Хтосьці зь нашых ваяроў стаяў на самой трубе, баючыся, што вось-вось іх ногі прарэжуць чырвоныя промні. Але зь трубы лязэраў так і не зьявілася.
Нарэшце Оярэт-С даў знак аркестру спыніцца. Ён выбраў самых моцных і сьмелых ваяроў. Наш невялічкі атрад выразаў люк і зайшоў унутр трубы.
Гэта была неверагодна! Замест грознага войска, нашыя ваяры ўбачылі дарослых дзецюкоў і самога некалі бязьлітаснага Ўпляйка, якія седзячы на падлозе забаўляліся старымі паўзламанымі дзіцячымі цацкамі, відаць труба служыла турэмным дзіцячым садком.
— Ну вось, я хацеў зрабіць зь іх добрых, ветлівых людзей, а яны ўпалі ў глыбокі інфантылізм, — сказаў Оярэт-С, пасьля ён зьняў свой рэмень і бацькоўскім голасам сказаў. — Ану марш дадому!
Былых асенізатараў пашыхтавалі папарна, загадалі ўзяцца за ручкі, як бяруцца дзеткі ў садочку, і правялі да самой сталіцы Цэнтральных Скрыжаваньняў. Там усе так былі здзіўлены перамене злосных ваякаў, што бяз розных прамаруджваньняў і агаворак падпісалі вечную, мірную дамову.»
Мабыць, каб я цяпер быў у краінах падзямельля, уволю пасьмяяўся б зь «няшчасьця» асенізатараў, але ў мяне зноў атрымалася толькі тая сумная ўсьмешка.
— Пасьля вемасуты самі добраўпарадкавалі старую турму і ніжнія калідоры. Цяпер гэта даволі прыстойная краіна, — Сэйна завяршыла свой расказ.
— А што здарылася зь той жабалюдзінай, што самааддана ахоўвала турму? — спытаў я.
— Менавіта празь яго мы «падкінулі» асенізатарам рысунак зь трубой. Оярэт-С паправіў яму зрок, адправіў вартаўніка-доўгажыльца на пэнсію ў роднае сяло. Пасьля Оярэт-Са выбралі старшынёй Вышэйшага Сойма вемасутаў. А я, — сказала Сэйна, — пайшла шукаць Шлях. І вось цяпер я… тут…
«Заразная гэтая ўсьмешка, — падумаў я. — Вунь і Сэйна ўжо так усьміхаецца.»
Аднак час не шкадуе нас…
Мой Шлях не адпускае мяне…
XXVІІ
Бадзёра падхапіўшы лазовы заплечнік, я рушыў да найбліжэйшых гор. Чым бліжэй я падыходзіў да шчыльнага ланцугу ўздыбленай скальнай пароды, тым выразьней разумеў, наколькі дзёрзкай, калі не сказаць, шалёнай была мая задума. За першай градою больш-менш пахілістых гор паўставала другая, што роўнай стромкай сьцяною ўзвышалася над самім небасхілам. Быццам агромністы глыжак, кінуты ў акіян, выклікаў колцавыя хвалі, якія ў адно імгненьне застылі, зрабіліся жалеза-каменнымі.
Станавілася халадней. Паступова зьнікла ўсялякая расьліннасьць, пад сандалямі час ад часу пракатваліся аплаўленыя жалезныя катылькі, пад’ём станавіўся цяжэйшы. З маіх вуснаў вырывалася белая пара. На піках стромай сьцяны я заўважыў срэбнае зьзяньне, быццам сьцяну зьверху пасыпалі крупінкамі цукру. Я здагадаўся, што гэта застылая вада. Там-сям са сьцяны ў Сад беглі тонкія зьмейкі ручайкоў. «Значыцца ваду ўжо не абавязкова браць зь сабою, яе можна набіраць тут,» — адзначыў я для сябе.
Адсюль, зь вышыні Сад выглядаў смарагдавым возерам, над якім узьнімаліся рознакаляровыя пырскі — райскія птушкі, што ўспырхвалі над вершалінамі дрэваў.
Але ж холад узмацняўся і я павярнуў назад. Я пабег уніз, зразумеўшы, што мая вопратка і абутак зусім не падыходзяць для горнага клімата.
— Сэйна, — крыкнуў я, запыханы, — мне неабходна твая дапамога!
Сонца ўжо сядала. Я мог заблукаць.
— Даляшорзах! Я тут, — пачуў я за сваёй сьпінай.
Мы шчыра і шчыльна абняліся. Хаця ненадоўга, памятаючы пра закляцьце продкаў.
Наступнай раніцай Сад, напэўна, упершыню зьведаў такую бойню. Мне трэба была шкура і мех. Камянямі і палкамі мы забівалі яшчэ ня пужаных чалавекам бурундукоў, выдраў, трусаў.
Тупая праўда — выжыць значыць кагосьці забіць, — не давала нагоды сэнтымэнтам. Калі я палічыў, што для маёй вопраткі — курткі, шапкі, штаноў і мехавых ботаў мы забілі дастаковую колькасьць няшчасных зьвяркоў, я зрабіўся краўцом, а Сэйна поварам — абсмажвала асьвежаваныя тушкі на вогнішчы.
Так прабег яшчэ адзін дзень.
Але адной цёплай вопраткі было не дастакова. Я ўяўляў, якая халодная ў гарах ноч. Я вырашыў узяць зь сабою дровы і алейныя дыні. Перавагай апошніх было тое, што яны доўга гарэлі, хоць цяпла давалі ня шмат. Ноша была непад’ёмнай, і Сэйна пагадзілся дапамагчы мне паднесьці дровы да ўзножжа гор. Там мы павінны былі вызначыць месца, куды яна будзе прыносіць правіянт.
Такое месца мы знайшлі каля невялікага ўцёсу. Паблізу цурчэў раўчук. Лепшага разьмяшячэньня для «базы» знайсьці было немагчыма. Тым больш я стараўся каб дарога ад Саду да «базы» для Сэйны была як мага паспадзісьцей.