мə»нəсендə — в смысле
йӨзендə — в лице
хӨрмəтенə — в честь
Өлкəсендə — в области
…ган саен — по мере
тарафыннан — им (или аффиксом творительного падежа)
Следует отметить, что большинство из них употребляется в письменной литературной речи, в ее публицистическом, научном, официальном стилях.
После такого обильного перечисления немного отдохнем и поупражняемся в примерах из живой разговорной речи:
1. — Кадрия, бу чəчəклəрне Өстəл Өстенə куй əле.
— Ярый, апа, хəзер.
2. — Улым, карандаш Өстəл астына тӨште. Ал əле!
— Хəзер, əни, алам.
3. — Нəриман, ишек артында кеше бар кебек.
— Юк инде, юк!
4. — Сəлимə, су буена барасыңмы?
— Кайчан?
— Хəзер.
— Барам.
5. — Ит Өстенə бераз тоз сип.
— Кайчан?
— Хəзер.
6. — Суыткыч эчендə ис (запах) бар.
— Мин сизмим (не чувствую)
7. — Агач башында каргалар бар.
— Кайда?
— Агач башында.
— Карга тҮгел алар.
— Нəрсəлəр соң?
— ЧəҮкəлəр.
8. — Тау тҮбəсендə альпинистлар кҮренə.
— НичəҮ (сколько)?
— БишəҮ (пятеро).
9. — Шкаф эчендə китаплар кҮпме?
— Бик кҮп.
10. — ЗӨҺрə Шəрифуллина бер яңа Җыр Җырлый.
— Нинди?
— «Су буенда учак яна» («У реки горит костер»).
— əйе. Мин дə ул Җырны бик яратам.
11. — Кибет тирəсенə барасыңмы?
— Барам.
— Миңа бер тартма конфет ал əле.
— Ярар. Ничə сум ул?
— 47 сум.
— Ай-яй, кыйбат!
12. — Без бҮген бҮлмə уртасына чыршы (елку) куйдык.
— Без быел куймадык.
— Ник?
— Балалар зур Үсте инде.
13. — Тəрəзəдəн суык (холод) керə.
— ə син тəрəзə арасына мамык (вата) куй.
— Мамык юк шул.
14. — «Безнең авыл аркылы Ага суның салкыны…» Бу Җырны белəсеңме?
— Белəм.
15. — Кара əле, кара, су Өстендə бер кош йӨзə. Нəрсə ул?
— Үрдəк бит, кыр Үрдəге (дикая утка).
16. — Син мине урамның теге ягында кӨт, яме.
— КҮпме кӨтим?..
— 5-10 минут.
— Ярар.
17. — Мидхəт, Өстəл янында яхшы утыр.
— Гафу итегез, Сəрия апа.
18. — Кəримə, мин кəгазьлəр (бумаги) арасыннан бер хат таптым (нашел).
— Кемнеке?
— Белмим шул. Мə, кара əле.
19. — Илдар, бу песи тагын Өстəл Өстенə менгəн (поднялся).
— əни, мин аңа бик кҮп əйттем инде.
— Тыңламый.
20. — Сəлимə, безнең Өй каршында кем ул?
— Танымыйм (не узнаю).
— ə мин белəм.
— Кем?
— Ул синең яныңа килгəн. Сине кӨтə.
— Кем?
— Синең егетең Рушан.
— Шулаймыни?
21. — Кызлар, минем дипломат эчендə бер тартма конфет бар. əйдəгез, чəй эчəбез.
— Бик рəхəтлəнеп (с удовольствием).
22. — Исəнме, Сəрия!
— Исəнмесез!
— Сəрия, син мине танымыйсыңмы (не узнаешь)?
— Юк.
— Без синең белəн Агыйдел буенда танышкан идек.
— ə-ə-ə! Сез — Айрат.
— əйе.
23. — Гардероб эчендə нилəр бар?
— Пальто, тун, костюм, бҮрек, кҮлмəк.
— КӨя (моль) бармы?
— Юк. Бездə кӨя юк.
24. — Доклад буенча нинди фикерлəр (мнения) бар?
— Юк.
— Гафу итегез, миндə бар.
25. — Мин бəлəкəй чакта əбием миңа бер Җыр Җырлый торган булган.
— Нинди Җыр?
— əлли-бəлли итəр бу, Галим булып Үсəр бу…
— Тагын?
— Белмим шул.
А теперь переведем пословицы с послеложными словами.
КҮкəй эчендəге сары кебек яши. (букв.: живет, как желток в яйце) или (катается как сыр в масле).
Ил Өстендə чыпчык Үлми. (букв.: на миру воробей не умрет).
Шəм тӨбенə якты тӨшмəс. (букв.: под свечу свет не падает).
Бер хатын алдында икенче хатынны мактама. (букв.: перед одной женщиной не хвали другую женщину).
Ир-егетнең эчендə иярле-йӨгəнле ат ятыр. (букв.: внутри молодца сидит конь с седлом и уздечкой).
Уңган хатын кар Өстендə казан кайната. (букв.: мастерица-жена на снегу воду в котле вскипятит).
Бəла агач башыннан йӨрми, кеше башыннан йӨри. (букв.: беда не ходит по вершинам деревьев, (ходит) по головам людей).
Бəла аяк астында йӨри (букв.: беда ходит под ногами).
С послеложными словами очень много загадок. Разгадка дана по-татарски. Найдите ее в словарях.