Але ў цітрах да гэтай меладрамы ўзнікае дробнымі літаркамі пытанне: «Як Ян Пільняк, які, вядома ж, не мае ніякага дачынення да спецслужбаў, здолеў перадаць цацачку Насце?». Тое яшчэ пытанне, пагадзіцеся. Месца майго ўтрымання «Наша ніва» слушна назвала «самай вялікай таямніцай у краіне». Як «мовазнаўца» ды «літаратар» Ян Пільняк даведаўся аб гэтай таямніцы? І чаму, сука, маўчыць? Дапамог бы ўсім астатнім, растлумачыў бы, куды мне пісаць.
І другое. Выкажам здагадку. Янік атрымаў падказку ад нейкага свайго выпадковага сябрука ці нават ад «Джона Вілаў» — у тым пякельным выглядзе, якім Вілаў нам намаляваны Янам. «Джон Вілаў» перад канчатковым «сконам», «знікненнем», вырашыў зрабіць паслугу чалавецтву і выдаць Пільняку маё месцазнаходжанне. Каб трусік знайшоўся. Бо Вілаў балела пра трусіка, што той без гаспадыні.
Дык як Пільняк здолеў перадаць трусіка мне? Ляльку ж сюды не паштар прынёс у блакітным, як вочы нашай Радзімы, мундзіры! Як трусік тады апынуўся сярод тутэйшых соснаў? Адміністрацыя ўстановы, канечне, уцяміла, што адбылося парушэнне рэжыму. Выглядае, што вартаўнік менавіта ад адміністрацыі трусіка і атрымаў. Бо занадта нахабна ўсміхаецца, падла, на мае пытанні. Дарэчы, вы чытаеце гэтыя радкі? Яны выйшлі з установы? Ну дык гэта ж лепшае пацверджанне, што мае ўладары ў дадзеным выпадку ўсё ведалі і выконвалі загад.
Бо ўвесь гэты абзац, таксама як і ўсе іншыя абзацы, узгодненыя па пяць разоў з інстанцыямі. Такім чынам, наш Ян Пільняк не проста дамовіўся з вартаўніком, якога можна за хабар да чаго-небудзь падштурхнуць. Не, ён дамовіўся з сістэмай, каб яна дазволіла яму, чарвяку, «літаратару» ды «рэдактару», зарганізаваць парушэнне распарадку. А тут, я скажу, з парадкам усё амаль што так непазбежна, як з рухам планет вакол Сонца. Калі дзе фортку не зачынілі па «графіку проветріваній», дык чакай заўтра зацьмення сонца. Яначка наш апынуўся Богам, ось што! Ён не толькі ўсё ведае, ён, да таго ж, усё можа. Ведае, дзе ўтрымліваюць Насту. Можа перадаваць асабістыя рэчы ў месцы, у якіх нават службоўцы перад заходам за вароты, абавязаныя распрануцца для асабістага дагляду ды здаць мабільныя тэлефоны.
Я не кажу, што зразумела ягоную ролю ў сваім жыцці пасля таго, як атрымала меладраматычную дзіцячую цацку, своеасаблівую падробку пад хэпі-энд. Усё я разумела і да гэтага. Проста лялька зрабілася апошняй кропляй. Нават не сам гэты трусік, але маўклівае чаканне маёй падзякі мярзотнікам Пільняком. Гэтая самазакаханая пачвара была ўпэўненая, што выкліча Настыны слёзкі падзякі? Ну дык атрымай дусту замест ружаў!
Некалькі тыдняў пайшло на тое, каб запэўніць тутэйшага галоўнага астранома, які адказны за рух планет, заходы, усходы, форткі ды нават колькасную прысутнасць O2 у той паветранай сумесі, якой я дыхаю, што я магу апеляваць на напісанне ліста на волю. Астраном спачатку слухаць не хацеў, толькі смяяўся. А я ўсё працягвала прасіць, напісала паперку, потым яшчэ адну, яшчэ, брала на сябе нейкія «абавязальніцтвы», сцвярджала, што не буду супраць таго, «што ліст прачытаюць», потым — што «з задавальненнем» выпраўлю ўсе «памылкі», якія астраном і іншыя датычныя да раскладу руху планет заўважаць у маім разуменні таго, як трэба пісаць лісты з-за кратаў.
Я ведаю, што рашэнне аб гэтым лісце прымалася на найвышэйшым, зааблокавым узроўні, недзе побач са стратасферай. Складана сказаць, што прымусіла пагадзіцца з маёй апеляцыяй тых усемагутных маўчуноў, якія спачатку маўчалі «не», а потым аднаго дня пачалі раптам маўчаць «так, добра, згодныя». Падаецца, усё вырашыла іх адчуванне гідлівасці да Янкі Пільняка, пра якога ніжэй вы даведаецеся шмат чаго цікавага. Прусак, нават калі ён карысны прусак, карысны, бо чысціць стол ад хлебных дробак — усё ж прусак. І пры першай магчымасці рука цягнецца за тапкам. Гэта вышэй за розум, гэта вышэй за разуменне таго, што прусак шмат яшчэ дробак са стала прыбярэ. Проста глядзіш на яго, працінаешся гідлівасцю і неяк аўтаматычненька — хоба — і плямка замест кузуркі.