Загадаў Гарнагу адысці. А калі саракапяткі зробяць сваю справу — памяняць накірунак атакі: наступаць на склад з тарцовага боку, з фланга.
— Беражы людзей, чуеш? — сказаў з прыціскам, але не павышаючы голасу, нібы гэтым загладжваў сваё абурэнне, якое не стрымаў у сабе, што рота залегла на пуцях.
Абстаноўка бою вымагала змяніць камандны пункт. Баталаў прыгледзеўся, прыкінуў.
— Пераходзім вунь за тую «кукушку»,— паказаў на невялікі паравоз з высокай трубою, які сіратліва стаяў у тупіку.
Пакуль за «кукушкай» ладзілі камандна-назіральны пункт, артылерысты падцягнулі тры гарматы і адкрылі па складзе агонь прамой наводкай. Шырока разляталіся, падалі кавалкі бляхі, цагляны друз, сыпалася зямля.
I зноў Гарнага павёў роту на склад. 3 праломаў, якія прабілі ў сцяне снарады, пачалі выскокваць гітлераўцы. Рынуліся насустрач чырвонаармейцам. Таксама нешта апантана крычалі.
У мітусні, у бойцы Баталаў скрозь магутныя лінзы «цэйса» ўгледзеў каранастага чырвонаармейца. Пазнаў — Галаўчэня-Шакірзянаў… Пабачыўшы, як рослы гітлеравец кінуўся на сяржанта, міжвольна шчыльней прыціснуў бінокль да вачэй.
Фашыст выкінуў рукі ўперад, гатовы ўчапіцца Галаўчэню-Шакірзянаву ў горла. Сяржант у адно імгненне адскочыў убок, ударыў яго прыкладам. I пабег к складу. У след за ім — высокі баец. Ён раптам спыніўся, хістануўся назад. Яго падхапілі, але ён абвіс на руках. На які, можа, крок збоку ад іх вёрткі чырвонаармеец неяк дзіўна, нібы заяц, скокнуўшы, усадзіў штык у масіўную шэра-зялёную фігуру і сам аж прыгнуўся ці то ад невыноснага напружання цела, ці ад жудасці ў душы. Баталава таксама маланкай абпаліла імпульсіўная ўспышка жуды.
Грымнула зусім побач з камандна-назіральным пунктам. Снарад разарваўся так блізка, што Баталаў нават не пачуў яго свісту, а толькі адчуў, як шалёна рванула паветра. Мусіць, засеклі, заўважылі, як лінзы бінокля бліснулі на сонцы. «Чакай, што снайпер зараз прыцікуе…» Не паспеў Баталаў падумаць, як каля вуха дзумкнула куля. Так і ёсць, засеклі.
Давялося перабірацца за таварны вагон, перакулены коламі ўверх непадалёку ад «кукушкі».
За вагонам якраз з таго краю, дзе было самае месца для камандна-назіральнага пункта, гарэў на сонцы сланечнік. Залацістая галава яго моцна трымалася на дзябёлым тоўстым ствале з падобным на крылле лісцем. Баталаў крануўся рукою ствала, і яму падалося, што адчуў, як сланечнік уздрыгнуў ад недалёкага выбуху. Затым зноў. Няўжо расліны таксама ўмеюць адчуваць? I як ён тут вырас? Можа, ветрам занесла сюды семечка ці кінуў хто яго разам з шалупіннем. Учапіўся вось карэннем у прамасленую глебу і свеціць сваёй яркай жаўцізною, нібы святлафор… На міг апантаная, зацятая душа Баталава пацяплела, быццам ён зазірнуў у чыесьці добрыя, даверлівыя, ласкавыя вочы. Шчаслівае імгненне. Яно было, ці прымроілася? Свядомасць зноў усю без астатку захапіў бой.
Чырвонаармейцы ўжо ўскоквалі ў праломы.
3 дэпо Шарафутдзінаў і Вішняк перадавалі, што немцы ашалела адстрэльваюцца з-за кожнага станка, з-за кожнага паравоза. Роты нясуць страты. Жорсткая трывога аж распірала, вярэдзіла душу Баталава. У дэпо, гэткай гамарні, столькі розных аддзяленняў — з цаглянымі сценамі, масіўнымі дзвярамі, варотамі! Крэпасць!
3 варот дэпо санінструктар выцягнуў на плашч-палатцы раненага. Яму ўзяўся дапамагаць баец з забінтаванай галавой. Яны дайшлі да шырокай доўгай скрынкі, што ляжала паміж пуцямі. Памагаты санінструктара хістануўся, не ўтрымаўся на нагах, асеў на скрынку. Каля яго кірзавага бота Баталаў пабачыў намаляваную на дошках фашысцкую свастыку, якую, учапіўшыся кіпцюрамі ў чорны круг вакол яе, трымаў драпежны гітлераўскі арол. Свастыка падалася Баталаву вельмі брыдкай і зняважлівай. Ён зноў паглядзеў на дэпо і пабачыў неспадзяванае: чырвонаармейцы выводзілі адтуль групу палонных. Гітлераўцы ціснуліся ў гурт, палахліва азіраліся па баках. Ішлі марудна, ледзь перастаўляючы ногі ў ботах з шырокімі халявамі.
За дзень цяжкага, непамерна цяжкага бою ў Баталава неаднойчы былі хвіліны радаснай узрушанасці. Калі роты дамагаліся поспеху ў крытычных сітуацыях, калі ён дазнаваўся пра мужнасць і адвагу байцоў і камандзіраў. I вось яшчэ: палонныя!.. Вочы яго пазіралі насцярожана-дапытліва і са злой радасцю, якая загарэлася ў грудзях. Захацелася крыкнуць гітлераўцам: «Што, даваяваліся, вылюдкі!»
Усплёснулася пякучае ліхаманкавае жаданне: адной бы чаргою звяругаў… Але ў сэрца ўдарыла, абурыла думка: «Палонных?!» I ён як бы працверазеў. Усё глядзеў, глядзеў, як яны ішлі, набліжаліся. Абяззброеныя, разгубленыя і прыніжаныя. Ён углядваўся ў іхнія твары, постаці. I іншае пачуццё пачало напаўняць яго: злосная, ваяўнічая рашучасць. Біць іх, біць на полі бою, у наступленні… 3 гэтым пачуццем ён як бы набыў дужасць, якая прымусіла сэрца біцца хаця і моцна, але больш роўна і мерна.