Такімі і павінны быць прыпынкі — пустыннымі, забытымі.
Андрэй Антошка думаў якраз так, калі выходзіў з аўтобуса, што накіроўваўся далей, у Крушыняны. Вечарэла, і на тратуары – адны пацямнелыя постаці. Водбліск ад машыны асвятляў роўны, але не густы снегапад. Роўны і хуткі, адліжны.
Наставіў каўнер.
У чорным небе, над купалам царквы с прасоння зашплпслівілі галкі. Там старыя дрэвы. Снег гусцеў, яго пананосіў вецер, які з'яўляўся з-за будынкаў і дзьмуў наўпрасткі, цераз зарослыя пажарышчы. Вуліца ў тым месцы, выпаленым вайною, падобная на гасцінец у полі, з каляіеамі для саней ды з белымі гурбамі паабапал.
Брахаў сабака.
Маці напаліла печку.
Ёй прыслалі ідыятычную паперку, у якой указваліся гадавыя падаткавыя разлікі. Учытаўшыся ў рубрыкі, клеткі, лічбы, знакі, Андрэй зразумеў, што яна не заплаціла ў касу гміны невялікую суму грошай. Маці ўспомніла: праўда, не заплаціла, гэта так, зусім забылася. Ей казалі, але забылася, халеры няма на іх, начальнікаў, галовы.
Павячэраўшы, яны вялі далей гамонку, за якой абое засмуткавалі.
— Печка, як агонь! Чым ты, маці, яе напаліла? Ну, не дакрануцца!
— Бярозавымі паленамі, сынок. Засталіся ад мінулай зімы, сухія, вельмі ж палкія!
— Трэба паліць печкі, бо ў хаце з'явіцца вільгаць, гніль. Чаму ў цябе дровы яшчэ ад той зімы?
— Мне, адной, многа не трэба, Андрэй. А у хаце і так дах працякае, прагніў.
— Хату перакрыем, увесну.
— Спілуеш, Андрэй, яблыню, на якой Стась вешаўся. Яна засланяе вокны, не дапускае сонца, і таму можа грыб завесціся.
— Добра, мамка. Спілую яе, заўтра.
— На тым тыдні гарэла Новая вуліца. Ведаеш: вецер быў у наш бок, іскры, галавешкі ляцелі... Булаўчыха з іконаю хадзіла навокал сваёй хаты...
— Ад чаго — пажар?
— Хто яго ведае, сынок. Людзі ўсякае гавораць... Ну, а што ў цябе? Як жывеш у тым Беластоку?
— Жыву, хлеб жую...
На гарышчы дзерлася мыш. Андрэй не мог заснуць, варочаўся. Было на душы пранізліва. Чуў, як храпла маці, неяк цішэй і цішэй.
...У кватэры — ліст ад знаёмага, бялее ў паштовай скрынцы, чакае. Андрэй бачыць чорныя літары, зграбна напісаныя. Але чамусьці яны незразумелыя: за імі хаваюпца словы, быццам якія дзеці ў лапухах, што гуляюць — не нагуляюцца! Падумалася, што дзяўчынкі, якія гуляюць у схованкі да шаснаццаці гадоў, трацяць пашану да сябе.
Гэты ліст ад знаёмай. Выразна бачны жаночы почырк. А таму немагчыма прачытаць яго, бо напісана ў ім пра нешта без значэння. Гэтакія лісты, усё роўна як аплявуха, пакідаюць адчуванне крыўды. Адчуванне, што хтосьці незаслужана пасмяяўся з цябе. За што?
«Што я табе дрэннага зрабіў?!» — хацеў закрычаць Андрэй.
Прачпуўся ад нешчаслівасці.
Яшчэ не спявалі пеўні. Маці то мармытала да сябе, то храпла. Устаў, памацаў кажух, цяжкі і смярдзячы. Накінуў яго на сябе, на бялізну. Абуў валёнкі і, чуйна ступаючы, выйшаў на ганак.
Яскрава свяцілі зоркі, віселі паміж голлем яблыні. Натужліва дыхалі конскія храпы за суседскімі платамі – там кудысьці выязджалі санямі.
...Зажадалася ісці пыльнаю дарогаю якраз пасля дажджу. Дарогаю ў даліне спеючага жыта, ад якога, пасля нямоцнага дажджу, навейвае пахі свяжуткага хлеба. Паветра маладое, лёгкае. Смяяцца, спяваць, плакаць хочацца! У гэтакі час добра пайсці пад дзікую яблыньку, што на блізкай мяжы, і там памарыць пра Кіру. Увосень Андрэй выкапаў гэту дзічку і прывёз яе ў свой сад, пасадзіў насупраць акна. Вырасла прыгажуняй!..
Па мосце, па тым, што над ровам, забубніла ад конскага тупату – хіба тыя самыя сані. Скрыпелі яны, шаравалі палоззем па дрэве; конь грукатаў капытамі— як далёкія грымоты. I Андрэю ўявілася крапіўка паміж каменнямі, якімі завалены каўдобіны на Піражкоўскім гасцінцы. На крапіўцы, яе лісточку, на самюткім кончыку яго – кропелька (не відаць, калі ісці памалу або ехаць возам пры ўзыходзе сонца). За жытамі, за палеткамі, цячэ неба, падзіраўленае бліскавіцамі. Вельмі ж цікава, што будзе, калі з яго ўсё выцеча. Тым часам хочацца на ўзмежак, каб прыпыніцца ў гурбах весялосці — сіняй, жоўтай, барвовай; сесці ды схіліць галаву да зямлі, каб прыгледзецца да колераў радасці. Ад хмары да хмары паўзе стварэнне, мурашка. Калі прыплюшчыць адно вока, левае, дык кветка рэдзькі хістаецца ветраком у заполлі. А калі легчы на плечы, пасярэдзіне, — неба настолькі глыбачэзнае, што ажно ў галаве круціцца!