У мітусні знаходзіўся мужчына, якому смела можна было даць імя Аляксандр. Ён устаў да дэвярэй. Быдлячыя вочы вытузнулі з-пад сябе капыты і, загарадзіўшы імі пераход, замыкалі:
— Гы-гы-гы... Куды?
Аляксандр на тое:
— Дзюбу тваю наставіць варта б. Яна — вывіхнута.
— Гы-гы-гы, прабач... Мне ногі падранцвелі, таму і вывалак... ужо прымаю іх назад, князь мой.
Каныты, аднак, ляжалі. Аляксандр адкінуў іх і прайшоў.
За патыліцу схапілі рукі, якія прасілі ў Аляксандра прабачэння, а язык цалаваў у пачаткі ягонай лысіны.
— Каханенькі, разумнік наш Аляксандр! Я нічога не скажу капітану. Не і не! Пытаў ён — а я яму на тое: «Талковы чалавек ён, непатрэбна чапляецеся да яго: такіх, як ён, нам чым пабольш!» О, як казаў я капітану.
— Зыдзі мне з вачэй, быдляціна!
Але той ізноў...
— Адчапіся! — а ў думках Аляксандр: «Няхай ліжа, няхай не спадзяецца, што буду адганяць яго, абтрасацца, прыкідвацца ашаломленым, гаварыць сімпатычныя словы, даваць і даваць яму ганаровае выйсце. Не, не дам! Няхай наліжацца, каб хапіла яму таго надоўга. I каб не палізаў каго трэба, і каб праваліўся!» — капыты тапталіся па задніках туфляў, і Аляксандр стараўся нахіліцца ўзад.
— Каханенькі... — мармытаў той, і гэта абазначала, што ён з'явіцца адпераду.
Аляксандр націснуў клямку, піхнуў дзверы і з усяе сілы ляснуў імі — за сабою.
У канцы калідора — бачыў — сядзела ў крэсле баба ў адзенні парт'ера. Яна ўважліва вязала на шпіцах. Аляксандр прыгледзеўся да яе: была гэта некалі прыгожая жанчына. Прыгажосць сваю выкарыстала, відаць, з развагай, без разбэшчанасці. Сведчыць пра гэта яе ўсё яшчэ малады выгляд. Ёй важней было, чым каханцы, шыкоўна апранацца і бавіцца прагнымі позіркамі мужчын. Поўнілася шчасцем квітнеючай яблыні, яблыні ў смакавітых яблыках. Адцвіўшая і счырванелая, яна цішэла ў садзе жыцця, і Аляксандр, пэўна, выдаўся ёй тым не вартым увагі хлопчыкам, якому, бадай, рана зразумець, што перш чым яблыкі рваць — спачатку яблыньку вырасціць трэба.
— Вам нездаровіцца? — спужалася жанчына.
— Не, — і тут падумалася: «Пайшлі вы к чорту! Расчаравалі мяне. Не хачу бачыць вас. Я думаў, што не шануеце мяне? Мелі б рацыю. Рацыю мелі б! Чакаў убачыць вас з рацыяй, а не з шанаваннем, якога я не варты. Я!»
Паклыпаў у канец калідора. Там расчыніў акно, у якім змясцілася паўвуліцы. Па тратуары снавалі людзі, шчаслівыя, што Аляксандр спазірае на іх. Вось крокі дамачкі спяшаюцца запытаць: «Вам нездаровіцца?» Чым далікатнейшыя крокі, тым прыгажэйшая жанчына. Тым паспешлівейшыя яе пытанні: «Вам, бедненькі наш, нездаровіцца?» Або: «Табе, нябога, нездаровіцца?..»
Адчуў, што стаіць у акне ды рагоча.
На рыштаваннях будоўлі, насупраць, рабочы ў гумовых ботах патрос на Аляксандра кулаком. Зноў патрос.
Вярнуўся — да быдлячых вачэй з намерам забіць іх. Але імяніны ўжо заканчваліся, загадчыка праводзілі да прыпынку таксі, і трэба было заняць каля яго месца ды абавязкова заплаціць за праезд. (Заходзіла сонца, і вуліца пачырванела за Аляксандра. Дрэвы ганарыліся моцна чыстаю зелянінаю. На душы гусцела жаданне яснасці.)
Знаёмы таксіст засмейваўся да слёз з абурэння загадчыка, які згледзеў, што пакінулі сакратарачку. На рагу вуліц Ажэшка і Міцкевіча заспявалі «Люблю наш край, старонку гэту...».
Пайшоў дождж, палошчучы асфальт.
— Дождж! — стагнаў загадчык, паказваючы на мокрую шыбіну.
— Ага! — па-мацярынску неяк адгукаўся таксіст. Яго смех перайшоў у гагатанне, распароўся.
— Дожджык, дожджык, крапані! Дзяцей у хату прагані!.. — Загадчык павярнуўся да Аляксандра, каб выкрыкнуць: — Аляксандр, ты далёка зойдзеш!..
Аляксандр прыемнеў. Нічога не адказаў загадчыку, бліснуў адданасцю. А загадчык:
— Алякеандр, не такі ты дурны, як прыкідваешся!.. «Падла, сапраўды здагадваецца!» — здаецца, падумаў Аляксандр.
Пеірасталі спяваць.
— Аляксандр! Хлопцы-дуралобцы, хадзем да мяне!.. Жонка, дачка, чакаюць... гуд лэйдзі... шарма-а-ааан...
Дождж ішоў хвалямі.
Загадчыка ўкладавілі пад дзвярыма кватэры. Аляксандр (так, гэта ён), націенуў кнопку званка. Хтосьці не ўтрываў і кінуўся ўцякаць уніз. Але Аляксандр пабег толькі тады, калі пачуў за дзвярыма:
— Я сама, дочанька, адчыню дзверы, бо гэта хіба наш імяніннік валачэцца, бы жывіна якая з пашы...
На павароце сходаў дагнаў Аляксандра крык:
— Халера ты, а не муж і бацька!
Аляксандр вяртаўся дамоў пеша, з натугаю несучы слова «халера». Адпачываў, кідаў гэтае слова пад ногі, потым падымаў яго і зноў нёс. Зноў ішоў.
I Андрэй у той час даходзіў да сваёй кватэры.
А іншага знаёмага, якога месяц таму назад звольнілі з работы з-за гультайства (а дакладней: пляткарства), угледзеў Андрэй учора, у аўтобусе з Выгоды. Выдаўся,.. ён нейкім пасабачаным. Паглядзелі на сябе і слоўцам не азваліся. Падумаў аб ім: «Пайшоў ты чэрцям на спажыву!»