Гроша не стоит жизнь, мой друг,
Коль некогда взглянуть вокруг.
Добра было б, каб выбрацца адсюль натуральным, так сказаць, чынам, без спагнанняў і вымоў, хаця б як Марцэлеў.
6 красавіка. З раніцы паваліў снег, заляпіў твар, пакуль я ішоў на працу. Па абедзе распагодзілася. Сувязь з прыродай дадае сіл. Вучуся любіць дрэннае надвор’е: калі бушуе стыхія: дождж, снег, мароз, завея… Добра, па-філасофску, гучыць радок з папулярнай песні: «У природы нет плохой погоды».
Ціснем на будаўнікоў. Падключылі аддзел будаўніцтва.
8 красавіка. Надвор’е няпэўнае, як заўсёды ў гэтую пару. Пазваніў Ян Скрыган. Гэты чалавек мне сімпатычны. Зычлівы. На гэты раз па-свойску мяне прысароміў:
— Як гэта вы памыліліся?
— Дзе?
— У сваім артыкуле. У назве паэмы Янкі Купалы «Над ракою Арэсай». У вас — «Над ракой Арэсай». Купала любіў поўнагалоссе! Поўнагалоссе!
Мне стала сорамна, вымушаны быў прызнаць сваю памылку. Падзякаваў, паклаў трубку і міжвольна пасміхнуўся. Ян Скрыган яшчэ нядаўна пісаўся Янка Скрыган. Выходзіць, што скараціў на адзін склад сваё імя. А Купала ж любіў поўнагалоссе!
10 красавіка. Дзіўлюся: грэчаскі паэт, сусветна вядомы Яніс Рыцас выдаў 60 зборнікаў вершаў і каля 10 кніг літаратурна-крытычных артыкулаў. Для нашых паэтаў і крытыкаў такія лічбы недасягальныя. Зверху, з Дзяжкамітэта па друку кажуць: «Нет бумаги!»
11 красавіка. Цэлы дзень ліў дождж.
Неаднаразова чую па замежным радыё выраз «советские диссиденты». Хто гэта? У слоўніку іншамоўных слоў диссидент — «инакомыслящий». Той, выходзіць, хто думае не так, як усе, не згодны з думкай афіцыйнай. Калі так, дык той-сёй з пісьменнікаў фактычна дысідэнты, толькі не заяўляюць пра свае думкі ўголас.
12 красавіка. Вяртаючыся з лазні, што на велазаводзе, заўважыў у вітрыне гастранома па Партызанскім праспекце партрэт з чорнай стужкай на ражку. Памёр дырэктар гэтага гастранома Пекер. Шкада. Выдатны быў чалавек, руплівец у сваёй справе.
14 красавіка. На «пяцімінутцы» Парватаў, які цяпер часова выконвае абавязкі загадчыка аддзела, сказаў, пыхкаючы цыгарэтай (пры Марцэлеве ў кабінеце не курыў), што Марцэлеў «тармазіў аддзел» і «засланяў некаторых супрацоўнікаў». Меў на ўвазе, відаць, сябе. Хацелася яму запярэчыць, але ён так бліснуў на мяне сваімі акулярамі, што я адразу прымоўк. «Пяцімінуткі» Парватаў расцягвае на гадзіны. Марцэлеў быў больш лаканічны.
15 красавіка. Заходзіў Іван Якаўлевіч. Напомніў пра сваю прапанову. Я згодзен. Не ведаю, аднак, як начальства. Наша ўстанова такая, што ты не гаспадар свайго лёсу. Куды пашлюць.
— Вы добра ведаеце, працуючы тут, — дадаў Іван Якаўлевіч, — што сёння для літаратуры трэба. Дзе зерне, а дзе палова.
— Залішне добра пра мяне думаеце.
— Не, не залішне.
Памаўчаўшы, Іван Якаўлевіч паскардзіўся на пажарніка, які загадаў выкінуць з лесвічнай пляцоўкі драўляную скрыню, у якой захоўваецца бульба.
— Хай адчэпіцца.
Адчэпіцца, гэтае пытанне няцяжкае, папрашу С. У кожнага свае «ліхадзеі-праціўнікі». У Івана Пятровіча — «тры Б.», у Івана Якаўлевіча — «пажарнік».
16 красавіка. Спецыяльна хадзіў да Кузьміна (пад канец рабочага дня), казаў аб прапанове Навуменкі перайсці ў Інстытут літаратуры.
— Куды ты спяшаешся?
— Пара.
— Ну, падумаем, — паабяцаў Аляксандр Трыфанавіч, — пачакай.
17 красавіка. Быў у лазні. Кранула пачутая гісторыя пра галубоў. Расказаў лазеншчык, які прадае бярозавыя венікі. Інтэлігентны, мне падалося, чалавек. Распавёў пра сваіх знаёмых, якія жылі ў суседнім пад’ездзе, у трохпакаёвай кватэры, на Трактарным. Муж і жонка. Разводзілі галубоў: адзін з пакояў з дзвярыма на балкон — ім. Зляталіся гэтыя птушкі з усяго раёна. Галубы, цэлая хмара, літаральна нейкі галубіны базар. Гаспадыня карміла іх, аберагала ад холаду, дагаджала. А ў чым справа? У вайну і адразу пасля вайны Даша (так звалі гаспадыню) служыла медсястрой у адным з севастопальскіх шпіталяў. Ляжалі там параненыя маладыя матросікі, яшчэ, можна сказаць, дзеці. Некаторыя паранены цяжка, невылечна. Хадзіла за імі Даша. Яе пацыенты часта паміралі, згасалі як свечкі. Маладая медсястра плакала, яна моцна іх шкадавала. Тыя, хто заставаўся жыць, бачылі гэта і суцяшалі яе, як маглі:
— Цёця Даша, ты не засмучайся, не пераймайся дужа, паміраць нам не страшна. Мы ж пасля смерці галубамі станем, будзем як галубы лятаць.