***
Нікуды не падзецца ад спакусы колерам: гэтая няісная краіна, дзе рухаліся некалі нашыя зь Веранікай целы, лічылася белай. Белай, белай, адценьні для яе – занадта вялікая раскоша!.. Белай як бальнічныя сьцены, белай як бусьлінае крыло, белай нібы ранішні сьнег – усё залежыць ад таго, адкуль глядзець на гэтую дурную бель; і мы зь Веранікай мітусіліся ў гэтым сьнезе, не пакідаючы на ягонай паверхні сьлядоў – мы былі перакананыя, што не пакідаем, каму якая справа да дзяцей, якія ў сонечны дзень крычаць, зьязджаючы зь ледзяной горкі, хто будзе ўзірацца, які малюнак пакідаюць на сьнезе іхныя танныя санкі. Справа – Монтэнэгра, зьлева – Каба-Вэрдэ, такая вось каляровая геаграфія: а мы жылі там, і няблага жылі, пакуль я ня выправіўся дамоў, шмыгаючы носам, пакінуўшы Вераніку адну пасярод гэтага шматзначнага сьнегу.
Мой Fischer-Weltalmanach за 2006 год прапануе пачынаць аповед пра краіну зь яе тэрыторыі. Па шчырасьці, лічбы ня ёсьць маёй улюбёнай стравай. Але я прыкладна ўяўляю яе тэрыторыю: прыкладна пятнаццаць Монтэнэгра, або пяцьдзесят адзін Каба-Вэрдэ. Насельніцтва: каля дзесяці мільёнаў чалавек, калі не лічыць жыхароў гэтых нашых знакамітых ВКЛ, “віртуальных канцлягераў” – колькі дакладна ў краіне такіх паселішчаў, ведаюць адно чытачы забароненай фашыстоўскай прэсы (я, на жаль, да іх не належу), але і яны памыляюцца, канцлягеры ж віртуальныя, каму ў галаву прыйдзе займацца перапісам эльфаў. Аднак, мяркую, вынік ня надта паўплываў бы на агульную колькасьць маіх суайчыньнікаў. Пра сталіцу тактоўна прамаўчым... Валюта – даляр (неяк нават няёмка называць яго амэрыканскім). Мова... Ну, насельніцтва, зноў жа такі выключаючы тых, хто адпачывае ў ВКЛ, упэўненае, што размаўляе па-расейску. Далей мой Fischer-Weltalmanach раскрывае таямніцу знаходжаньня амбасадаў замежных краінаў у Бэрліне. Няма нічога прасьцей: недалёка ад Трэптаў-парку яно знаходзіцца, гэтае прадстаўніцтва, сам бачыў, з вакна кавярні, падыйсьці не рызыкнуў. І сайт у іх ёсьць: Чаго наш консул ня можа зрабіць для вас? – напісана на афіцыйнай старонцы амбасады, і гэта, пагодзімся, цягне на словы дзяржаўнага гімна. Улічваючы тое, што Полігімнія – адзіная з музаў, якой тут ніколі не адмаўлялі ў візе, у гэтым няма нічога дзіўнага.
Рэлігія, дзяржаўныя органы, урад, гаспадарка... Крыжы, укрыжаваньні, скрыжаваньні, крыжаванкі, “крыжыкі-нулікі”... Нецікава. На нашым гербе трактар, а наш сьцяг белы: вось вам эканоміка, а вось вам і зьнешняя палітыка. Трактар на патрэбу лёгка стане танкам, а вось арлоў, якія красуюцца на некаторых чужых, быццам бы дэмакратычных гербах, у ластавак не пераробіш (сказаў, уздыхнуўшы, дзядзька Ягор, зьбіраючыся раніцай у нядзельку на выбарчы ўчастак).
Пра гісторыю альманах не згадвае, а яна заслугоўвае ўвагі. Рэч у тым, што паводле фашыстоўскай вэрсіі, гісторыя нашай белай краіны налічвае ўжо пяць стагодзьдзяў. У гэта цяжка паверыць. Я, напрыклад, разумею Франка, які заўжды ня можа стрымаць усьмешкі, калі чуе пра нашыя Вялікія гістарычныя нулі. Але ж большасць лічыць, што краіне ўсяго пару дзясяткаў гадкоў. На чыім я баку? Ні на чыім, бо ведаю: гэтая краіна нарадзілася разам са мной, са мной і адыйдзе ў нябыт. Бо яна – частка майго цела, гэтая краіна; тэрыторыя, якая заслужыла пакараньне, дзяржава, замерлая ў чаканьні помсты. Яна ж насамрэч не настолькі няісная, каб пазьбегнуць кары. Пра яе напісана ў любым даведніку. Белым па белым, белым па белым, белым па белым.
Чаго мне там не хапала?
***
За вакном старанна, нібы жанчыны на занятках шэйпінгам, машуць рукамі ветракі-генэратары – зрэшты, ня ўсе: вунь адзін стаіць зусім нерухома, нібы крыж на даху таямнічае падземнае царквы, якому аднаму дазволена глядзець на неба. Сівы кантралёр з завушніцамі ў абодвух вушах аддае мне мае квіткі ды, бадай што, бярэ пад казырок – субкультурная ветлівасьць, зь якой я ніколі ня звыкнуся. Цяпер можна зноў павярнуцца да вакна, там зьмяняюць адзін аднога зь вясёлым чыгуначным пошчакам паўночныя краявіды, дзе-нідзе яшчэ рэклямуючы для паўсонных пасажыраў альпійскія падарожжы, ледзь дацягваючыся каналамі-ўказальнікамі да плямаў сьнегу між яркай, з выклікам, травы. Яшчэ пару тыдняў, і палі тут запахнуць гноем, на радасьць усіх ворагаў глябалізацыі, запахнуць зусім як у нас, але гэта мяне ня цешыць. Любое падабенства я ўспрымаю тут як уласную паразу, хаця насамрэч мне слушна заўважылі нядаўна: “Ты падобны да футбольнага заўзятара, які прыехаў на край сьвету пабалець за чужую каманду”. Побач са мной заклапочана, бы стаматоляг, узіраючыся ў разяўленую пашчу свайго ноўтбука, сядзіць хлопец гадоў дваццаці пяці, і ягоны ручны сьвет, у якім бог ведае што робіцца, едзе разам зь ім, дый з усімі намі заадно, у гэты невялікі партовы горад. У падарожнай сваёй дрымоце я забываю, дзе знаходжуся, і вельмі зьдзіўляюся, калі чую ад яго нешта не па-расейску. Па шчырасьці, я не разумею ані слова, але ківаю ў адказ, і ён зноў задаволена ўтаропліваецца ў экран.