Калі Андрэй зайшоў, яны сказалі:
— Ты — свіння!
Ажно прысеў:
— Я?
Пацвердзілі:
— Ага, ты!
Запытаў:
— Чаму? — пакуль без цікаўнасці: «Нырнула мышка...»
Адказалі:
— Шчыруеш, падла! Бровы, бы ластаўкі:
— Жартуеце... — з пакеплінкай: «Учора жаўрук выспеваў аб пані вясне...»
Рохкнулі:
— Гэ, жартуеце... Бач ты яго, які ён вясёлы! Тут, браток, не жартанькі. Прашу выслухаць мяне з належнай павагай!
Губішчы перш запрапанавалі Андрэю шклянку мінеральнай вады, якую выпіў ён як з ласкі. Затым прад'явілі яму доказы ягонай менавіта шчырасці, акуратна аформленыя. У машынапісным выглядзе.
— Ну, а зараз — як? Надалей вясёленька? Літасціва ўсміхнуўся да тых губішчаў:
— Лічыце,. што шчырасць з'яўляецца нечым злачынным? — дзіка: «Бацька ўпёрся ў самюткі блакіт цеба...»
Прыкрыкнулі на Андрэя: . —Дурнямі нас ліцыце, га? Кажы!
Бацька, трымаючы цеба адным вокам паглядзеў на Андрэя, як бы кажучы яму: «Здужаю, не бойся... Паслухай іх да канца. Устою, не зваліцца...»
Андрэй:
— Вам трэба, каб я сказаў - што?
Яны:
— Вось табе, бабулька, хвартушок! Ен не ведае...
«Не зваліцца...»
— Вы надумалі лаяць мяце за шчырасць, ці не так? Дык зараз чаго вам яшчэ трэба ад мяне? Мо ізноў шчырасці?
— Не круці! — выбухнулі губішчы. Яны папілі мінералкі, такой, якая спрыяе страўніку: «Крыніцкай».
— Адкажыце на маё пытанне, калі вы можаце, — Андрэю засыхала ў горле. — Вы чакалі ад мяне: пацвярджэння шчырасці ці запярэчання яе? — і паправіў: — ёй.
Па грудзях распаўзалася казытка, якая прымушала няўцямна пасмейвацца... Гэтаксама прарэагаваў Андрэй на звестку, што дзяўчына, якая згадзілася стаць яго жонкай, пастаянна спіць са знаёмым бабнікам! Тады неба ўтрымалі над ім тыя, у чымсьці надта ж падобныч да гэтых губішчаў, што сёння дапытваюць і дапытваюць яго.
Спакойна і пуста. Менавіта такой запамяталася Андрэю восень каторагасьці года, заўчасная восень, калі вераб'і падурэлі ад абжорства. Шпакі раніцай высоўвалі са шпакоўні блішчастыя галоўкі і разглядаліся не па-шпачынаму: то зладзеявата, то пужліва. Аднойчы сеў на сохлую грушу чужы шпакі запяяў. Зляцеліся да яго ўсе гуртам і моўчкі пазіралі. Той, што спяваў, выдаваўся звар'яцелым шпачанём альбо якімсьці птушыным усёнаплявачам... Дзіўны шпак у дзіўны час дзіўнай восені застаўся ў памяці Андрэя наймацней. Не год, у якім наглядалі такую восень, не важкія старанні, што якраз уладжвалі, але гэты шпак. Андрэй успомніў, што ў тую ж восень ён пакахаў Кіру. Пакахаў яе, як паднябесную недасягальнасць. Воблік каханай знаходзіў у абліччы Божай маці, на іконе, што сціпла вісела ў Пакроўскай царкве. Боскасць — гэта захапленне чалавекам!
Дарослае жыццё Андрэя пачалося так жа нешчасліва.
Ён даверыўся чалавеку, якому галаўней прыязні было кульнуць дармовую чарку, нагуляцца ў карты, звалачыць жонку сябра, якога паслалі якраз у доўгатэрміновую камандзіроўку, напазычаць ад каго ўдасца грошай, счаўпці непрыстойнае суседзям, праявіцца ў нечым дарэшты подлым. Гэтаму людзіку, якому ён у той час не мог не даверыцца, каханне з'яўлялася ўсяго толькі прыгожай выдумкай, пякнотнай язвай чагосьці наогул брыдкага ды — нічога не зробіш — смакавітага, раскошлівага, да шуму ў мазгах прыемністага, ненаеднага...
Старэчы праўду кажуць, калі гавораць, што надзвычай цяжка ёсць пакіраваць уласным жыццём.
Губішчы, што здалося Андрэю нечаканым, ветліва развіталіся з ім. Зноў уражанне прысутнасці на дзівотным маскарадзе, карнавальнай пагулянцы...
Час ад часу Андрэй расказваў супрацоўнікам анекдоты пра бракан'ераў ля возера Зэльва, над якім адпачываў штолета. Распытвалі яго аб некатррых падрабязнасцях лоўлі рыбы невадам. Зараз ніхто з іх не прадчуваў, які сапраўдны настрой Андрэя.
А ён, няспешна запхнуўшы службовыя паперы ў шуфляды стала, выйшаў сабе ці то на вуліцу, ці то дамоў.
— Хопіць на сёння, напрацаваўся, — сказаў ён ім з абыякавай элегантнасцю. — Усё добра і штораз лепш,— дадаў сваю новую пагаворку, якую яны ўспрынялі як намёк на нешта пакуль няяснае.
Да канца работы заставалася каля дзвюх гадзін.
Зайшоў ён аж на ўскрай горада, у ваколіцу звалкі маўчання. Узбоч ад здохлага лесу капціў старуткі завод.
Мінаючы заалагічны парк, Андрэй прыкмеціў: «Чаго той ліс у клетцы ўсё ходзіць і ходэіць?»
Губішчы, праводзячы Андрэя да дзвярэй, аднак, сказалі тое, чаго ён адразу не ўцяміў:
— Вось так, пане Антошка: не раю вам хваліцца сваркай са мною. Вам гэта ні ў чым не дапаможа... Калі вы гэта зразумелі, дык ужо шмат зразумелі.