– Па-руску? – спытаў нехта ззаду. – Рускіх песняў?
– Няважна. Пераагучыць не праблема, – адказаў Камар. – Ды і на тое цітры ўнізе існуюць. Я хачу сказаць, што нічога іншага, акрамя карнавальнасці, ад нас не чакаюць і проста не прымуць. А на купальскія вянкі заўсёды ёсць попыт. Так што менш гонару, малады чалавек, больш працы над сабой!
– Што вы прапануеце? – спытаў Хрушчанка.
– Каб аўтар зняў сцэнарый з конкурсу, а за гэта мы купім у яго ідэю. Усё, – закончыў Камар і сеў.
Адбывалася слова ў слова, як прадказваў дзед Вечка. Прычым яшчэ зімой ён гэта ведаў. Як людзі ўмеюць так – напярод бачыць? Вось бы самому навучыцца.
– Давайце выслухаем аўтара.
– Вы як, згодны? Прадаць ідэю?
Лагун сказаў, што так, згодзен. Ён ні на што не прэтэндуе. Усе з палёгкаю, з адабрэннем зашумелі.
– Малайчына!
– Не пашкадуеце. Выгодная справа.
Ён спытаў, што яму цяпер рабіць.
– Чакаць званка з бухгалтэрыі. Падрыхтуюць дамову і патэлефануюць вам. Прыедзеце, падпішаце і атрымаеце вялікія грошы.
– Колькі?
– Прыкладна 350 у. е.
Лагун разлічваў на пяцьсот. І ў гэты ж самы момант ён успомніў Інгу, яе: “Не згаджайцеся!” Павагаўся і падумаў, што ўсё роўна позна ўжо.
– Пытанні ёсць? – спытаў Хрушчанка.
– Ёсць адно, – азвалася Рыта.
– Калі вы наконт загаду аб звальненні, дык тут не месца…
– Я не магу да вас патрапіць. Так што цяпер спытаю. Ці законна звальняць чалавека з маленькім дзіцём?
– Я адказваў ужо. Не звальняць, а аптымізоўваць штат. Скарачаць па заканчэнні працоўнай дамовы. Вы ж ведаеце, якія цяпер часы. Я вымушаны…
– Мне ад гэтага не лягчэй.
– У нас прававая дзяржава. Звярніцеся да юрыстаў. Яны вам тое ж скажуць. Тым больш вы ведалі, на што ішлі, падпісваючы кантракт.
Лагун азірнуўся на Рыту, і падалося яму, што пачуў ён ці то прачытаў на яе харошанькіх вуснах мацернае слова.
Усё было скончана. З вялікай палёгкай Лагун выйшаў на свежае паветра. З аднаго боку прыемна, аказваецца, быць у цэнтры ўвагі дарослых, важных людзей, якія цябе ўгаворваюць, схіляючы да рашэння, ад якога нешта важнае залежыць; з другога – усё ж было адчуванне падманутага, несправядліва пакрыўджанага. Штосьці з ім рабілі, і ён сам рабіў – не тое. Няўжо так празаічна, нават не пачаўшыся як след, скончыцца яго кінаэпапея? Ён успомніў, што абяцаў пазваніць дзеду Вечку, і аж уздрыгнуў, так не хацелася. І Інгу падвёў. Канечне, варта было з ёй параіцца. А цяпер позна. Узнікла раптам крыўда на сябе, а яшчэ больш – на дзеда. Нашто ён слухае яго? Апраўдваецца і адчытваецца перад ім? Калі яно і так, само па сабе, нядрэнна складваецца. А гэты мітуслівы дзед толькі перашкаджае. Абурэнне падымалася ў ім. Што за людзі! Сам жа падараваў мне, сам сказаў, што гэта мой сцэнар. І я што захачу, тое магу рабіць з ім. “Не – ну вы ж самі сказалі! што сцэнар мой, – у думках спрачаўся з дзедам Лагун. – Казалі? А цяпер што ж – задні ход? Не трымаеце ўласнага слова?”
14
Перад выздараўленнем Інга зноў лятала ў сне. Гэта было невыказна прыемна і, аказваецца, вельмі лёгка. Трэба толькі прыўзняцца на дыбкі, адштурхнуцца кончыкамі пальцаў ад зямлі – і ты ў бязважкасці, без аніякіх крылаў. Асалода яшчэ была ў тым, што ў сне зусім не адчувалася часу. Яна не ведала, колькі ёй гадоў, і ведаць не хацела. Разбудзіў яе сонечны прамень. Яна разгледзела яго праз сон і з заплюшчанымі вачамі. Ён прасачыўся праз шчыліну ў шторцы і цяпер з цікаўнасцю, як кацяня, асцярожна краўся па ламінаце. Інга, лёгкая, у лёгкай начной сарочцы, устала з ложка. Ад хваробы не засталося і следу. Яна расчыніла шырэй вакно. Сонца – ужо не сакавіцкае, а больш упэўненае, колерам і нават памерам, як яечны жаўток, свяціла. Пачатак траўня. Шпак спяваў у іхнім ужо зялёным садзе. Яна зноў нырнула пад коўдру, яшчэ знаходзячыся ў прыемным паўтрансе, калі цела ў салодкім здранцвенні. Але тут рэальныя, дарослыя думкі нехаця пачалі выцясняць сонна-дзіцячыя. Давялося ўспомніць, што ёй не 13, а 31. Затым думкі пачалі выстройвацца ў знаёмым парадку, палавініцца, расслойвацца, дзяліцца на прыемныя і не вельмі. Трэба было прачынацца.
Раптам яна ўспомніла ўсё. Учарашні званок ад Лагуна, яго блытаны расказ пра тэрміновы рэдсавет. Пра тое, як ўсё скончылася, як без яе хуценька ўсё вырашылі. Як ціснулі на аўтара, ламалі яго. Яна жыва ўявіла, як з яго здзекваліся. Ды і з яе заадно. Уколаты гонар, абражанае самалюбства, адчуванне, нібыта не чужы сцэнар зарэзаны, а яе ўласны. Сама супакойвала аўтара:
“Нічога страшнага, Усё можна паправіць”, – а на душы было моташна.
Здрада сяброў, Рыты з Камаром, нават не прыйшла ёй у галаву. Што яны могуць? Як і гэты хлопчык. Які цяпер каецца. Злосць ці, хутчэй, іншае пачуццё, неўразуменне – было толькі на Хрушчанку. Як жа ён усім абрыд і ўсіх дастаў. Раніцай, на любімай тэрасе, яна сярдзіта расказвала мужу.
– Памятаеш той сцэнарый? Дык вось: узялі, без мяне правялі рэдсавет, на якім прымушалі аўтара прадаць ім ідэю і, па сутнасці, адмовіцца ад уласнага твора…
– Як Джардана Бруна?
– Табе смешна. Тут, уяўляеш, у чым подласць і нізкасць: не ў тым, што без мяне, а ў тым, што я паабяцала яму, што ўсё будзе добра. Дала надзею.
– Як Фрыдзе ў Булгакава? – але тут муж зразумеў, што перайграе, і змяніў тон. – І што, няможна ніяк выправіць?
– Чаму, можна, канечне. Ён нічога яшчэ не падпісаў.
– Дык чаму ты марудзіш? Трэба ехаць да яго. Паспрабаваць адгаварыць.
Яна няўпэўнена сказала:
– А што. Гэта ідэя. Бадай, я так і зраблю. Цяпер ужо з прынцыпу я павінна давесці справу да канца.
На гэты раз яна паставіла машыну ў дварах, не даязджаючы да інтэрната, і пайшла пешкі. Раніца была ясная і сонечная. Пасля хваробы злёгку кружылася галава. На дарожцы, выкладзенай пліткамі, пад ногі трапляліся каменьчыкі. Інга ішла, па-школьнаму стараючыся не наступаць на швы паміж плітак. Пліткі былі розных формаў: то падобныя на спінныя костачкі ў шкілеце, то як тоўстыя беларускія “і” без кропкі, то – пчаліныя соты, а то нават, як сэрцайкі, нібы лайкі ў Фэйсбуку. Дзве птушкі нізка праляцелі, і два цені прабеглі па дарожцы – нібы было 4 птушкі. Маленькая дачка з брусочкам крэйды ў пальцах пытала ў бацькі, якую пароду сабакі яны толькі што бачылі. “Двортэр’ер”, – адказваў бацька. З газона перад Інгай, проста з-пад зямлі, як крот з чэшскага мультфільма, паказалася галава ў будаўнічай касцы – там быў у траве каналізацыйны люк, з якога па лесвіцы і вылез рабочы. Воддаль яго напарнікі ў аранжавых камізэльках прылеглі ў цяньку пад дрэвам адпачыць. У інтэрнаце той самы вахцёр з тым самым пахабным позіркам пазнаў яе. “Дома. Адзін”, – прамовіў з ухмылкай, абсалютна двухсэнсоўна. Іншым разам яна пакрыўдзілася б, а цяпер увагі не дала. Стук. Дзверы адчынены. Ёй зноў не спадабалася гэта. Увайшла. Шум вады з душа. Знаёмы папугай – лімоннага колеру шарык з бурштынавай дзюбкай. Яна падышла да клеткі, папугай зачырыкаў і павіс уніз галавой. Студэнцкі, мулкі нават на выгляд ложак. Інга паспрабавала яго рукой. Прысела. Адчула раптам сябе такой стомленай, што захацелася прылегчы, як Машы ў “Трох мядзведзях”. Бог ведае, якія думкі палезлі ў галаву. Ёй падумалася, што гэты ложак, гэтыя прасціны, і матрац, і капа зусім не цнатлівыя. Аб чым могуць расказаць, што бачылі гэтыя светленькія шпалеры з рассыпанымі па іх, як па лузе, дробнымі рамонкамі? Выйшаў з душа Лагун, захутаны ў махровы вялікі ручнік, застыў, убачыўшы госцю, і раскрыў рот у вінаватай усмешцы. Яна засталася сядзець на ложку.
– Чаму вы не зачыняеце дзверы? І потым: чаму вы так лёгка здаліся? Я ж прасіла не спяшацца. Кіно складаная штука…
– Я не чакаў, што настолькі складаная.
– Нічога не страчана, – дзелавіта казала яна. – Нават калі б вы падпісалі, існуе працэдура адклікання подпісу. А вы нічога пакуль не паспелі.