Чытаем далей: «Праз яшчэ два гады Іван зразумеў, што месца на белым свеце для яго больш няма. Расея трыумфальнага вяртання спадкаемцы дарэвалюцыйнай традыцыі не заўважыла, бо колькасць аўтараў, якія могуць пісаць не пра вампіраў, абмежаваная там ёмістасцю рынка (4 новыя чалавекі ў год па квоце: двух называе Захар Прылепін, аднаго Дзмітрый Быкаў, аднаго Уладзімір Сарокін: Святаслаў Гельцэрмахер пасля новай кніжкі „Ходорок“ быў прыбраны з федэральных каналаў і страціў магчымасць абвяшчаць таго ці іншага аффтара пісьменнікам)».
Далейшае, відаць, напісана чалавекам, які дрэнна ставіцца не толькі да Пільняка, але і да беларускамоўнай літаратуры. Не выключана аднак, што і тут пакорпаўся сам Іванік, які вельмі добра змяняе рогі на крылы і наадварот:
«І тады Іван Пільняк здзейсніў самагубства. Замест яго нарадзіўся Янка, Ян Пільняк, ваяр беларускай мовы, апошняя надзея нацыянальнай літаратуры. Нарадзіўся ён не празаікам: у строгай адпаведнасці з традыцыяй, у якой чалавек адбываецца як беларускамоўны пісьменнік яшчэ да таго, як добра авалодае мовай, наш герой склаў кніжачку вершаў. Вершаў — таму, што напісаць нешта, даўжэйшае за вершаваны радок, Пільняк не мог: не хапала мовы. Таму ён накляпаў васьмірадкоўяў на вострую сацыяльную праблематыку, у якіх зноўку натужна гумарыў. Каб атрымалася меней штучна, сыпануў жменю дзявочай лірыкі, у якой „любоў“ у лепшым выпадку рыфмавалася з „маркоў“, а ў горшым — ні з чым не рыфмавалася, бо карэктар выкрасліў русізм ды замяніў яго беларускім словам з іншым канчаткам, дарэчы, менавіта так у нашую мову масава прыйшлі верлібры, у якіх спрабуе сябе большасць неафітыкаў („каханне“ і „маркоў“ — рыфма больш высакародная, бо ўтрымлівае прывід скасаванай лексічнай неадпаведнасці беларускаму вакабуляру).
Першая танюткая кніжачка Янкі была названая ў строгай адпаведнасці з традыцыяй, якая пануе у белліце: павінна быць два словы, адно з якіх зразумелае без слоўніка шырокаму колу чытачоў ды самому аўтару, другое знойдзена „паэтам“ у кніжках і сімвалізуе дасканалае валоданне моўнай матэрыяй. Назва была такая: „Смарагдавы далягляд“. Дарэчы, трохі больш пульхная кніжачка Пільняка называлася „Аксамітныя поплавы“, і тут ужо была прэтэнзія на эксклюзіўнасць, бо абодва словы вымагалі ад такіх знаўцаў мовы, як Пільняк, зазірання ў слоўнік».
Спынюся ды адзначу, што толькі па гэтых двух выдрыстах моўнай фантазіі Пільняка, па «Смарагдавым даляглядзе» ды «Аксамітным поплаве» — толькі па іх можна было пазнаць і зразумець рэальнага аўтара «Сцюдзёнага вырая», у якім «смарагдавасці» ды «поплаваў» занадта шмат. Каб толькі я занялася вывучэннем біяграфіі паскудніка трохі раней! Каб толькі я ведала, як шмат карысці можа прынесці цікаўнасць да літаратуры!
Я памятаю адзіную ў жыцці жывую сустрэчу з засранцам. Калі Янка Пільняк толькі-толькі ўсхваляваўся беларускай мовай, нехта зацягнуў мяне на паэтычныя чытанні. На сцэне стаяў доўгі сухі Пільняк і старанна чытаў са «Смарагдавага далягляду», памыляючыся ў націсках не радзей, чым два разы на радок. Асноўнае ўражанне, якое ён у мяне пакінуў, было супрацьлеглым. Як быццам у чалавека ёсць добрыя галасавыя звязкі, але ж напружвае ён іх не ў тым месцы ды не так, каб выдаваць прыемныя гукі. Уявіце сабе мужчыну з мяккім прывабным барытонам, які наўмысна гвалціць сябе, сваё горла, каб гаварыць віскатліва. Віскатлівасць, штучнасць засталася асноўнай адметнасцю ў маім разуменні Пільняка. Ёсць такое слоўца — чэрававяшчальнік, якое пазначае чалавека, які кажа не ротам, а іншымі, не прызначанымі для маўлення часткамі. Напрыклад, дупай. І вось менавіта дупай Янка заўсёды і гаварыў са сваім чытачом. Ён ёй, дарэчы, і думаў.
Чытаем далей: «Хутка пасля выхаду „Аксамітных поплаваў“, часопіс „Ахрэм“ узяў з новым беларукім пісьменнікам вялікае інтэрв’ю, у якім у прыватнасці высвятляў, што канкрэтна Іван меў на ўвазе, калі казаў „Русскому журналу“, што „белорусский „язык“ с его „гуканнями“ и фрикативными согласными прекрасно подходит исключительно для одного занятия — выпаса стада крупного рогатого скота. „Гэй“, „куды пошла“, „жывела“, „скацина“, „жыта“ — вы чувствуете, как тут сама мелодика произношения вписывается в социальную ситуацию, к которой большинство белорусов привязаны генетически, многими поколениями предков. Далекий лай собаки, журчание реки, безмятежные облака над головой — вот что чувствуется в этом диалекте. Но никак не шепот дождя по стеклу, аккомпанирующий ожиданию белого платья, уже мнящегося в тумане оголённого беспощадной осенью парка. Когда я слышу призывы писать по-белорусски прозу и тем более поэзию, я чую запах свежего навоза на клевере“. Янка даволі вынаходліва патлумачыў гэтыя свае колішнія словы пра мову выключна спробай адзначэння яе „пастаральнай пявучасці“. А ў якасці індульгенцыі за заганы мінулага выдаў доўгую сентэнцыю пра тое, што руская мова з’яўляецца „атрутай у роце“ беларусаў, якую трэба выплюнуць і ні ў якім разе не праглынаць».