Выделим новые формы и слова.
Аффиксы — дай/-дəй, — тай/-тəй выражают уподобление:
миндəй — как я
синдəй — как ты
беркем — никто
бҮтəн — больше (никто)
А теперь глаголы:
яраталмас — не сможет полюбить
сагынмас — не соскучится
иркəлəмəс — не поласкает
табылмас — не найдется
якын кҮрмəс — не будет близким
назламас — не будет нежить
юксыналмас — не станет тосковать
сызламас — не будет кручиниться.
В положительном аспекте эти глаголы были бы таковы:
ярата алыр, якын кҮрер, сагыныр, назлар, иркəлəр, юксыныр, табылыр, сызлар.
Вы поняли, конечно, что эти стихи — о любви.
Задание 1. При помощи словаря постарайтесь перевести это стихотворение.
А на прощанье вам новые глаголы. Какие из них вы знаете, а какие для вас новые?
оныт — забудь
уят — разбуди
елмай — улыбнись
сӨй — люби
таныш — знакомься
Үл — умирай
яшə — живи
эзлə — ищи
ян — гори
Үт — проходи
Җый — собирай
тҮз — терпи
юат — утешай
бҮл — дели
бетер — заканчивай
сагын — скучай, тоскуй
сиз — чувствуй
очраш — встречайся
бел — знай
сайла — выбирай
ку — отгони
Өйлəн — женись
кияҮгə чык — выходи замуж
хəтерлə — помни
Үп — целуй
кочакла — обними
сӨен — радуйся
озат — провожай
каршыла — встречай
шатлан — радуйся
югалт — теряй…
юат — утешай
Задание 2. Составьте предложения с этими глаголами.
Задание 3. Прочитайте правильно диалоги.
1. — əни, мине уятырга онытма, яме! Без иртəгə походка барабыз.
— Ярар, улым, ярар, уятырмын. Онытмам.
2. — Кара əле, Артур! Тегендə бер кыз ничек матур елмая!
— Кайда, кайда?
— əнə, əнə, Һəрвакыт (всегда) елмаеп тора!
— ə-ə-ə, кҮрдем. Матур елмая!
3. — Сез таныштыгызмы?
— Юк, без таныш тҮгел. Таныштыр əле безне.
— Бу — Морат, бу — АйгӨл.
— Рəхмəт, мин бик ат.
4. — Син газета укыдыңмы?
— Нəрсə булган?
— Бер йорт шартлаган (взорвался). Бик кҮп кешелəр Үлгəн.
— Кайда?
— МəскəҮдə.
5. — Син элек кайда яшəдең?
— Без Үзбəкстанда яшəдек.
— Аннан соң?
— Аннары МəскəҮдə яшəдек. Хəзер Казанда яшибез.
6. — Бакчада карлыган кҮпме?
— КҮп.
— Җыйдыгызмы əле?
— Юк əле, Җыймадык. Ике кӨннəн Җыябыз.
7. — Мин сине бик сагындым, ГҮзəл!
— Мин дə бик сагындым, Искəндəр.
8. — Мин əнине бик сагындым.
— Мин дə сагындым. Бəйрəмгə кадəр ничек тҮзəргə инде? Бəйрəмгə кайтыр идек…
9. — Кичə урамда бер кыз бала белəн очраштык. Аның курчагы (кукла) югалган. Ул елый, елый…
— Син аңа нəрсə дидең?
— Мин аны юаттым. Синең курчагың сиңа кайтыр, дидем.
10. — Эшең беттеме, əни? Базарга барабызмы?
— Хəзер бетə эшем. Менə савыт-сабаны юып бетерəм дə барырбыз.
— əни, Үзем юып бетерəм, яме!
— Ярый.
11. — Камил, кайда очрашабыз?
— Парк янында очрашыйк.
— Юк, анда кеше кҮп. Танышлар кҮп. əйдə, университет янында очрашабыз.
— Ярар. КӨтəм. Озак торма. Сəгать 6 да мин шунда булам.
12. — Егетлəр, мин Өйлəнəм!
— Ничек, кызны сайладыңмы инде?
— Сайладым инде кҮптəн. Иң акыллы, иң матур, иң эшчəн, иң бай, иң уңган, иң гҮзəл кызны сайладым.
— Кем ул?
— Нурия.
— О-о-о! Нурия сиңа кияҮгə чыгамы?
— ə нигə чыкмас икəн?
— Аның егете бар бит…
13. — Камил, син берəр кызны Үптеңме?