I жывуць людкове, заглядзеўшыся не столькі ў будучыню, колькі самі ў сябе. Гэта таму ніхто нікога не разумее, хоць і гавораць і думаюць. Іначай не можа быць, адкажа хтосьці (маючы, рацыю, на жаль).
Аднак калі мой сын стаў дарослым, я штораз здзіўляюся яго няспеласцю. I мне ўсё здаецца, што я, будучы ў ягоных гадах, ужо быў такім, як цяпер больш-менш... Гэта, напэўна, няпраўда — сваё пражытае памятаем не такім, якім яно было, а такім, якім хочам бачыць яго, азіраючыся за сябе. Мы безупынна менавіта хочам. І ў гэтым, магчыма, закон, які, не абысці бокам (праўда, ёсць цывілізацыі, у якіх няма гэткага непрымушанага прымусу).
Мой сын. Я ўсё прыглядаюся да яго. Я не разумею яго. Іншы раз здаеца мне, што я ўсё-такі, урэшце ж... Тады ён ізноў учыніць або скажа нешта такое, ад чаго робіцца мне яшчэ цямней. Апускаюся ў роздумы пра нябожчыка бацьку, прызнацца: дзякуючы яму, сыну свайму, а ўнуку ягонаму... Жыццё паўтараецца, як прырода, бы нарадзіны і смерць, паўтараецца і незразумеласцю сваёю. У выбух спрэчкі — паміж намі, падобнай на майскі градапад, я навучыўся глушыць яе знянацку: ты не пад мяне гавары, ты пачакай і скажаш гэта свайму сыну, калі яго будзеш мець!
Ён анямела моўкне.
I я ведаю, што сказаў яму, відаць, важнае, і потым сушу сабе галаву над тым, што менавіта сказаў гэта я яму якраз і напэўна?! Як быццам навылёт ведаю і адначасна роспачна не ведаю і не ведаю! Мой жа свет — гэта не яго свет, хоць ягоны пачынаўся ў маім. Маё жыццё ўсё далей і далей ад ягонага, бо гэта ён пойдзе наперад, павярнуўшыся да майго спіною. I толькі калі ягоны доўгі крок запаволіцца на цяжкай вярсце, мусіць тады прыпыніцца і сваім зрокам, ужо гэтак жа немаладым, паглядзіць на бацькоўскае (дабіўшыся, да нудоты гэтаксама спозненага розуму).
...Бы выява таемнага скарбу мігацеў заліўны Доўгі луг у Юр'еў дзень, калі бабуля выводзіла мяне глядзець поле. З жытнёвае руні не было ўжо відаць вароны, сеўшае ў яе, што прарочыла ўраджайнасць і хлеб аж на ўсю зіму. Але нішто так не засела ў маёй памяці з тае вясны, як той мігат, быццам гэта самое сонца купалася ў тым лузе, пырскаючыся ва ўсе бакі і пужаючы кні-гаўкі. Хацелася стрымгалоў пабегчы туды і, схаваўшыся за. вербалозамі, самому ўбачыць тую цудную гулянку (гэтак кавалеры падгледжвалі дзяўчат на сажалках). Я не цяміў, што прыгажэй ёсць заўсёды здалёку; вада тая аказалася са страхотна грузкім дном з плоймаю апалонікаў.
На ўскраі сваёй палоскі мы рассцілалі радзюжку, каб прысесці на сырой зямліцы паесці. На ручнік выкладвала бабуська пару гатаваных яек, па скібцы хлеба і ставіла адмысловую, малую, гладышку з кіслым малаком (акуратненька абвязаную хусцінкаю). Знаходзілася і крышынка солі.
Яна памерла ў тое ж маё маленства, няспешна і ўрачыста. Пасля яе смерці людзі пачалі пакідаць сярпы, перасталі пасціць, а потым кінуліся рабіць усенька машынамі, багацець ды страчваць розум. Я тым часам вырас, паканчаў усякія школы і шумна паляпшаў свет з Беларуссю, каб, у рэшце рэшт, пастарэць і задумацца над тым, што казала яна, мая непісьменная бабуля... Пахаваў я яе, бы тысячагадовы беларускі лёс, і, пакруціўшыся па жыцці, сам цяпер не ведаю, як мне быць. Новы час адказвае неяк няшчыра, у яго што ні дзень — то іншая праўда. I бацькі мае гэтак жа разгубіліся.
Падумаецца: прамінуў, во, дзень... А дзеля чаго ён быў у мяне, гэты дзень?
Здараецца са мною і так: вазьму ды накрычу я на сыноў і жонку. Відаць, ад немагчымасці даць адказ на тое пытапне... Альбо ад таго, што павейвае на мяне халадком, калі я цямлю тое, што яны здаюцца мне ўсяго даўно знаёмымі і якраз трухаюць насустрач...
Тады бярэ мяне ахвота кінуць-рынуць пад халеру цэлы гэты ўздырдыган сваіх справаў ды без аглядкі даць цягу да маці, каб з ёю пабыць, падаглядаць яе сад і агарод, спілаваць сохлую яблыню, што ля Царавага плота, працерабіць маліннік за гумном, пахадзіць за парадкамі на, па-сірочаму ўдзірванелым, падворышчы.
Авалодвае мною туга па чымсьці звычайна патрэбным, за гэткім спакоем, як прыход пораў года...
— Каб апамятацца!
I выходзіць на тое, што няма дзён лішніх ні ў мяне, ні ў кога таксама. Сёння, учора, пазаўчора, у аўторак і ў пятніцу — я адчуў, зразумеў і ўспрыняў, не ведаю, як каму, але мне прыдатнае, што, напрыклад, Стась ускіпае, калі не яго праўда...
У крытыкі, бачу, няма кар'еры. Думаю, што ў яе і не можа быць. Аднак жа было і ёсць у крытыкі нештэ большае — будучыня!