— Ty bačyŭ Sartoryusa?
— Nie. A dzie jon?
— Naviersie.
Naviersie znachodziłasia łabaratoryja. My znoŭ zamoŭkli. Było tak cicha, što blašanki až brazhali ŭ našych rukach. Na radyjostancyi panavała noč. Iluminatar byŭ ščylna začynieny zvonku, pad stołlu hareli čatyry kruhłyja sviacilniki. Ich vodbliski trymcieli ŭ płastykavym korpusie pieradatčyka.
Na skułach Snaŭta vystupili čyrvonyja žyłki. Jon byŭ zaraz u čornym vialikim panošanym svitery.
— Što z taboj? — spytaŭsia Snaŭt.
— Ničoha. A što moža być?
— Ty spacieŭ.
Ja rukoj vycier łob. Sapraŭdy, ja ablivaŭsia potam; heta, vidać, była reakcyja na raniejšyja ŭražanni. Snaŭt paziraŭ na mianie. Mo raskazać jamu? Ja chacieŭ, kab Snaŭt akazaŭ mnie najbolš spryjannia. Chto, suprać kaho i jakuju vioŭ tut hulniu?
— Horača, — pramoviŭ ja. — Ja dumaŭ, što klimatyzatary ŭ vas pracujuć lepiej.
— Praz hadzinu budzie narmalna. A ty ŭpeŭnieny, što ŭspacieŭ tolki ad haračyni? — Jon pilna zirnuŭ na mianie.
Ja staranna žavaŭ, nie vydajučy, što prykmieciŭ jaho pozirk.
— Što ty dumaješ rabić? — narešcie spytaŭsia Snaŭt, kali my zakončyli jesci.
Ion kinuŭ uvieś posud i pustyja blašanki va ŭmyvalnik la sciany i znoŭ sieŭ u kresła.
— Dałučajusia da vas, — adkazaŭ ja flehmatyčna. — Vy ž majecie niejki płan dasledavanniaŭ? Niejki novy razdražnialnik, zdajecca, renthien ci jašče niešta.
— Renthien? — zdziviŭsia Snaŭt. — Dzie ty heta čuŭ?
— Nie pomniu. Mnie niechta skazaŭ. Mo na „Pramietei”. A što? Vy jaho ŭžo skarystoŭvajecie?
— Ja nie viedaju detalaŭ. Heta była ideja Hibaryjana. Jon raspačaŭ razam z Sartoryusam. Ale adkul ty pra heta viedaješ?
Ja pacisnuŭ plačyma.
— Nie viedaješ detalaŭ? Ty musiš być pad čas dosledaŭ, heta ž uvachodzić u tvaje abaviazki. — Ja nie dahavaryŭ.
Snaŭt maŭčaŭ. Pisk kandycyjaniera scich. Tempieratura była narmalnaja. U pavietry visieŭ tolki niescichany vysoki huk, jaki nahadvaŭ marmytannie kanajučaj muchi. Snaŭt ustaŭ, padyšoŭ da pulta kiravannia i pačaŭ biassensava pstrykać vyklučalnikami — hałoŭny rubilnik byŭ adklučany. Praz niejki čas jon pramoviŭ, nie pavaročvajučy hałavy:
— Treba budzie ŭ suviazi z hetym vykanać usie farmalnasci… viedaješ…
— Praŭda?
Ion paviarnuŭsia i zirnuŭ na mianie nibyta šalony. Nie mahu scviardžać, što ja znarok staraŭsia vyviesci jaho z raŭnavahi, ale ničoha nie razumiejučy ŭ hulni, jakaja tut raspačałasia, ja musiŭ być strymanym. Pad kaŭniarom jaho čornaha svitera ruchaŭsia vostry kadyk.
— Ty byŭ u Hibaryjana, — pramoviŭ Snaŭt niečakana.
Heta nie prahučała zapytanniem. Ja ŭzniaŭ brovy i spakojna paziraŭ u jaho tvar.
— Ty byŭ u jaho pakoi, — paŭtaryŭ jon.
Ja kiŭnuŭ, nibyta zhadžajučysia: „Dapuscim. Nu i što?”
Ja chacieŭ, kab jon praciahvaŭ.
— Chto tam byŭ? — spytaŭsia Snaŭt.
Ion viedaŭ pra jaje!!!
— Nikoha. A chto tam moh być? — spytaŭsia ja.
— Tady čamu ty mianie nie pusciŭ?
Ja ŭsmichnuŭsia.
— Spałochaŭsia. Ty ž mianie papiaredžvaŭ. Kali klamka zrušyłasia, ja instynktyŭna prytrymaŭ jaje. Čamu ty nie skazaŭ, što heta ty? Ciabie ja pusciŭ by.
— Ja dumaŭ, što tam Sartoryus, — pramoviŭ jon niapeŭna.
— Nu i što?
— Jak ty ličyš… što tam stałasia? — adkazaŭ jon pytanniem na pytannie.
Ja vahaŭsia.
— Ty pavinien viedać lepš za mianie. Dzie jon?
— U chaładzilniku, — adrazu rastłumačyŭ Snaŭt. — My pieraniesli jaho rankam, adrazu ž… tamu što haračynia.
— Dzie ty jaho znajšoŭ?
— U šafie.
— U šafie? Jon byŭ užo niežyvy?
— Serca jašče stukała, ale jon užo nie dychaŭ. Heta była ahonija.
— Ty sprabavaŭ jaho ŭratavać?
— Nie.
— Čamu?
Ion pamarudziŭ.
— Ja nie paspieŭ. Jon pamior raniej, čym ja jaho pakłaŭ.
— Ion stajaŭ u šafie? Pamiž kambiniezonami?
— Tak.
Snaŭt padyšoŭ da nievialikaha piśmovaha stała ŭ kucie, uziaŭ tam listok papiery i pakłaŭ jaho pierada mnoj.
— Ja napisaŭ papiaredni akt, — pramoviŭ jon. — Dobra, što ty ahledzieŭ pakoj. Pryčyna smierci… smiarotnaja doza piernastału. Tam napisana.
Ja vačyma prabieh karotki tekst.
— Samazabojstva… — paŭtaryŭ ja cicha. — A pryčyna?..
— Niervovaje ŭzrušennie… depresija… albo jak heta tam nazyvajecca. Ty viedaješ heta lepš, čym ja.
— Ja viedaju tolki toje, što sam baču, — zapiarečyŭ ja i hlanuŭ jamu ŭ vočy, bo jon stajaŭ nada mnoj.
— Što ty chočaš skazać? — spakojna spytaŭsia Snaŭt.
— Ion uvioŭ sabie piernastal i schavaŭsia ŭ šafie? Kali było mienavita tak, to heta nie depresija, nie niervovaja ŭzbudžanasć, a vostry psichoz. Paranojia… Napeŭna, jamu zdavałasia, što jon niešta bačyć… — praciahvaŭ ja ŭsio bolš pavolna, pazirajučy jamu ŭ vočy.
Ion adyšoŭsia ad radyjopulta i znoŭ pačaŭ pstrykać vyklučalnikami.
— Tut tolki tvoj podpis, — azvaŭsia ja praz chvilinu. — A Sartoryusa?
— Ion u łabaratoryi. Ja tabie ŭžo kazaŭ. Jon nie pakazvajecca; ja dumaju, što…
— Što?
— Što jon zamknuŭsia.
— Zamknuŭsia? Ach, zamknuŭsia. Voś što! A mo barykady ŭzvioŭ?
— Mažliva.
— Snaŭt… — pačaŭ ja, — na Stancyi niechta josć.
— Ty bačyŭ?!
Ion nahnuŭsia da mianie.
— Ty abaraniaŭ mianie. Ad kaho? Ci mo heta halucynacyja?
— Što ty bačyŭ?!
— Heta čałaviek, praŭda?
Snaŭt nie adkazaŭ. Jon adviarnuŭsia da sciany, nibyta nie chacieŭ, kab ja bačyŭ jaho tvar. Jon barabaniŭ palcami pa mietaličnaj pieraharodcy. Ja paziraŭ na jaho ruku. Na kostačkach užo nie było kryvi. I tut ja raptoŭna zrazumieŭ.
— Hety čałaviek realny, — pramoviŭ ja cicha, amal što šeptam, nibyta pieradavaŭ jamu tajnu, jakuju mahli padsłuchać. — Tak? Da jaho možna… dakranucca? Jaho možna… paranić… apošni raz ty bačyŭ jaho sionnia.
— Adkul ty viedaješ?!
Snaŭt stajaŭ, nie advaročvajučysia. Stajaŭ la samaj sciany, datykajučysia da jaje hrudźmi, nibyta jaho prybili maje słovy.
— Niepasredna pierad majoj pasadkaj… Niezadoŭha da hetaha?
Snaŭt skurčyŭsia jak ad udaru. Ja ŭbačyŭ jaho šalonyja vočy.
— Ty?!! — vycisnuŭ jon. — Chto TY taki?!
Zdavałasia, jon voś-voś kiniecca na mianie. Hetaha ja nie čakaŭ. Usio stała z noh na hałavu. Jon nie vieryć, što ja toj, za kaho siabie vydaju? Što heta aznačaje?! Jon hladzieŭ na mianie z sapraŭdnym stracham. Ci mo heta było ŭžo šalenstva? Atraŭlennie? Usio mažliva. Ale ž ja bačyŭ — hetaje stvarennie, a značyć, i ja sam… taksama?..
— Chto heta byŭ? — spytaŭsia ja.
Hetyja słovy krychu supakoili jaho. Ale jon paziraŭ na mianie tak, nibyta jašče nie daviaraŭ mnie. Ja zrazumieŭ, što zrabiŭ falšyvy krok i što jon nie adkaža mnie.
Snaŭt pavoli ŭsieŭsia ŭ kresła i scisnuŭ hałavu rukami.
— Što tut adbyvajecca… — pramoviŭ jon cicha. — Biazhłuzdzica…
— Chto heta byŭ? — paŭtaryŭ ja.
— Kali ty nie viedaješ, — pramarmytaŭ jon.
— Dyk što?
— Dyk ničoha.
— Snaŭt, — pramoviŭ ja, — my ž daloka ad domu. Davaj hulać adkryta. Usio i tak zabłytana.
— Što ty chočaš?
— Ja chaču, kab ty skazaŭ, kaho ty bačyŭ.
— A ty?.. — padazrona pramoviŭ jon.
— Snaŭt, ty chodziš pa kruhu. Ja tabie skažu, ale i ty mnie skažy. Možaš nie chvalavacca, ja nie budu ličyć ciabie varjatam, bo viedaju…
— Varjatam! O Božuchna! — Jon pasprabavaŭ zasmiajacca. — Moj ty čałavieča, ale ž ty ničoha, zusim ničoha… bo varjactva było b vyratavanniem. Kali b jon choć na imhniennie pavieryŭ, što zjechaŭ z hłuzdu, jon nie zrabiŭ by hetaha, jon byŭ by žyvy…