SNY
Praz šesć dzion my paŭtaryli ekspierymient, bo Akijan nijak nie reahavaŭ na jaho. Stancyja, jakaja da hetaha visieła nieruchoma na pierasiačenni sorak treciaj paraleli sa sto šasnaccatym mierydyjanam, papłyła, zastajučysia na vyšyni čatyrochsot mietraŭ nad uzroŭniem Akijana, u paŭdniovym napramku, dzie, zhodna z paviedamlenniami radarnych čujnikaŭ i radyjohram Satełoida, aktyŭnasć płazmy pavialičyłasia.
Dvoje sutak zmadulavany majoj encefałahramaj pučok pramianioŭ z intervałami niekalki hadzin nanosiŭ niabačnyja ŭdary pa amal što hładkaj pavierchni Akijana.
Naprykancy druhich sutak my byli la samaha polusa. Nie paspiavaŭ dysk błakitnaha sonca schavacca za haryzontam, jak na supraćlehłym baku chmary nalivalisia burštynam, papiaredžvajučy ab uzychodzie čyrvonaha. Biaskoncaja čarnata Akijana i pustoje nieba nad im zapaŭnialisia tady aslaplalnaj hulnioj farbaŭ: redkija, jadavita-zialonyja, z vodbliskam raspalenaha mietału pramiani sutykalisia z pryhłušanymi purpurovymi społachami, Akijan pierasiakali pramiani dvuch supraćlehłych dyskaŭ, dvuch pałajučych ačahoŭ — rtutnaha i barvovaha. Varta było zjavicca ŭ zienicie sama lohkamu vobłačku, jak vodbliski na ciažkaj pienie, jakaja sciakała z hrabianioŭ chval, stanavilisia niepraŭdziva viasiołkavymi. Adrazu ž pasla zachodu błakitnaha sonca na paŭnočnym zachadzie zjaviłasia simietryjada — pra jaje papiaredzili ŭžo sihnalizatary. Jana była ledź bačnaja ŭ ryžavatym tumanie i tolki lustrana pabliskvała, nibyta vializnaja šklanaja kvietka, jakaja vyrasła tam, dzie nieba zlivałasia z akijanskaj pienaj. Stancyja nie zmianiła kursu, i praz čverć hadziny kałos, jaki zziaŭ rubinavym sviatłom, znoŭ schavaŭsia za haryzontam. Minuła jašče niekalki chvilin, vysoki tonki słup, asnovy jakoha my nie bačyli, biazhučna padniaŭsia ŭ atmasfieru na niekalki kiłamietraŭ, zasviedčyŭšy tym samym pahibiel simietryjady. Adna pałova słupa zziała kryvavym sviatłom, a druhaja była padobnaja na rtuć; jon vyras, jak dvuchkolernaje dreva, zatym pieratvaryŭsia ŭ hrybapadobnaje vobłaka, vierchniaja častka jaho, jakuju adnosiŭ viecier, znikła ŭ pramianiach dvuch soncaŭ, a nižniaja pavoli apadała, svojeasablivymi hronkami zaniaŭšy treć haryzontu. Praz hadzinu znik i apošni sled hetaha vidovišča.
Minuła jašče dvoje sutak, ekspierymient paŭtaryli apošni raz, renthienaŭskija pramiani abšaryli ŭžo značnuju častku Akijana, na poŭdni zjavilisia vydatna bačnyja z našaj vyšyni, choć i było bolš za trysta kiłamietraŭ, Arenidy — łancuh z šasci skalistych viaršyniaŭ. Piki Arenid zdavalisia zaledzianiełymi, ale na samaj spravie ich pakryvaŭ nalot arhaničnaha pachodžannia — horny łancuh niekali byŭ dnom Akijana.
My pamianiali kurs, skiravaŭšy na paŭdniovy ŭschod, i praz niejki čas išli ŭzdoŭž hornaha barjera, jaki zlivaŭsia z chmarami, typovymi dla čyrvonaha dnia; pasla ŭsio znikła. Minuła dziesiać dzion z času pieršaha ekspierymienta.
Za ŭvieś hety čas na Stancyi ničoha nie adbyłosia. Aŭtamatyčnaja aparatura paŭtarała ekspierymient zhodna z raspracavanaj Sartoryusam prahramaj, i ja navat nie viedaju, ci kantralavaŭ chto-niebudź dziejanni aŭtamataŭ. I ŭsio adno na Stancyi niešta adbyvałasia. Zrešty, nie pamiž ludźmi. Ja bajaŭsia, što Sartoryus znoŭ zapatrabuje pačać pracu nad anihilataram; akramia taho, ja čakaŭ, jak adreahuje Snaŭt, kali daviedajecca ad Sartoryusa, što ja padmanuŭ jaho, pierabolšyŭšy niebiaspieku, jakuju mahło vyklikać zniščennie niejtrynnaj materyi. Adnak ničoha nie zdaryłasia, i na pieršym časie ja nie moh daŭmiecca, u čym sprava. Viadoma, ja različvaŭ na niejkuju łavušku, ličyŭ, što padrychtoŭka i sama praca trymajucca ŭ tajnie, i tamu kožny dzień zaziraŭ u pamiaškannie biez akon pad hałoŭnaj łabaratoryjaj — tam znachodziŭsia anihilatar. Ni razu nikoha ja tam nie zaspieŭ; kali mierkavać pa słoju pyłu, jaki pakryvaŭ achoŭny kažuch i kabieli, da aparatury nichto nie dakranaŭsia šmat tydniaŭ.
Snaŭt, jak i Sartoryus, taksama niekudy znik, i z im nielha było zviazacca jaho videafon nie adkazvaŭ. Niechta, vidać, kiravaŭ rucham Stancyi, ale chto kankretna — nie viedaju, bo mianie heta, jak ni dziŭna, mała turbavała. Ja byŭ zusim abyjakavy i da taho, što Akijan nijak nie reahavaŭ na dosledy; praz dva-try dni ja nie tolki pierastaŭ čakać albo bajacca niejkaj reakcyi, a naohul zabyŭsia i pra jaje, i pra ekspierymient. Ja cełymi dniami prasiedžvaŭ u biblijatecy albo ŭ kabinie razam z Chery, jakaja chadziła za mnoj, jak cień. Ja bačyŭ, što našy spravy dreń i što hetki stan tupoj apatyi nie moža doŭžycca biaskonca. Treba było niejak pieraadoleć jaho, niešta pamianiać u našych adnosinach, ale ja nie moh pryniać nijakaha rašennia i adhaniaŭ ad siabie navat dumku pra pieramieny. Mahu patłumačyć heta tolki adnym — mnie zdavałasia, što ŭsio na Stancyi, i asabliva našy ŭzajemaadnosiny z Chery, znachodzicca ŭ stanie nadzvyčaj niaŭstojlivaj raŭnavahi i ad luboha šturška razvalicca. Čamu? Nie viedaju. Dziŭna, što Chery adčuvała toje ž samaje. Kali ja dumaju ciapier pra heta, mnie ŭiaŭlajecca, što niapeŭnasć, niaŭstojlivasć, pradčuvannie mahčymaha ziemlatrusu byli vyklikany pranizvajučaj usiu Stancyju prysutnasciu, jakaja ničym inšym siabie nie vyjaŭlała. Choć, mahčyma, na prysutnasć što-ništo zviartała ŭvahu, a mienavita — sny. Ni raniej, ni pasla nikoli ŭ mianie nie było hetkich pryvidaŭ, tamu ja vyrašyŭ zapisvać ich. Dziakujučy zapisam ja mahu zaraz pasprabavać raskazać pra svaje sny, ale raskaz moj budzie frahmientarnym i pazbaŭlenym niepaŭtornaj raznastajnasci pryvidaŭ. Niejkim niezrazumiełym čynam u prastory, dzie nie było nieba, ziamli, padłohi, stoli, scien, ja, ci to skurčany, ci to zviazany, apynaŭsia ŭ čužoj mnie substancyi, urastaŭ u niežyvuju, nieruchomuju, biasformiennuju hłybu, a moža, ja i sam stanaviŭsia hłybaj, cieła majo znikła, vakol mianie snavali ledź prykmietnyja ružovyja plamy, jany płavali ŭ asiaroddzi, jakoje pa aptyčnych ułascivasciach adroznivałasia ad pavietra: tolki na vielmi blizkaj adlehłasci rečy nabyvali vyraznyja — navat zanadta, nienaturalna vyraznyja — abrysy. Uvohule ŭ maich snach navakołle było značna bolš kankretnym i materyjalnym, čym na samaj spravie. Kali ja pračynaŭsia, to adčuvaŭ dziŭny stan: realnasciu, sapraŭdnaj realnasciu byŭ son, a toje, što ja bačyŭ, kali raspluščvaŭ vočy, — tolki jaje bledny adbitak.
Taki byŭ pačatak, toj kłubočak, z jakoha razmotvałasia nitka snoŭ. Vakol mianie niešta čakała svajho vyrašennia, majoj unutranaj zhody, a ja adčuvaŭ štości ŭnutry ŭ mianie adčuvała — ja nie pavinien paddavacca niezrazumiełaj spakusie, bo čym bolšaja spakusa, tym strašniejšy kaniec. Ułasna, ja hetaha nie viedaŭ. Kali b ja heta viedaŭ, to bajaŭsia b, a strachu ja nie adčuvaŭ. Ja čakaŭ. Z ružovaha tumanu vakol mianie naradžaŭsia pieršy dotyk, ja, nieruchomy, jak kałoda, zastyŭ u toj masie, što była navokal i paralizavała mianie, ja nie moh ni adsunucca, ni pavarušycca, a toje niešta abmacvała maju turmu slapymi i adnačasova zrokavymi dotykami i stanaviłasia rukoj, jakaja stvarała mianie; da hetaj chvili ja byŭ slapy, i voś ja pačynaju bačyć — pad palcami, jakija abmacvajuć moj tvar, z ničoha naradžajucca maje huby, ščoki, i razam z tym, jak hety padzieleny na biaskonca małyja doli dotyk pašyrajecca, u mianie zjaŭlajecca i tvar, i dychannie, vyklikanyja z niebyccia hetym aktam stvarennia — uzajemnym, bo i ja, jakoha stvarajuć, taksama stvaraju — i ŭznikaje tvar, jakoha ja nikoli ŭ žycci nie bačyŭ, čužy i znajomy, ja sprabuju zazirnuć jamu ŭ vočy, ale nie mahu — usie praporcyi parušany, niama nijakich napramkaŭ, prosta ŭ malitoŭnym maŭčanni my spaznajom adno adnaho i stanovimsia adno adnym. I voś užo ja staŭ samim saboj, ale ŭ stupieni biaskoncasci, a taja inšaja istota — žančyna? — znieruchomieła razam sa mnoj. U nas adzin puls, my adno cełaje, i voś u hetuju zamarudžanuju scenu, pa-za jakoj ničoha nie isnuje i nie moža isnavać, zakradvajecca niešta niezvyčajna žorstkaje, niemažlivaje, nienaturalnaje. Toj samy dotyk, jaki stvaryŭ nas i załatym pokryvam achinuŭ našyja cieły, pieratvarajecca ŭ miryjady złosnych džałaŭ. Našyja cieły, hołyja i biełyja, raspłyvajucca, čarniejuć, ableplenyja mnostvam čarviakoŭ, jakija vychodziać z nas, jak pavietra. I voś užo ja stanaŭlusia — my stanovimsia — ja stanaŭlusia bliskučym, splecienym i rasplecienym znoŭ, lichamankava viortkim kłubkom, jaki nie kančajecca i nie skončycca; u hetaj biaskoncasci ja i sam biaskoncy, biazhučna kryču, malu pra kaniec i raptam jakraz u hetaje imhniennie razbiahajusia adrazu, va ŭsie baki, i ŭva mnie rascie spačuvannie, u šmat razoŭ macniejšaje, čym na samaj spravie, skancentravanaje dzieści ŭ čornaj i čyrvonaj dalačyniach spačuvannie, jakoje to cviordaje, jak skała, to bliskučaje ahniom inšaha sonca i inšaha svietu.