І, узмахнуўшы шэрымі крылцамі, Салавей узвіўся ў паветра. Як цень, ён праляцеў над садам і, як цень, пранёсся над гаем.
Малады Студэнт усё яшчэ ляжаў на траве, там, дзе пакінуў яго Салавей, і слёзы яшчэ не высахлі на яго прыгожых вачах.
— Радуйся! — усклікнуў Салавей. — Радуйся, будзе ў цябе чырвоная ружа. Я ствару яе, як засвеціць месяц, з гукаў сваіх песень і акраплю крывёю свайго сэрца. За гэта я хачу ад цябе толькі аднаго: будзь верны свайму Каханню, таму што якая б мудрая ні была Філасофія, Каханне мудрэйшае; якая б магутная ні была Ўлада, Каханне магутнейшае. Яго крылы чырвоныя, што полымя, полымем ахоплена і яно само. Вусны ў яго салодкія, бы мёд, а дыханне падобнае да паху ладану.
Студэнт узняў вочы і прыслухаўся да Салаўя, але нічога не зразумеў, бо ён ведаў толькі тое, пра што напісана ў кнігах.
А Дуб зразумеў і засмуціўся, таму што вельмі любіў свайго Салавейку, які звіў гаяздо ў яго галінах.
— Праспявай мне апошні раз, — прашаптаў ён, — мне будзе вельмі самотна без цябе.
І заспяваў Салавей Дубу, і голас яго быў падобны да цурчання вады, што ліецца з сярэбранага збана.
Калі ён скончыў спяваць, Студэнт падняўся і выняў з кішэні запісную кніжку і аловак.
«О так, у яго ёсць форма, — сказаў ён сам сабе, ідучы дадому, — што праўда, то праўда. Але ці ёсць у яго пачуцці? Баюся, што няма. Па сутнасці, ён такі самы, як і большасць артыстаў: уся ўвага скіравана на стыль, а шчырасці нестае. Ён ніколі не прынясе сябе каму-небудзь у ахвяру. Ён думае толькі пра музыку, а кожны ведае, што мастацтва эгаістычнае. Аднак трэба прызнаць, што асобныя яго пошчакі даволі мілагучныя. Адно шкада — яны не маюць ніякага сэнсу і пазбаўленыя карысці!»
І юнак пайшоў да сябе ў пакой, лёг на маленькі вузкі ложак і пачаў думаць пра сваё каханне.
Хутка ён заснуў.
Калі на небе засвяціў Месяц, Салавей прыляцеў да Куста ружы і прыціснуўся да шыпа. Так ён спяваў усю ноч, а халодны крыштальны Месяц схіліўся да яго і слухаў. Усю ноч навылёт спяваў Салавей. І ўсё глыбей і глыбей упіваўся шып у яго сэрца, і з сэрца кропля за кропляй сачылася жывая кроў.
Спачатку Салавей спяваў пра тое, як нараджаецца каханне ў сэрцах хлопчыка і дзяўчынкі. І тады на самай верхняй галінцы Куста Чырвонай ружы пачала распускацца дзівосная кветка. З кожнай новай песняй з'яўляўся новы пялёстак.
Спярша ружа была бледная, як туман над ракой, бледная, як першыя крокі золку, серабрыстая, як крылы досвітку. Быццам адбітак ружы ў сярэбраным люстры, быццам адбітак ружы ў нерухомай вадзе сажалкі — вось якая была ружа, што расцвіла на верхняй галінцы Куста.
І тады Куст зашалясцеў і сказаў Салаўю, каб ён яшчэ мацней прыціснуўся да шыпа.
— Шчыльней цісніся да мяне, Салавейка, бо інакш дзень настане раней, чым запунсавее ружа!
Салавей яшчэ мацней прыціснуўся да шыпа, і галасней загучала яго песня, бо была тая песня пра нараджэнне кахання ў сэрцах юнака і дзяўчыны.
І вось пялёсткі ружы зрабіліся пунсовыя, як твар у маладога, калі ён цалуе ў вусны сваю нявесту. Але шып яшчэ не працяў сэрца птушкі, і Ружа заставалася белая, бо толькі жывая кроў Салаўя магла пафарбаваць сэрца Ружы.
Зноў Куст загадаў Салаўю, каб ён яшчэ мацней прыціснуўся да шыпа.
— Прыцісніся з усяе сілы, Салавейка, бо інакш дзень настане раней, чым запунсавее ружа!
І Салавей прыціснуўся да шыпа яшчэ мацней, і джала нарэшце ўпілося ў яго сэрца. Яго захліснула хваля невыноснага болю. Боль рабіўся нясцерпны, але песня гучала ўсё галасней і галасней, бо Салавей спяваў пра Каханне, якое знаходзіць дасканаласць у Смерці. Пра Каханне, якое не памірае і пасля смерці.
І стала дзівосная ружа пунсовая, як небасхіл на світанні. Пунсовы зрабіўся венчык, пунсовае, як рубін, зрабілася і яе сэрца.
А голас у Салаўя слабеў і слабеў, і вось затрымцелі маленькія крылцы, затуманіліся вочкі, і Салавей адчуў, як нешта калючае сціснула яму горла.
Цяпер ён азваўся сваім апошнім пошчакам. Бледны Месяц пачуў яго і, забыўшыся на світанне, застаўся на небе. Пачула яго і Чырвоная ружа і, затрапятаўшы ў адказ, распусцілася ўсімі пялёсткамі насустрач халаднаватаму ранішняму ветрыку. Рэха панесла гэты пошчак да сваёй барвовай пячоры ў гарах і разбудзіла пастухоў, якія там спалі. Ён пракаціўся над рачнымі чаратамі, і тыя аддалі гэтыя гукі мору.