Выбрать главу

Лёд прыемна апёк, Вераніка падумала пра тое, што бацькам бы гэта дакладна не спадабалася – не, яны ніводнага разу не казалі нічога наконт таго, ці можна лізаць ледзяныя коркі на жалезных палках, але нутром, сваёй непаседлівай дзявочай інтуіцыяй Вераніка здагадвалася, што за такое ёй бы зрабілі, як казаў тата, галавамон. Але трэ было ісьці дамоў, не хапала яшчэ, каб гэта пабачыў хто-небудзь з суседзяў. Вераніка паспрабавала адарваць язык ад смачнага лёду – і не змагла, было балюча й крыўдна, яна шмыгнула носам і паспрабавала яшчэ раз, і зноў прыклеены язык не хацеў адрывацца, і балела пры гэтым так, быццам яна дакранулася языком да гарачага праса. Вось як, ад халоднага можа балець як ад гарачага, падумала Вераніка скрозь сьлёзы й пастаралася не варушыцца – тады боль адпускаў, толькі сьпіна стамілася быць у такім крыху нахіленым стане. Ад роспачы яна зараўла, і потым зноў рванулася назад, але страх болю ўжо пасяліўся ў Вераніцы, і яна панічна баялася яшчэ раз зрабіць языку гэтак балюча.

Так яна прастаяла некалькі хвілінаў, зусім нядоўга, але на сьнег ужо клаліся роўныя вячэрнія цені, дарослыя вярталіся з працы дахаты, таропка, уцягнуўшы ў плечы свае задуменныя, цяжкія галовы ў футровых шапках, ніхто не зьвяртаў на пляцоўку ўвагі, а Вераніка ціхенька румзала сабе пад нос і з цікаўнасьцю кожнага дзіцяці разважала пры гэтым: напэўна, калі яе ўсё ж знойдуць, давядзецца выклікаць хуткую, і ёй адпілуюць язык, а можа, скажуць чакаць вясны, пакуль лёд не растане, паесьці ёй, вядома ж, будуць прыносіць, але вось як яна будзе жаваць; а можа быць, тата нешта прыдумае, возьме свае інструмэнты, і давядзецца пахадзіць трохі з жалезкай на языку, пакуль не адваліцца.

“Ты чаго?” – пачула яна голас за сьпінай, гэта быў Малькоў, ён зайшоў сьпераду ды весела ашчэрыўся. Вераніка, забыўшы пра сваё незайздроснае становішча й задыхаючыся ад роспачы, хацела яму ўсё патлумачыць, і тут жа закрычала з новай сілай ад болю. Малькоў з сур’ёзным выглядам абыйшоў арэлі, агледзеў пасінелы Веранічын язык і задумаўся. Ён быў разважлівы хлопчык, у шашкі гуляў, кніжкі фантастычныя чытаў, і Вераніка ўскладала на яго цяпер вялікія надзеі. “Та-а-ак”, – прамовіў Малькоў, зьняў пальчатку ды хацеў пальцамі вызваліць Вераніку, але тая так пагрозьліва зарычала, што ён палахліва схаваў пальцы назад. “Што з табой рабіць?” – глыбакадумна запытаўся Малькоў, па ім было відаць, што ён ужо шкадуе пра іхную сустрэчу. “Задала ты мне задачу, сястра. Але бяз панікі, мы што-небудзь прыдумаем”. І Малькоў стаў думаць: з вачыма, якія старанна дэманстравалі напружаную працу думкі, ён ляпіў сьнежкі ды кідаў у баскетбольны шчыт, і задаволена цмокаў, пацэліўшы. Над арэлямі загарэўся ліхтар. “Бяз стратаў тут не абыйдзешся”, – прамовіў нарэшце Малькоў. – “Але безь языка жыць можна. Гэта без галавы людзі доўга не жывуць, ці, вось, напрыклад, аднаму чалавеку выразалі пячонку, а потым паставілі новую, электронную. А безь языка нават свае плюсы. У школе, напрыклад.” Вераніка адчула, што на яе языку таксама зьявілася корачка лёду. Яна замярзала. “Ты мычы, калі што,” – сказаў Малькоў. “Я зразумею. Галоўнае, пацярпі. У мяне ўжо ёсьць плян”. Потым падыйшоў Рудзінчкоўскі (толькі не Рудзінчкоўскі!), хлопчык з тых, якія вельмі любяць глядзець на чужыя пакуты, Вераніка бачыла неяк, як ён гучна сьмяяўся, калі аднаму з аднаклясьнікаў расьсеклі брыво на ўроку фізкультуры. Рудзінчкоўскі зірнуў на Вераніку ў клубах пары, і яго, канечне ж, разабраў сьмех.

Ад сьлёзаў твар Веранікі таксама стаў пакрывацца лёдам. Стала ўжо зусім цёмна. Падыйшла сястра Малькова, на год старэйшая за яго, якую адправілі шукаць брата. “Вы што, атупелі?” – закрычала яна, пабачыўшы, у чым справа, і пабегла кудысьці. “Слухай, мне ісьці трэба”, – сказаў устрывожана Малькоў, – “Я ў бацькі папрашуся й потым прыйду”. Рудзінчкоўскі застаўся, ён відавочна мёрз, але падскокваў, трос рукамі, і штохвіліны з інтарэсам зазіраў у твар Веранікі. Вераніка цяпер проста плакала, яна адчула, як бясьсільле, цяжкае, соннае, навалілася на яе, “Якая я маленькая”, – падумала яна скрозь сьлёзы, – “Зусім, зусім маленькая”. Ёй стала ясна, што той, хто беражэ яе, і пра каго яна пасьпела трохі забыць за апошні час, можа спазьніцца, але ён не спазьняўся, і сэрца Веранікі рванулася наперад, і ў галаве затахкала, часта-часта, аглушальна, калі яна пачула зь цемры знаёмы голас. Сьнег за сьпінай радасна зарыпеў, да Веранікі падбегла мама, а за ёй сястра Малькова, трохі гордая й вельмі зацікаўленая. “Гора ты маё”, – мармытала мама. “Зараз, зараз...”. Нягледзячы на тое, што гэта выклікала боль, Вераніка заматляла асьцярожна галавой, а вачыма паказала такі жах, ад якога гатовая была зарумзаць нават сястра Малькова, у якой язык быў у цёплым роце, ня тое, што ў паўмёртвай Веранікі. “Глядзі, там слана вязуць, заапарк, мабыць, прыехаў!” – закрычала раптам мама, паказаўшы пальцам туды, дзе сьвяцілі ліхтары, і Вераніка скасавурыла імгненна вочы ў тым напрамку, і тут жа была схопленая рукавіцамі за лоб і нос, боль ударыў ёй па языку, які як уджалены скочыў за вусны, за халодныя зубы, у гарачую ванну сьліны. “Дзе слон, я ня бачу!” – верашчала Вераніка, з жахам гледзячы на малюсенькую чырвоную палоску, якая засталася тырчаць у ледзяной корцы.