Саўка нарэшце перастала хіхікаць, звярнулася да Карпа:
— Гэтыя хлопчыкі мне даспадобы. Яны будуць маімі поні.
Поні, поні… Гэта ж конікі невялікага росту. Іх, здараецца, у цырку паказваюць. А яшчэ поні ў вазкі запрагаюць, і яны дзяцей возяць. Бачылі з Васілём, калі ў сталіцу на экскурсію ездзілі. Што ж выходзіць? Саўка загадае, каб зрабілі маленькія возікі, а мы з Васілём будзем яе вазіць. Да чаго дадумалася! Такое і ў сне не прысніцца.
— Не, — адкрыў я рот, каб запратэставаць. А Курт на ўсё горла:
— Маў-чаць!
— Дазволь, Карп. Я вельмі цябе прашу.
— Яны хочуць майму любімаму льву дапамагчы, — прагаварыў Карп, раздзельна вымаўляючы кожнае слова.
Яго голас гучаў роўна, аднатонна. Здавалася, што гэта гаворыць не чалавек, а добра адрэгуляваная машына.
Саўка, надзьмуўшыся, адвярнулася. «Не даспадобы. Так табе і трэба», — падумаў я.
Наперад выступіў Васіль.
— Каб…
— Маў-чаць! — гукнуў Курт.
— Няхай кажа, — прамовіў Карп.
— Каб другія львы не праганялі вашага любімага льва, трэба зрабіць яму парык. Парык закрые лысіну, — выпаліў Васіль, як выдатна вывучанае правіла.
— Таран, — шчоўкнуў пальцамі Карп, — маё слова: зрабіць майму любімаму льву парык і пусціць яго да другіх ільвоў. Паведаміш, ці дапамагло. Чакаем.
— Спяшаюся, пан Карп.
Таран умомант вока знік. Нібы таракан, які схаваўся ў шчыліну.
— Дазвольце запытацца, — звярнуўся я да Карпа.
— Маў-чаць! — гукнуў Курт.
— Дазваляю, — махнуў рукою Карп.
— На вашай планеце няма звяроў,— пачаў я. — Многія загінулі, а астатніх вы загадалі знішчыць. Вам не шкада іх?
— Ніколечкі.
— Чаму? Лысага льва шкадуеце…
— Леў — мой. А тыя, якія па волі бегалі,— усіх. Я не хачу, каб усе цешыліся. Адзін хачу. Леў — мой. І таму гляджу як вока.
— Ваша ўцеха можа хутка скончыцца, — сказаў Васіль. — У няволі звярам жывецца нясоладка. Вось і леў аблысеў.
Карп зыркнуў на нас вачыма. — На мой век хопіць.
Бач ты яго! Сабе — усё, іншым — гула асмаленая. Няма ў яго жалю. Закруціць у галаве — знішчыць і тых звяроў, якія ў няволі. Трэба ратаваць іх. Трэба. Што ж зрабіць? Піліп Макаравіч… Адзін ён здольны дапамагчы. Дзе ж ён цяпер? Чаму не пагадзіўся лес пасадзіць? Не хацеў… Баяўся, каб горай не было. Горай, відаць, не будзе…
— Вы чалавекам нарадзіліся, — прамовіў Васіль.
— Не вучы. Яшчэ малако на губах не абсохла. Я валадар. Усёй планеты валадар.
Невядома, да чаго мы дагаварыліся б. Ды побач з намі, як з-пад зямлі, вырас Таран.
— Што? — прыўзняўся Карп.
— Есць парык. Зрабілі. Леў скача, як малое кацянё.
— Прынялі яго другія львы?
— Прынялі. Як найроднага. Радасць, якая радасць у нас! Пан Карп, трэба аб'яву напісаць. Вялікімі-вялікімі літарамі. Няхай усе ведаюць пра вашу мудрасць.
— Хачу, каб гэтыя хлопчыкі сталі маімі поні. Я сама сабе гаспадыня, сама сабе пані. Хачу! Хачу! — прарэзліва закрычала Саўка.
Генерал Курт з перапуду:
— Маў-чаць!
— Маўчаць? Каму маўчаць? Усе здзекуюцца з мяне. Здзекуюц-ца-а…
У Курта задрыжэла ніжняя сківіца. Ен сагнуўся ў тры пагібелі.
— Здзекуюцца! Не хачу маўчаць! — расхадзілася Саўка, што халодны самавар.
Карп узяў Саўку за руку, прагаварыў ледзяным голасам:
— Супакойся, дарагая. Ты можаш забраць іх сабе.
— А слова? Ваша слова! — крыкнуў Васіль. — Вы паабяцалі, што адпусціце нас.
— Маў-чаць! — гукнуў Курт.
Ен зноў выцягнуўся, лыпаючы на нас вачыма.
— Мы ніколі не станем вашымі поні,— сказаў я, звяртаючыся да Саўкі.
— Дурань! — таўхануў мяне Таран. — Цябе будуць карміць і паіць. Чый хлеб ясі, таму і песню спявай. Не разумееце. Молада-зелена…
— Не будзем поні,— як адрэзаў Васіль. Саўка скрывілася.
— Карп, яны не хочуць.
— А мы іх нашаму любімаму льву. Хай пагуляе з імі ў кошкі-мышкі.
— Ой, як добра! — успляснула рукамі Саўка. — Кошкі-мышкі! Мне даспадобы.
Карп шчоўкнуў пальцамі.
— Таран, клетку з нашым любімым ільвом.
— Спяшаюся, пан Карп. Вельмі спяшаюся.
Мы з Васілём моўчкі пазіралі на Карпа і Саўку. Кінуцца на іх? Генерал стаіць што волат-дуб. Папрасіць, каб дараваў? Але ж мы ні ў чым не вінаватыя. Калі не вінаваты, то не апраўдвайся. Так людзі кажуць. Дый пасля Саўку вазі. Лепей хай леў разарве.
Я крануў Васіля за руку.
— Не бойся. Не заўсёды звяры на людзей кідаюцца.
— Антон, — прашаптаў Васіль, — я…
Апошнія словы я не дачуў. Легіянеры ўкацілі ў залу клетку. У клетцы важна сядзеў леў. Грыва як грыва. Не пазнаць, што парык.
— Пан Карп, адчыняць? Няхай заходзяць даражэнькія? — запытаў Таран.
— Няхай заходзяць. Я слоў на вецер не кідаю. Таран адчыніў у клетцы дзверцы, падскочыў да нас.
— Заходзьце, хлопчыкі. Міласці просім. Прывітайцеся з панам ільвом.
— Хі-хі-хі,— захіхікала Саўка. — Як радасна!
А вось у мяне не было радасці. Я ішоў як назаўтра трэба. Што ж, у клетку да льва — не да сябра на імяніны.
Зірнуў на Васіля. Усміхаецца. Можна падумаць, што не першы раз вось так на спатканне з ільвамі ходзіць.
Дзверцы за намі з грукатам зачыніліся. Леў сядзеў, касавурачы вочы.
— Калі ён разарве іх? — затупацела нагамі Саўка. Да клеткі падскочыў Таран і давай цкаваць ільва, як сабаку.
— Кусі! Кусі! Узяць іх!
Саўка: «Калі разарве?» А гэты: «Кусі! Кусі!» Як кажуць, такога і ворагу не пажадаў бы. Пашанцавала нам…
Леў устаў, за барабаніў хвастом, аблізнуўся. «З'есць, не пашкадуе. А мы стараліся для яго», — прабегла ў галаве.
— Падыдзі бліжэй. Затулі мяне, — прашаптаў Васіль.
Баіцца. Хоча, каб на мяне першага леў накінуўся. Хоча, каб мяне першага з'еў. А так смела ішоў у клетку. Што ж, няхай есць мяне. Першага…
Я ступіў наперад, затуляючы Васіля ад ільва. Васіль тузануў мяне за сарочку.
— Збоку стань. Каб тыя мяне не бачылі.
Каб тыя не бачылі… Значыць, прыдумаў штосьці. Няўжо выратуемся?
Я адступіў назад. Нават рукі расставіў, каб затуліць Васіля. А Васіль выняў з кішэні Мураша (зусім вылецела з галавы, што Мураш у Васіля ў кішэні), паднёс да рота, прагаварыў: «Ратуй нас, добры Мураш». Апусціў, скамандаваў:
— Наперад.
Бачылі б вы, як наш супер-міні-камп'ютэр накінуўся на льва! Нібы кот на мыш. І давай казытаць усімі лапкамі. Леў упаў што падкошаны. А Мураш стараецца, казыча, не дае перадыхнуць. Леў вырашыў схітрыць: то на адзін бок перакоціцца, то на другі. Ды хіба ўратавацца яму ад Мураша? Нават парык з галавы зляцеў. Галава непрыгожая, нейкая не львіная. Дрыгаў, дрыгаў лапамі, а пасля як зараве, нібы трактар, які заводзяць.
Пашкадаваў я беднага лысага льва.
— Васіль, хопіць. Правучылі.
— Кругом. Назад. Сеанс закончаны, — скамандаваў Васіль і, схапіўшы Мураша, прытуліў яго да грудзей. А леў ляжыць, што сноп, не варушыцца.
— Узяць. Схапіць. У цямніцу, — пачуўся голас Карпа.
Набеглі легіянеры, схапілі нас, павялі, штурхаючы.
— Не перажыву-у-у! — пачулі мы напаследак, як загаласіла Саўка.
Разам з шымпанзэ
У другі раз дапамог разумны Мураш. Памятаеце, калі дапамог нам першы раз? Калі ў цясніне праз гліняную сцяну не маглі пералезці. Тады перацягнуў вяроўку на другі бок сцяны, трымаў яе, пакуль не пералезлі. Цяпер жыццё выратаваў. Канешне, разарваў бы нас леў. Хіба льва адолееш? Цар звяроў. А маленькі Мураш перамог. Самога цара звяроў перамог!
Нас з Васілём зноў упіхнулі ў цямніцу. Ноччу было і сумна, і страшна. Цяпер жа мы не адчувалі ні суму, ні страху. Успамінаючы нядаўняе, жартавалі.
— Леў перакаціўся і лапамі дрыгае, — сказаў Васіль. — Мураш па жываце, што па дарозе, бегаў.