— Гартэнзія!
Я не бачыў падставы для рогату і ўспрыняў гэта як праяву добрага настрою, задаволенасці тым, што мы нарэшце даведаліся, як завемся. Я падтрымаў яе рогат усмешкай і дадаў:
– І ты любіш мастацтва?
Гартэнзія зарагатала яшчэ грамчэй:
— Чаму ты так лічыш?
— Ну, ты йшла на выставу Шагала…
Зноў выбух рогату. Гартэнзія нават некалькі разоў паўтарыла: «Люблю мастацтва». Нібы ёй гэтая мая здагадка падалася вельмі смешнай. Выглядала, што мастацтва яна не любіла.
— Давай цяпер я буду рабіць здагадкі, — прапанавала яна. — Ты — амерыканец.
— Дакладна! А як ты здагадалася?
— Белая цішотка пад блакітнай кашуляй.
— А так хіба што толькі амерыканцы?..
— Ды нават без гэтага… Дыснееўскі мультфільм, які першым узгаданы у сувязі з лятучым дываном. Зварот да суразмоўцы на інгліш без традыцыйнага «do you speak?..» Правільна! Навошта пытацца? Увесь свет размаўляе на тваёй мове! Парыж і Барселона — правінцыя Штатаў, бо там ведаюць тваю мову не найлепшым чынам і балбочуць на ўласных дыялектах. Тваё абурэнне, калі зразумеў, што я ехала на метро — а там жа так жудасна! Гэта ж такая bad area! Ну і Гартэнзія… Ты мяне прабач… Гартэнзія — самае смешнае…
— Ды што такое?
Я ўсё не мог зразумець.
— Гартэнзія — гэта ж інтэрнацыянальнае слова, hortensia, ну! Гэта расліна! Ай, ну як табе растлумачыць! Ну не можа быць у чалавека такога імя! Як геранню ці кактусам звацца!
— А, прабач… То ты не Гартэнзія?
— Не, — яна пасур’ёзнела. — Я Чазенія.
— Вельмі прыемна, Чазенія, — зноў я працягнуў сваю далонь, употай спадзеючыся, што будзе яшчэ адна нагода легальна дакрануцца да яе…
— Які ж ты легкаверны! Які ж! — Яна пахітала галавой. — Чазенія — гэта назва вялікага літаратурнага твора! Не ведаў?
— Не. Я наогул літаратурай не сапсаваны…
— Як! Ты не чытаў «Чазенію» Германа Мелвіла?
— Гэта пра кіта? — ажывіўся я.
— Калі б пра кіта. Не так крыўдна для мяне было б. Гэта пра глістоў. Пра тое, як у Каларада знайшлі новую пароду глістоў, «чазенія вульгарыс». Распаўсюджваюцца праз бульбу, чарвякі такія, у чорныя рыскі. Глісты амаль захапілі ўвесь свет і кіравалі гаспадарамі праз іх страўнікі, насаджаючы новы сусветны парадак, скідаючы ўрады і дэстабілізуючы кантынент за кантынентам. Аднак супермен з паўночнай Беларусі перамог іх з дапамогай special ability, «дыкла-форса», «dick-low-force»! Не чуў? Ну гэта такая асаблівая форма дэструктыўнай сексуальнасці, у якой сродкам фізічнай моцы выступае няздольнасць да фізічнага кантакту. Ну і, карацей, зарубіў чэл глістоў уласным не стаячым «дзікам».
— Прабач, Гартэнзія, я не ведаў, што я мог абразіць цябе параўнаннем з глістом.
(Janka, I haven’t found «Chasenia» on Amazon.com. Could you please send it to me? Preferably in English).
І тут яна зрабіла нешта неверагоднае: запусціла далонь, сваю палкую, хуткую далонь мне ў валасы ды пачухала іх. І панібрацтва ў гэтым было значна менш, чым шчырай пяшчоты і зычлівай прыязнасці. Яна падалася да мяне і напаўшэптам, як вялікую таямніцу, паведаміла тое, што вымусіць зараз цябе, нецярплівы беларускі чытач, здрыгануцца:
— Я — Наста.
— Вельмі прыемна, Наста, — працягнуў я ёй далонь (у які ўжо раз!).
Яна шыкнула на мяне, хутка зірнуўшы на кіроўцу — быццам ён мог уяўляць нейкую пагрозу. Ён, напатканы на выпадковай вулачцы ў Стамбуле, ці выпадковы сам? Як ён там з’явіўся і што рабіў? Не, я не маю права здзіўляцца таму, як яна хавала сваё імя. Там, у той таксоўцы, я не ведаў нічога, і, дурнаваты, перапытаў:
— Што, гэта таямніца — тое, што ты — Наста?
— О, так! Вельмі вялікая, — адказала мая загадкавая спадарожніца з інтанацыяй, якая прымусіла мяне прымоўкнуць і працягваць шэптам.
— У тваёй краіне імёны бароняцца ад дурных людзей, як у абарыгенаў Танзаніі?
— У маёй краіне за маё імя можна мець вяяялікія траблы! — з нейкай нават гардзялівасцю адзначыла яна.
Мне падалося, што яна здзекуецца, занадта ўжо «Наста» падобная да ангельскага «Nasty», непаслухмяны (-ая), каб тут даць веры (асабліва пасля «Гартэнзіі» ды «Чазеніі»). Гэтыя запаволеныя рэакцыі былі асаблівасцю нашай камунікацыі: калі яна кпіла, я быў безабаронны, калі ж пачала размову па шчырасці, я ўсё чакаў нейкай падкалупкі. Дзе мне было зразумець, што ёсць цэлая краіна, дзевяць мільёнаў, краіна, для якой гэта спалучэнне гукаў, нават без прозвішча, проста — «На-ста», з’яўляецца сімвалам, якога адныя люта баяцца, іншыя толькі з ім звязваюць уласныя, неабгрунтаваныя, як мроя, спадзяванні.