– А я чую, знаёмы голас! Пастой, пастойце... Ды як жа цябе звалі? Ты ж Вераніка!
Вераніка пачырванела ад нечаканасьці, невядомы Жвалевіч, які сядзеў цяпер у вольнай, свойскай такой позе, тым часам выцер сьлёзы й задаволена грукнуў запясьцем аб сьпінку крэсла. І тады яна раптам усё ўзгадала: гэты заўсёды зьнянацку абрынуты на яе галаву боль, і ягонае рэха ў каранях валасоў, і сьлёзы, якія, як яна ня стрымлівалася, абавязкова праступалі ў вачох... І спакойны, разважліва-зьдзіўлены твар ззаду. А прайшло ж ня так шмат часу.
Перад ёй сядзеў, усё яшчэ шчэрачыся, але ўжо паступова набываючы больш пачцівы выраз твару, пакамечаны бязладным жыцьцём (дрэнная нерэгулярная ежа, адсутнасьць жаночае пяшчоты, танны няякасны алькаголь, набор кепскіх звычак і, адпаведна, запаволеных, непрыстойных, дробных хваробаў) аднагодак. На аднагодка ён, натуральна, ужо не цягнуў: так, напаўмужчынка, такому б жанчыну, катлеты на пары ды бясплатную пуцёўку ў санаторый. А валасы Веранікі ўсё памяталі, і зьвінелі цяпер па-камарынаму, і дарэмна Вераніка варушыла паперы на стале, каб заглушыць гэты злапамятны, зласьлівы ціск. Нарэшце яна шырока, але неяк крывавата ўсьміхнулася:
– Прывітаньне.
Жвалевіч супакоена выцягнуў ногі ды закінуў руку за галаву. Ён ня зводзіў зь Веранікі летуценнага позірку, і ёй падалося, што Жвалевіч цяпер з асалодай успамінае першы курс і свае амаль штодзённыя практыкаваньні. Каб адцягнуць яго ад прыемных згадак, яна прапанавала яму кавы – ён не адмовіўся.
– Ну, і што чуваць там пра нашых? – спытала яна без інтарэсу, расколваючы лыжачкай скамянелы цукар.
– А што чуваць? Нічога, нармалёва ўсё... Адзін, як жа гэта яго, у фашысты падаўся... Але гэта табе лепей ведаць... Кулакоўская – ты ж зь ёй, здаецца... Дык вось, Кулакоўская ўжо маці-гераіня... Я, па шчырасьці, ні з кім асабліва... Ты лепш пра сябе. Хаця чаго там... Бачу, бачу... Паднялася. Не баішся, дарэчы? Фашыстоўскай помсты? Хаця за такія грошы і я б ні бога ні чорта не баяўся б...
– А ты? Ты як? – сказала Вераніка пасьля няёмкае паўзы, узіраючыся ў экран манітора, пакуль Жвалевіч з бачнай радасьцю адсёрбваў з філіжанкі распушчальную каву.
– А што я? Жыву, – сказаў Жвалевіч неяк стомлена. – Не жаніўся. Дзяцей няма. З працы выперлі. У піянэрлягеры на палову стаўкі, псыхолягам... А там надта шмат псыхаў на аднаго псыхоляга. Такія справы... Вас жа, дзевак, толькі гэта й цікавіць? Добра! Я ж, Веранічка, сюды ня проста так прыйшоў...
Ён, відаць, яшчэ раз пракруціў у галаве падрабязнасьці нечаканай сустрэчы й зноў усьміхнуўся.
– Не, ну пашанцавала ж... Я з ранку адчуваў, не, ну праўда, дупай адчуваў: сёньня мусіць пашанцаваць!
Ён з грукатам паставіў на стол кубак і перахіліўся праз стол да Веранікі:
– Не магу больш. Кватэру трэба. З маці жыву, а яна сама хату здымае... А яна што, яна можа, заўтра, памрэ... Куды дзявацца? А мне пара асабістае жыцьцё наладжваць... Як жа яго без жылплошчы наладзіш? Скажы ты мне, Веранічка...
Напэўна, у гэты момант Жвалевіч якраз уключаў нейкія свае мужчынскія чары – прынамсі, рука яго легла на Веранічыну, і ў вачах загарэўся галодны каціны вагонь. Вераніка прыбрала руку, і ён прамовіў жаласьліва:
– А я ж цябе тады, на першым курсе, я ж цябе... Я ж закаханы ў цябе быў... Ну, ды ты ведала. Не магла ня ведаць.
– Ну добра. А што ж ты ў нашым аддзеле робіш, з гэтым сваім кватэрным пытаньнем?
Жвалевіч уздыхнуў, залез у сваю недаканапачаную ракавіну: думаў, яму пагрукаюць. Але Вераніка ня зводзіла зь яго зацікаўленага, спакойнага позірку. І ён вылез, сеў на стол і зашаптаў, гучна, горача, горка:
– У нашым доме, на першым паверсе, мужык адзін жыве. Такі сабе ціхмяны мужычок. Дык вось я дакладна ведаю. Не, ты паслухай: дакладна, сто працэнтаў. Фашыст ён. Я сам бачыў, як яны там свае фашыстоўскія зборышчы ладзяць. І не хаваюцца, падлюгі. Хаця б фіранкі завесілі. Сьвятло ўсю ноч. І яшчэ маса ўсялякіх фактараў... Я табе шчыра кажу. Дык вось, ці нельга... Я даведваўся, кватэра гэтая не ягоная. І непрыватызаваная. Зоймешся, Веранічка?
Роўным, крыху больш звонкім, чым трэба, голасам, трошкі мружачыся ў накірунку дзьвярэй, Вераніка прачытала лекцыю пра справядлівасьць улады. Яна гаварыла і ганарылася сабой – гэтым сваім памацнелым за час працы ў адміністрацыі талентам знаходзіць менавіта тыя словы, якія трэба, і кіраваць сваім голасам так, як лекар кіруе мудрагелістым імпартным апаратам. Ён слухаў гэта ды задаволена хітаў галавой: здавалася, нічога іншага ён ад Веранікі й не спадзяваўся пачуць. І калі яна скончыла, ён саскочыў са стала й паглядзеў на яе з павагай:
– Ясна. Ды я што... Я думаў, можа, дапамагу. Я ж гэтых вырадкаў сам ненавіджу. Не калгасьнік жа, разумею. Пайду. Пашукаю шчасьця. А то глядзі: раптам той мужык – якая-небудзь шышка ў фашыстаў... Сабе ачкі лішнія заробіш, і мне перападзе...