Так я вярнулася да цябе.
Лена
ДЗЯДЗЬКА ІГНАТ
Я ішоў на спатканне з Ленай, калі на нашым двары ўбачыў дзядзьку Ігната.
Быў надвячорак. Дурманліва пахлі кветкі, вокны ў доме былі расчынены, і ў нечай кватэры задумліва вяла ціхую мелодыю радыёла. У двары на лавачках сядзелі жанчыны, мужчыны сумавалі побач з імі: курылі, нізка ўгнуўшы плечы, пыхкаючы дымам сабе ў кулак - той-сёй быў без кашулі, у майцы.
Дзядзька Ігнат стаяў ля нізкай агароджкі перад домам, глядзеў, як нейкі таўставаты чалавек у піжаме паліваў са шланга газон з кветкамі.
- Пастой, Віктар, раскажы, дзе быў, што бачыў, - не паварочваючы галавы, лагодным і роўным голасам сказаў да мяне дзядзька Ігнат. Я толькі што параўняўся з ім і хацеў быў павітацца.
Я стаў, лапнуў рукамі па кішэнях, успомніўшы раптам пра курыва, - дзядзька Ігнат зноў лагодна і спакойна сказаў:
- Яшчэ ўздумаеш рознымі «фільтрамі» частаваць - закуры лепш махры. - І падаў мне капшучок з кішэнькаю збоку: у ёй была акуратна нарэзаная газета. - Куры.
Я закурыў.
Лілася са шланга, пырскала вада, бубацела па лісці кветак - хораша пахла сырой зямлёй. Чалавек у піжаме, не гледзячы, вадзіў шлангам перад сабой - позірк яго быў недзе далёка: можа, чалавеку сумная была яго работа, а можа, быў у яго свой, асаблівы, аднаму яму зразумелы настрой, і ён пад безуважнасцю хаваў яго, не хацеў, каб здагадаўся пра яго хто іншы.
Усё здавалася трохі загадкавым, таямнічым там, дзе быў дзядзька Ігнат.
- Ну, дык як мая махорачка - Маскву ўбачыў, га? Гэта, брат, не тое, што твая трава. Па-мойму, дык мужчыне і курыць яе брыдка: лепш ужо мох са сцяны выскубаць... Хаця дзе ты ў горадзе той мох знойдзеш!
- Махорка як махорка, - знарок абыякава сказаў я. - Масквы не ўбачыў, але горла дзярэ.
- Значыць, нічога ты не разумееш... Во, як ён, - паказаў на чалавека са шлангам. - Я кажу: навошта кветкі паліваць, калі ноччу дождж будзе, а ён не слухае, рады, што занятак знайшоў.
- Адкуль вы ведаеце, што ноччу будзе дождж?
- Я, хлопча, сорак з лішкам у вёсцы пражыў - чаму не ведаць?
- На старой кватэры гэта было, - сказаў раптам чалавек у піжаме. - Сусед у мяне, бывала, нап'ецца, уключыць у пакоі прыёмнік на ўсю моц, ляжа на канапу і слухае. Жонка ягоная лаецца, сам бы яму, здаецца, у каршэнь надаваў, а ён: не ваша, кажа, справа, дайце мне асалоду адчуць - так яшчэ сам Пушкін некалі казаў... Дзе ён пра таго Пушкіна ўзяў - чорт яго ведае... Так і я. Можа, і я хачу асалоду адчуць.
- А гэтага табе ніхто не забараняе, - строга сказаў дзядзька Ігнат. - Гэта іншая справа. Я толькі пра дождж кажу.
- Дождж дык дождж... - сказаў чалавек у піжаме. - Не пашкодзіць і дождж.
- Заўтра футбол, - сказаў я. - Навошта той дождж?
- Футбол будзе днём, а дождж сёння ноччу, кажу, - паправіў мяне дзядзька Ігнат.
- Нашы заўтра выйграюць, вось пабачыце, выйграюць, - сказаў чалавек у піжаме. - Паспрачацца магу.
- Гэта як сказаць, - запярэчыў я. - Каманда прыедзе моцная, а нашы перад гэтым такую дурную зрабілі нічыю...
- А я думаю так: з моцнай камандай лягчэй гуляць. Нашы найчасцей слабым і прайграюць.
А дзядзька Ігнат сказаў:
- Не разумею я балельшчыкаў вашых ды хіба яшчэ рыбакоў - тых, што з вудамі цэлыя дні сядзяць... Бывала, паедзеш на луг, намахаешся касой за дзень, а ўвечары - за таптуху ды ў якую застаялую азярыну. На ногі лапці абуеш. Касіць і рыбу лавіць у лапцях найлепш. Ну, яшчэ, можа, кароў пасвіць... Дык я і кажу: набоўтаешся, вылезеш на бераг - і рыба ёсць, і сам нібы ў святой вадзе выкупаўся. А потым раскладзеш цяпельца ля будана ды ў чыгунок рыбу, у чыгунок... Эх, ліха табе!..
- Вам, дзядзька Ігнат, у вёсцы жыць трэба, - сказаў я.
- Можа, і пераеду яшчэ ў вёску - адкуль ты ведаеш, - чамусьці пакрыўдзіўся дзядзька Ігнат. - А ты што - без вёскі можаш пражыць?
- Чаму? Я ведаю, што без вёскі нельга, але і без горада нельга таксама. Што я думаю. дык гэта - каб тое і другое ў чалавечай душы прымірыць...
- Бач ты яго - прымірыць! - ужо зазлаваў дзядзька Ігнат. - Харошы мір, калі такія, як ты, з вёскі ўцякаюць, з зямлі, дзе бацькі іх горб нажылі.