Усе выступоўцы нібы казалі гэта аднаму Лагуну, да яго аднаго звярталіся, у нечым яго пераконвалі і ад чагосьці адгаворвалі. Разам з тым было відаць, што ўсе яны азадачаны яго пакораю, нежаданнем абвяргаць і спрачацца. І сапраўды, асалавелы, сціплы, чырванашчокі Лагун нічога не прасіў, ні на чым не настойваў, з усім маўкліва згаджаўся. З усяго нагаворанага ён толькі і зразумеў, што журы на чале з Інгай, аказваецца, нічога не вырашае, а вырашаюць вось гэтыя людзі, якім з яго сцэнарыем ушчыльную працаваць, – рэдактары, рэжысёры і асабіста гендырэктар.
Цяпер, пасля таго, як яны пераканалі Лагуна і самі сябе, які кепскі ў яго сцэнарый, ён ужо не сумняваўся, што так яно і ёсць, і яму ўжо нават абяцаная дзедам Вечкам “пакупка ідэі” здавалася за шчасце. Ён не ведаў, што насамрэч перад ім проста разыгралі спектакль, адзін з тых, якія часта як па нотах разыгрываюцца перад нявопытнымі наіўнымі аўтарамі. Слова папрасіў галоўны рэдактар Максім Камар.
– Усё так. Але першааснова кіно ўсё ж – мастацкі твор. У цэнтры якога – сціплы аўтар, творчы чалавек, – паказаў ён пальцам на Лагуна. – А хто заступіцца за творчага чалавека? Ніхто. Мы не павінны так насядаць на яго. Ён, несумненна, таленавіты малады чалавек, у якога ўсё наперадзе, і перамогі ў конкурсах таксама. А вам, малады чалавек, хачу параіць – не варта займацца вынаходніцтвам веласіпеда і адкрываць Амерыку. Чаго ад нас чакаюць асноўныя спажыўцы? – і ён паказаў пальцам цераз плячо на ўсход. – Правільна: карнавальнасці. Пускання вянкоў па вадзе, васількоў, рамонкаў, карагодаў і песняў…
– Па-руску? – спытаў нехта ззаду. – Рускіх песняў?
– Няважна. Пераагучыць не праблема, – адказаў Камар. – Ды і на тое цітры ўнізе існуюць. Я хачу сказаць, што нічога іншага, акрамя карнавальнасці, ад нас не чакаюць і проста не прымуць. А на купальскія вянкі заўсёды ёсць попыт. Так што менш гонару, малады чалавек, больш працы над сабой!
– Што вы прапануеце? – спытаў Хрушчанка.
– Каб аўтар зняў сцэнарый з конкурсу, а за гэта мы купім у яго ідэю. Усё, – закончыў Камар і сеў.
Адбывалася слова ў слова, як прадказваў дзед Вечка. Прычым яшчэ зімой ён гэта ведаў. Як людзі ўмеюць так – напярод бачыць? Вось бы самому навучыцца.
– Давайце выслухаем аўтара.
– Вы як, згодны? Прадаць ідэю?
Лагун сказаў, што так, згодзен. Ён ні на што не прэтэндуе. Усе з палёгкаю, з адабрэннем зашумелі.
– Малайчына!
– Не пашкадуеце. Выгодная справа.
Ён спытаў, што яму цяпер рабіць.
– Чакаць званка з бухгалтэрыі. Падрыхтуюць дамову і патэлефануюць вам. Прыедзеце, падпішаце і атрымаеце вялікія грошы.
– Колькі?
– Прыкладна 350 у. е.
Лагун разлічваў на пяцьсот. І ў гэты ж самы момант ён успомніў Інгу, яе: “Не згаджайцеся!” Павагаўся і падумаў, што ўсё роўна позна ўжо.
– Пытанні ёсць? – спытаў Хрушчанка.
– Ёсць адно, – азвалася Рыта.
– Калі вы наконт загаду аб звальненні, дык тут не месца…
– Я не магу да вас патрапіць. Так што цяпер спытаю. Ці законна звальняць чалавека з маленькім дзіцём?
– Я адказваў ужо. Не звальняць, а аптымізоўваць штат. Скарачаць па заканчэнні працоўнай дамовы. Вы ж ведаеце, якія цяпер часы. Я вымушаны…
– Мне ад гэтага не лягчэй.
– У нас прававая дзяржава. Звярніцеся да юрыстаў. Яны вам тое ж скажуць. Тым больш вы ведалі, на што ішлі, падпісваючы кантракт.
Лагун азірнуўся на Рыту, і падалося яму, што пачуў ён ці то прачытаў на яе харошанькіх вуснах мацернае слова.
Усё было скончана. З вялікай палёгкай Лагун выйшаў на свежае паветра. З аднаго боку прыемна, аказваецца, быць у цэнтры ўвагі дарослых, важных людзей, якія цябе ўгаворваюць, схіляючы да рашэння, ад якога нешта важнае залежыць; з другога – усё ж было адчуванне падманутага, несправядліва пакрыўджанага. Штосьці з ім рабілі, і ён сам рабіў – не тое. Няўжо так празаічна, нават не пачаўшыся як след, скончыцца яго кінаэпапея? Ён успомніў, што абяцаў пазваніць дзеду Вечку, і аж уздрыгнуў, так не хацелася. І Інгу падвёў. Канечне, варта было з ёй параіцца. А цяпер позна. Узнікла раптам крыўда на сябе, а яшчэ больш – на дзеда. Нашто ён слухае яго? Апраўдваецца і адчытваецца перад ім? Калі яно і так, само па сабе, нядрэнна складваецца. А гэты мітуслівы дзед толькі перашкаджае. Абурэнне падымалася ў ім. Што за людзі! Сам жа падараваў мне, сам сказаў, што гэта мой сцэнар. І я што захачу, тое магу рабіць з ім. “Не – ну вы ж самі сказалі! што сцэнар мой, – у думках спрачаўся з дзедам Лагун. – Казалі? А цяпер што ж – задні ход? Не трымаеце ўласнага слова?”