6.
“...ўзровень сератаніна ў маім мозгу і 5-гідраксііндалеацэтынавай кіслаты ў сьпіннамазгавой вадкасьці...” – існуе вэрсія, паводле якой менавіта гэтыя фактары ўплываюць на схільнасьць чалавека да самагубства.
Манаманія – у псыхіятрыі: навязьлівае захапленьне адной ідэяй або суб’ектам.
Гіпэркапнія – атручаньне вуглякіслым газам.
плямы Тардзьё – дробныя кровавыліцьці на паверхні лёгкіх, якія часта знаходзяць пры ўскрыцьці ў загінулых ад мэханічнай асфіксіі.
плеўра – абалонка, якая пакрывае лёгкія і сьценкі грудной поласьці чалавека.
7.
“...Партатыўны мужчынскі заасад...” – цытата з раману Уладзіміра Набокава (1899-1977) “Глядзі на арлекінаў”.
Карас – адзін з ключавых паняткаў баканізму, рэлігіі, выдуманай (раман “Калыска для коткі”) пісьменьнікам Куртам Вонэгутам (1922-2007) – гурт людзей, сабраных разам для выкананьня божай волі без свайго ведама і згоды.
“...Куранём... мэджлісам, хурулданам...” – курэнь – вайсковае падраздзяленьне казакоў, таксама іхняе жытло; мэджліс – парлямант у некаторых мусульманскіх краінах; хурулдан – дзяржаўны орган у Манголіі.
“...сьнедае ў цені якога-небудзь сьляпуча-белага нэкропалю...” – алюзія на раман сучаснага чэскага пісьменьніка Іржы Грошака “Лёгкі сьняданак у цені нэкропалю”.
дысторшн, хэдлайнэр – дысторшн – эфэкт перагрузу ў ігры на электрагітары, часьцей за ўсё выкарыстоўваецца ў хард-року і панк-року; хэдлайнэр – “цьвік праграмы”, рок-гурт, які выступае напрыканцы.
“...apex linguae... radix linguae... dorsum linguae...” – адпаведна вярхушка языка, корань языка, сьпінка языка.
Бухштабаваньне – ад нямецкага “buchstabieren”, называць шэраг імёнаў, зь першых літараў якіх складваецца імя, якое неабходна правільна запісаць.
8.
“...Жыцьцё ёсьць спосабам існаваньня бялковых целаў...” – вызначэньне жыцьця паводле Фрыдрыха Энгельса.
“...глікалітычнаму тыпу абмена...” – адзін з тыпаў абмену рэчываў у чалавечым арганізму.
“...“ich-Weiss-nicht“-russland...” – гульня словаў: “ich weiß nicht“ – “я ня ведаю” і “Weißrussland“ – Беларусь (нямецк.).
DB – Deutsche Bahn, нямецкая кампанія, асноўны чыгуначны апэратар.
“...дэмпфавальную пракладку...” – пракладка ў колах цягніка, якая зьмяншае вібрацыю.
Пэтэр Каменнае Сэрца – Пэтэр Мунк – галоўны пэрсанаж казкі В. Гаўфа “Халоднае сэрца”.
Лярэлея – німфа, якая, паводле легенды, жыла на Рэйне. Сваімі песьнямі зачароўвала маракоў, і іхныя караблі разьбіваліся аб скалы. Лічыцца, што вобраз Лярэлеі быў створаны нямецкім пісьменьнікам Клеменсам Брэнтана (1778-1842).
Паўла Каэльё (правільней Паўлу Каэлью) – бразільскі пісьменьнік (нар. у 1947).
Obrigado – дзякуй (партуг.).
Бхагават-Гіта – клясычная кніга крышнаізму.
Чумак й Кашпіроўскі – савецкія экстрасэнсы, якія карысталіся шалёнай папулярнасьцю ў апошнія гады існаваньня СССР.
Сант’яга-дэ-Кампастэла – горад у Гішпаніі, дзе захоўваюцца мошчы сьвятога Якава; разам з Рымам і Ерусалімам – адно з самых папулярных месцаў хрысьціянскага паломніцтва.
“Veronica beschließt zu sterben” – нямецкая назва раману П.Каэльё “Вераніка вырашае памерці”.
9.
“...Блад, Хорар, Кэтрын Дэс...” – прозьвішчы літаратараў утвораныя ад ангельскіх словаў “blood” (кроў), “horror” (жах), “death” сьмерць).
Брэйгель Мужыцкі – Пітэр Брэйгель Старэйшы атрымаў такую мянушку, бо ў сваёй творчасьці часта зьвяртаўся да сюжэтаў зь сялянскага жыцьця.
Брэйгель Аксамітны – мянушка сына П. Брэйгеля Старэйшага мастака Яна Брэйгеля Старэйшага (таксама вядомы як Ян Брэйгель Кветачны).
Брэйгель Пякельны – мянушка мастака Пітэра Брэйгеля Малодшага, другога сына П. Брэйгеля Старэйшага.
“...Гішпанцы забаўляліся з чужой крывёй...” – у часы Пітэра Брэйгеля Старэйшага Нідэрлянды фактычна належалі Гішпаніі, войскі якой тэрарызавалі мясцовае насельніцтва.
“Schönes Wetter” – добрае надвор’е (нямецк.)
“She is your death” – “яна твая сьмерць” (ангельск.)
“...“Ja, ich bin fertig,” – прамовіў я голасам Грэгара Замзы...” – Грэгар Замза – галоўны пэрсанаж навэлы Франца Кафкі “Ператварэньне”; “bin schon fertig“ – ”я ўжо гатовы” – так дакладна гучаць словы Грэгара ў навэле.