цяпер хер яго ведае, што яны туды дадаюць. На смак як фарба.
І тады я знайшоў нажніцы.
Нажніцы і стос паперы. Яны ляжалі на стойцы перада мной. Яшчэ імгненьне таму іх не было. Проста перада мной ляжалі нажніцы і папера і я ня ведаў адкуль яны ўзяліся. Я ўзяў нажніцы і азірнуўся.
З бару якраз выйшла нейкая жанчына. Мне падавалася, што выходзячы, яна кінула на мяне кароткі позірк. Я кінуўся за ёй пад дождж. Яна ўцякала, нізка насунуўшы парасон. Яна была без абцасаў, і ўсё ж дагнаць яе было проста — але чамусьці я адчуваў у нагах нейкую слабасьць. Калені ня слухаліся, а недзе ўнізе жывата зьявілася дужа прыемнае адчуваньне. Там, унізе жывата, іншы я, сапраўдны я, ужо ведаў, што рабіць. Вядома, прайграць. Гэта ж Эпоха Паразы. Яшчэ адна няўдача. Я проста ня змог яе дагнаць. Чыста спартовая параза. Цягліцы супраць цягліцаў. Ня выйшла. Хто цябе асудзіць?
Я схаваў нажніцы ў кішэню, запхнуў паперу ў заплечнік і паехаў дахаты. Ужо падымаючыся ў ліфце, я адчуў, што нешта ня так. Маці плакала. Бацька паведаміў, што мая бабуля памерла. Я ня ведаў, што яму сказаць.