Я ўражана аціх, падумваючы, зрэшты, і пра такое, што ён, мабыць, нечага начытаўся, разлёгшыся пад чарнасліўем на загуменні ў свята... Поспехі будучых пакаленняў — гэта махлярства добрасумленных? Кожнаму наступнаму — старыя чамусьці вельмі вераць у маладых, адначасна перашкаджаючы ім, — наканаваны ўсяго новы ўчастак таго ж шляху, і не бывае чалавека, які, няхай пад свой канец, не апыніцца ў стане пачуццяў гэтакім, бы той, каго схапілі за горла або абдурылі самым паганым чынам! Дзеля гэтага і трэба трываць у — дакладней не названым — настроі гатоўнасці. ўспрыняць нядобрае?.. Няшчасны найчасцей той з нас, хто паспадзяваўся на большае (на бяздонне ж віры зано-сяць)
«Падабраліся мы, як тыя вароны ў дождж, — па-смяяўся я з сябе і з яго. — I яму свет клінам сыходзіцца! Я не дамоўлюся з ім...»
— Ведаеш, слухай, той жылы сабе падрэзаў, — сказаў я пра юрыста; брат меркаваў згадзіць яго, каб пазбыцца гародняга падатку.
— Чорт пана не браў!
— Духоцце халернае... — тыльным бокам далоні правёў па ўмакрэлым ілбе. — Выйдзем на падворак, га?
Яму даўно трэба было ў Засценкі, заказаць там шафу — у перадпакой, і другую, у спальню. I ён запусціў матор у ламачыне сваім, «Трабанце» з адарванымі дзверцамі, заднімі.
— Сталярыху пакажу табе: гляне на цябе, дык адразу засукочаш нагамі, га-га-гэ-гэ... Дзе і падчапіў яе гэты грыб, ага, такую чаляднічку сабе ў пасцель, — гаварыў, усё роўна што самому сабе, з зайздрасцю або дакорам, нечага лазячы з кулачыстым французскім ключом пад машыну. — Парахно і падла, а скупы!.. ён, можа, і чуў ты, пашкадаваў грошай на майстроў, сам узяўся мураваць сабе дом, да столі давёў, ага, калі сцяніскі раптам паваліліся, і то ўсярэдзіну, дзе яго першая баба якраз боўтала свежы раствор... Не было чаго і збіраць ад яе ў труну, толькі чэрап і ногі ў чаравіках!
Калі брат дагаворваў мне пра гэта, даязджалі мы да драўлянага моста на Супраслі над Навадворцамі. Зарагаталі, неяк пабрэхваючы: рга-рга-рга... Певень, пер'істы ды набрынялы чырванню, узляцеў з-пад колаў машыны на плот проста арлом, столькі грукату разлягалася па брукаванай вуліцы ад братавай тае легкавушкі:
— Куры перастануць несціся, — пажартаваў я.
— I дзяўчынятам прысняцца кавалеры, — адказаў ён, цалкам павесялеўшы: I паўтарылі брэх, бы на вясельнай п'янцы, якой танцаваць па модзе не нам ужо, але для беларускага спявання таксама замала адвагі, дык усядаемся ў свае аўтамашыны ды па ўзору падгледжаных у амерыканскіх кінафільмах рэйдэраў ганяемся «пад сафары» (абачліва спаіўшы міліцыянта). Вуліца моцна загібалася, і, пакуль брат націснуў на тармазы, агледзеўся я ў нечых варотах, праўда, і без нас разваленых.
— Не першыня... Не трапячыся. бы голы ў крапіве, — супакоіў мяне, калі я ў паніцы выкрыкваў яму, не зводзячы вачэй з гаспадара, які насіў віламі салому ў хлеў. — Глухі ён, ага, не чуе, то і не бачыць. Я яго ведаю.
Да столяра, аказалася, каваліска дарогі. «Трабант» порстка праставаў утравелымі дарожкамі, і, калі брат паказаў для мяне праз шыбіну на кастражу якойсьці новасядзібы, кажучы, што яна таго ж старога бугаіны менавіта, змарозіў мяне відавок лішняга ўсяго тут, накшталт буралому, які быццам дрэйфуе на хвалях па-майску ўспенепага ды бясконцага ў той бок саду паблізу берагоўя багнавецкіх лясоў. На пад'ездзе туды супыніў нас рыклівы спеў. У расхлябешчаных дзвярынах было відаць, што ў хаце бязбожна балююць. І брат, доўга не думаючы, выкіраваў машыну назад, пакідаючы глыбокія каляіны на аўсянай руні, што зыбуном сягала ўпрытык да абочыны.
— Дзед пайшоў у водмаладзь, — выскаліўся ён. — Боўт!
Неслася адтуль:
— Кум за сталом, я за сталом, сядзімо, сядзімо!.. Гарэліцу п'ём, гарэліцу п'ём! Кум за кіраўніцаю, а я збоку, едзямо, едзямо!.. Я на шасе, кум у адкосе, ляжымо, ляжымо!.. Я ў бальніцы, а кум у трупяніцы, будзямо, будзямо!..
Па кузаве шмарганула галлём, мы ўязджалі ва ўзлесак, які ападаў у нізок; наперадзе мігацела. дрыгвяністая азярына з пеўневымі хвастамі аеру.
— Пакурым, ага, — сказаў, стопарыўшы ўгрэтую машыну. Цень давала сасна, кучмастая крывуля. Мы паразлягаліся ў прохаладзі пад ёю, на ўдзірванелай паласе, пазіраючы ў блакіт вышыняў, адкуль праменіла супакоенасцю. — Драпанулі, ага, як ад банды якое... Слухай, не сушыць часамі і табе галавы: чаму гэта нашым людзям жывецца, бы на каменнях? Ты не прыкмеціў таго? Нібы і добра ім цяперака, ага, і нават вельмі; мураванкі во ставяць, ага, займаюцца прыбытковымі інтарэсамі яны, і гордымі, бач, як быццам парабіліся ўрэшце, аднак жа.. Ведаеш, ага, усенька тое ў іх неяк з прарэзлівым скрыпам выадбываецца. усё з той жа — ад бацькоў сваіх — запацеласцю, з тым самым выцягваннем жылаў з сябе, гаротнасцю, Рэвйлюцыі прайшлі, ага, паночку, войны нашумелі, свет да непазнанкі іншым настаў, а наш мужык ад гэтага не вырас, не, калі не лічыць, што патлусцеў ён пад пана... Дзеці і яго не ўшануюць гэтак жа, як ён не паважаў, ага, высілку ўласных бацькі і маткі, ну не?