3 траншэі, якая ламана выгібалася перад ланцутом роты, шалёна, суладна з кулямётамі страчылі аўтаматы. «Па іх — з мінамётаў. А як дзоты падавіць? Як дзоты?.. Мусіць, гранатамі… Але дзе Вішняк? Чаму яго не відаць?»
Вочы, якія пільна віжавалі то ў адзін бок, то ў другі, згледзелі камандзіра роты каля паўразбуранай драўлянай будыніны. Старшы лейтэнант сядзеў, прыхінуўшыся плячамі да пачарнелай ад часу сцяны. Каля яго ўкленчыў санінструктар, перавязваў яму руку.
Баталаў ведаў, што немцы не ўпускаюць яго з-пад прыцэлу, і дастаткова толькі прыўзняцца, як па ім секануць густыя чэргі. Прыціскаўся да зямлі. Ад страху было прыкра і брыдка на душы. Ён разумеў, што траціць дарагія хвіліны, хаваючыся тут, не можа, не мае права. Раптам упёрся ў зямлю рукамі, прыўстаў.
— Слухай маю каманду! Па аўтаматчыках і кулямётах — агонь!
Побач прайшлася чарга.
Рота пачула каманду. Забухалі вінтоўкі, застрачылі кулямёты. Доўга не абрывалі чэргаў, білі няспынна. Немцы не замоўклі. Завязалася «спрэчка» бою. Гарачая, ліхаманкавая… Камбат шмаргануў Караневіча за рукаў.
— Цяпер — да Садоўнікава. Перадай, каб мінамёты ўдарылі па аўтаматчыках,— сказаў з трывогай і нецярпеннем у голасе.
Ардынарац, як кошка, спружыністым рыўком ускочыў з усіх чатырох, колькі было спрыту пабег у бок паламанага дашчанага плота, які атуляў спрэс пашчапаны і пасечаны мінамі і снарадамі садок. Прабяжыць — упадзе, прабяжыць — упадзе… Забыўшыся на момант пра ўсё, Баталаў сачыў за Караневічам. 3 трывогаю адчуваў, у якой незвычайнай, смяротнай небяспецы было цяпер жыццё гэтага дабрадушнага, даверлівага юнака, якога ён па-бацькоўску любіў. Караневіч патрапіў у лужыну, з-пад ног яго шырока разляцеліся пырскі і забліскалі пад сонцам. Яны яшчэ не апалі на зямлю, як Караневіч перакуліўся цераз плот. «Праскочыў!» — выдыхнуў Баталаў.
3 мінуту пачакаўшы зручнага моманту, ён злаўчыўся, кінуўся пад сцяну, да камандзіра роты.
Вішняк сядзеў абмяклы, твар яго пабляднеў і асунуўся. «Напэўна, крыві многа страціў». Камбат ступіў бліжэй і загадаў санінструктару:
— Старшага лейтэнанта — у санчасць!
Вішняк ускінуў шырокія бровы.
— Як у санчасць? Бой жа ідзе! — У незнаёмым, сарваным голасе скрозь хрыпату прабілася ўпартасць.— Глупства, толькі зачапіла.
Яны пазіралі адзін на аднаго. Учэпіста, пранізліва. «Не пойдзе, не»,— падумаў камбат.
— Добра, пасядзі тут.— Ён павярнуўся, утаропіў позірк на левы фланг роты.— Дзот, мусіць, вунь з-за тых дзвюх хацін можна абысці і закідаць гранатамі, а? — Звяртаўся да Вішняка, а сам прыкідваў адлегласць ад хацін да дзота.— Каго паслаць?
Старшы лейтэнант паглядзеў некуды паўз камбата.
Доўжылася хвіліна чакання. Напружаная, гнятлівая. А вогненны ўраган грымеў з неаслабнай сілай.
— Я пайду, таварыш капітан, дазвольце! — пачуў Баталаў за спіной прыглушаны стралянінай голас.
Азірнуўся. Чарнявы, з аблупленым носам баец, які стаяў пад сцяной крыху зводдаль, быў знаёмы яму: ардынарац камандзіра роты Градулевіч. Аднак ён не мог прыгадаць штосьці важнае, звязанае з асобай чырвонаармейца, хаця адразу і адчуў: яно было.
— А закідаеце? — Баталаў спытаў і тут жа ўспомніў тое важнае: нядаўна Градулевіча прымалі ў партыю. Тады каранасты гэты смугляк быў не журботна-засяроджаны, як цяпер, а стараўся надаць сабе ўрачыста-строгі выгляд, і ў гэтым старанні яго бачыліся ўсхваляванасць і напружанасць. Баталаў чакаў, што чырвонаармеец скажа, як гаварыў на сходзе: «Камуністы ў баях ідуць на самыя цяжкія і небяспечныя заданні». Чамусьці і хацеў іменна такога адказу. Падумаў, што іншага цяпер, у гэтай абстаноўцы, быць не можа, бо такія ўчынкі, на якія ішоў Градулевіч, дыктуюцца свядомасцю і пачуццём патрыятызму.
Баец памарудзіў. Вялікія вочы яго пазіралі сурова.
— На вучэннях я далей за ўсіх шпурляў гранату. Так што — закідаю.— На скуластым твары выразней абазначыліся цвёрдыя рысы.
— Дзякую, таварыш Градулевіч. Толькі глядзіце, каб з кемлівасцю…— Баталаў недагаварыў. У галаве яго мільганула, што ён не па часе чулліва выяўляе сваю трывогу. Не яму, камбату, так вось засцерагаць, не тыя зусім словы гаварыць зараз належыць. Ды не атрымлівалася, не ішлі іншыя — моцныя і суровыя. Таму, можа, што і сам ён у глыбіні душы, тоячыся ад сябе самога, не ўсведамляючы таго як след, жадаў выжыць у гэтай жудаснай вогненнай віхуры.