Вераніка не даставала з кішэні малюнку, яна наогул больш на яго не глядзела, выкінуўшы ў сьметніцу на прыпынку, – дый які сэнс быў зноў зазіраць туды, Вераніка на ўсё жыцьцё запомніла тую сваю выяву, заплюшчы вочы: і яна перад ёй. З рота падобнай да казачнага героя Веранікі высоўваўся доўгі, з пачварна вялікімі прышчынкамі на ім, язык, ды, як амэрыканская горка, спускаўся да голага азадку невядомага вусатага навучэнца... Калі б нехта й ня памятаў Вераніку ў твар, усё адно было б зразумела, што гэта менавіта яна, па яе вопратцы; невядомы аўтар гэтага злачынства, такога да болю ў сэрцы крыўднага яшчэ й таму, што Вераніка не магла дапяць, чым яна такое заслужыла, намаляваў яе флямастарам у той самай кофце зь белым узорам, якую Вераніка апранала найчасьцей, па якой Вераніку пазнавалі яшчэ з вокнаў, калі яна імчала з прыпынку да Цэнтру... Такая добрая кофта – ніхто, натуральна, ня ведаў, што набыла яе Вераніка ў сэканд-хэндзе, кофта, якой не сустрэнеш на ніводнай прахожай. Больш яна яе на працу не надзявала, а празь нейкі час невядомага мастака, пасьля таго як ён вывесіў на раскладзе партрэт дырэктаркі, Ганны Юр’еўны Эшэр, якая займалася невядома чым з вартаўніком-пэнсіянэрам, выкрылі... Гэта быў кучаравы, мілы, начытаны, нязьменна ветлівы хлопчык, адзін з тых нямногіх навучэнцаў, зь якімі Вераніка адчувала сябе любімым пэдагогам у гэтай дзіўнай, ці то масонскай, ці то лячэбнай установе.
***
Яна хутка зразумела, што ёй давядзецца застацца ў вёсцы гномаў на больш доўгі час. Сілы паволі, але няўхільна ўзрасталі, гномы кармілі яе сваімі незвычайнымі гарачымі поліўкамі, у якія яны кідалі разнастайныя казачныя зёлкі, спачатку Вераніка моршчылася, але потым прывыкла і неўзабаве ўжо радавалася, калі знаёмы бязвухі гном па мянушцы Ольда разводзіў сваё вогнішча на вясковай плошчы ды грымеў медным посудам. Ёй адвялі пусты драўляны будан паблізу ад трох высачэзных соснаў, Вераніка шмат спала ды з ахвотаю ела і аднойчы, прачнуўшыся ўвечары пад нізкім саламяным дахам, вырашыла, што ўжо дастаткова здаровая, каб зноў пайсьці насустрач прыгодам. Яна пасьміхнулася махнатаму ручному павуку, што жыў у куце, ды, прыгнуўшыся, выйшла вонкі. Удалечыні пабліскваў агонь. Маленькі народзік сабраўся на плошчы, гномы ціха перамаўляліся, раз-пораз пераварочваючы мяса, водар якога рабіў гэты вечар такім утульным. Патрэсквалі паленцы, кружлялі іскры, гномы вызвалілі для Веранікі месца, і яна апусьцілася на цёплую зямлю побач з Ольдам. Вераніка адчувала сябе як піянэрважатая ў летнім лягеры, толькі бароды гномаў заміналі ёй размаўляць зь імі павучальным дарослым голасам. Ёй перадалі гліняны кубак з элем, яна адпіла трохі, патрымала вадкасьць на языку, галава прыемна закружылася, эль зьмяшаўся ў роце са сьліной (усё ж мяса пахла так апэтытна!), цела зноў было паслухмянае, і спаць зусім не хацелася. Даўно Вераніка не адчувала сябе такой моцнай, і праўда: цэлых пяцьдзесят пунктаў.
– Чаму ўсе такія задуменныя, Ольда? – спытала яна, адпіўшы яшчэ элю.
– Сёньня Дзень сумных успамінаў, – адказаў той, памаўчаўшы.
– Што за дзень такі? – не адставала Вераніка, яна ўжо зразумела, што ў гэтай гульні трэба задаваць шмат пытаньняў, калі хочаш нешта даведацца, усё ж распрацоўшчыкі не маглі прадбачыць усіх магчымых сытуацыяў, хаця пастараліся яны добра. Вось Ольда – ён зусім як жывы, сядзіць ды пачухваецца, нібы пад ягоную палатняную сьвітку залез мураш.
– Дзень, калі мы ўспамінаем самае сумнае.
– Што ж сумнага было ў вашым жыцьці?
– Табе не абавязкова гэта ведаць, – пасьміхнуўся гном у бараду. – Ты прыйшла здалёк, што табе да нашых успамінаў...
– Распавядзі мне, Ольда, – Вераніка дакранулася да ягонага мяккага пляча.
– Сёньня Дзень сумных успамінаў, – адгукнуўся гном. – Вельмі сумных.
Вераніка чокнулася зь ім, і Ольда зьдзіўлена зірнуў на яе, але потым зноў утаропіўся ў агонь.
– Ведаеш, Ольда, вы мяне выратавалі, і я хачу вам чым-небудзь аддзячыць, – Вераніка глядзела, як крапае зь мяса на вугольле тлушч, гномы навокал ціха гаварылі пра сваё, так ціха, што шыпеньне тлушчу на жары заглушала іх словы. Вершаліны дрэў шумелі, трывожна, папераджальна, Вераніка агледзелася, пабачыла чорную, беспрасьветную, поўную змрочнага хрусту цемнату лесу ды прысунулася да Ольды бліжэй. – Што я магу для вас зрабіць? У мяне няма ні золата, ні магічных камянёў, ні зброі, але, магчыма, я магла б чымсьці дапамагчы...