Я адразу рвануўся быў ёй на дапамогу, але са сьлязамі злосьці і жалю разьвярнуўся і штосілы пабег назад, у горы — як мага далей, бо я, сваёй блізкай прысутнасьцю мог забіць яе.
Без супынку бег пакуль не пацямнела, і толькі ў поўнай цемры, крадучыся, я дазволіў сабе спусьціўся да базы, забраў увесь прывіянт.
Я цвёрда вырашыў сюды больш не вяртацца.
ХХVІІІ
Цяпер мой Шлях ішоў вэртыкальна, да самых зор. Яны былі так блізка, падобныя да бліскучых пэрлінаў, падвешаных у цямрэчы.
Я не кранаў іх, мабыць баючыся незнарок зьбіць. Я чапляўся за выступы скальнай сьцяны, шукаў для ног трывалага апірышча і ўзьнімаўся вышэй і вышэй.
Сьцяна аказалася нашмат большай, чым можна было меркаваць, аглядаючы яе зьнізу. Ноч агарнула мяне неспадзявана. Мне пашанцавала, што яна выдалася бязьветранай. І хоць холад імкнуўся абняць мяне сваімі ільдзянымі абдымкамі, я даволі ўпэўнена караскаўся наверх.
Кожная хвіліна майго знаходжаньня ў натуральных межах Саду, (а яны, хутчэй за ўсё вызначаліся акружнасьцю сьцяны кратэра) набліжала сьмерць для мужнай Сэйны. Я ня мог дазволіць сябе адпачынак. З аднаго боку злосьць на свой лёс, і пачуцьцё віны, што Сэйна з-за мяне трапіла ў сьмяротную пастку, зь іншага боку — блізкасьць мэты і прыгажосьць прасторы, у якой я апынуўся, паміж Малочным Шляхам і зямлёй, — узбуджалі у мяне дадатковыя, пры- хаваныя да той пары, сілы. Я не адчуваў стомы.
І ўсё ж, чым вышэй я паднімаўся, тым цяжэй было дыхаць. «Калі так пойдзе далей, — падумалася мне, — я проста загіну ад недахопу паветра».
Ружовыя промні маладога сонца афарбавалі контуры скалаў, што засталіся ніжэй. Скальная сьцяна нагадвала краі вялізарнай чорнай бочкі, на тры чвэрці закопанай у зямлю. На дне яе, жоўта-зялёным півам ціха калыхаўся Сад. Над ім, нібыта маладая піўная шумка, плаваў негусты туман.
Чырвонае сонца забіралася ў цэнтар нябесных скляпеньняў, жаўцела, памяншалася. Цяплелі скалы, і мае цягліцы ўсё лепей і лепей пачыналі слухацца мяне. Але ж праблема недахопу паветра пераўтварылася ў небясьпечную пагрозу. Перад вачыма паплылі апельсінавыя кругі, што як вадзяныя дзьмушкі лопаліся ў садовым напоі…
Шляху назад няма. Я зрабіў выбар: жыць будзе Сэйна. І калі мае рукі зараз аслабеюць, і я сарвуся на гострыя скалы, то гэта будзе ўсё роўна лепей, чым спусьціцца назад нікчэмным баязьліўцам і жыць далей за кошт сьмерці іншага. Я не безь цікаўнасьці адзначыў, што мой скон будзе такім жа, як скон Руаты. Магчыма ў нас адно і тое ж перадсямротнае выпрабаваньне і, пэўным чынам, ідзе спаборніцтва?
Тры мэтры вышэй над маёй галявой (спачатку я думаў што гэта вялізны цень ад краю расколіны), у сонечным сьвятле праступіла чорная трэшчына, што вяла ў глыб сьцяны.
Калі працягласьць трэшчыны будзе даволі вялікай, то дзесьці ўнутры скалаў яна зможа выйсьці за межы ўздзеяньня Саду! Там можа адшукаць выдатную схованку-пячорку і ня трэба ісьці ў пустэльню. Давядзецца зрабіцца аскетам, падобна да нашых фанатыкаў-шаманаў, што ў долах выкопваюць пячоркі — спасьцігаюць у поўнай адзіноце тайны Сусьвету. А я — пячорнік пад самымі нябёсамі! Сэйна будзе прыносіць мне ежу да ўзножжа скалаў, я ёй буду прыдумваць вершы-замовы. Ці ж мала на зямлі было выгнаньнікаў-самотнікаў!
Пэрспэктыва жаласнага, але існаваньня, дадала маім рукам новы прыліў моцы. Я падцягнуўся на краі скалы і праз хвіліну стаяў перад вузкай трэшчынай, што праразала каменнае цела кратэрнай сьцяны. Я запаліў паходню і пачаў прабірацца ў глыб.
Неўзабаве расколіна пераўтварылася ў своеасаблівы лёх і пайшла рэзка ўніз. Перад цёмным спускам скальная парода была пакрытая ільдом, бліск якога на імгненьне асьляпіў мяне. Я пасьлізнуўся, паходня выпала зь рук і згасла. Выбухнула цемра.
Ад удару аб каменную падлогу лопнула лямка, на якой вісеў заплечны кош. Высыпаліся рэчы, ежа, дровы. Штосьці засталося ляжаць перад правалам, штосьці, зьнікаючы ў цемры, паляцела ўніз. Я таксама не ўтрымаўся і, не жадаючы таго, зь усё большай і большай хуткасьцю паехаў у глыбіню.
Нядоўгі чорны палёт, і я цяжкім кулем выпаў на каменную нішу, пры тым даволі моцна пабіў нагу. Зьверху на мяне пасыпаліся дровы, алейныя дыні, смажаныя тушкі грызуноў, фрукты. Самыя балючыя былі сукаватыя паленцы, — я ледзьве пасьпяваў прыкрываць рукамі голаў. Нарэшце мяне накрыў растрапаны кош.
Відавочна я апынуўся зь іншага боку кратэрнай сьцяны. Далягляд шырокім паўколам агінаў макаўку шэрай, лысай плянэт. Дзе-нідзе яе гіганцкі чэрап быў пазначаны шчарбінамі вельмі старых кратэраў, нашмат меншага памеру за той, зь якога я так імкнуўся выбрацца. Колькі ставала зроку — распасьціралася суцэльная пустэльня, ніводнай прыкметы расьліннасьці.