6
Славік Шыковіч стаяў на прывакзальнай плошчы з дзвюма дзяўчынамі, размаляванымі пад кінаактрыс: стракатыя спаднічкі-парасоны, адмыслова вымеражаваныя кофтачкі, прычоскі «я ў мамы дурачка». Абедзве рудзенькія, вымытыя хной. Славік круціў у руках ланцужок з ключамі ад аўтамашыны і нешта расказваў, але не вельмі вясёлае. Хіхікала і то, відаць, больш з ветлівасці адна дзяўчына. Другая пазяхала і зіркала ў бакі: шукала некага другога. Славік адчуваў, што крыніца яго дасціпнасці высыхае, і злаваўся. Было душна і сумна. Хацелася пайсці ў рэстаран. Але грошай — ні капейкі. Нават не было на аўтобус, каб паехаць на дачу да бацькоў. Ды і сумна там, на дачы. Усе захапляюцца: «Ах, які лес! Які луг! Рака!» А яму сумна. Ну, добра, у рацэ можна пакупацца. А далей што? Злосны ён на бацькоў. Сёння асабліва. Збудавалі дачу, напіхалі панчоху грошай… А ён працуе і мусіць харчавацца ў рабочай сталоўцы. Крыўдна, што і маці цяпер ва ўсім згаджаецца з бацькам. Нічым яе не разжаласціш.
Сумна. Трэба неяк адкруціцца ад гэтых вясталак. І раптам Славік убачыў Тараса. Пазнаў цераз плошчу. Той стаяў на супынцы загарадных аўтобусаў збоку вялікай чаргі.
— Ша, лэдзі! Бачу аднаго прадстаўніка будучага грамадства. Пайду раздабуду на сённяшні дзень. Чакайце.
Ён пашыбаваў цераз плошчу, не звяртаючы ўвагі на машыны.
— Хэло, містэр Ганчароў, — шумна прывітаўся Славік.
— Здароў, таварыш Шыковіч. — Тарас усміхнуўся, як усміхаюцца дарослыя, назіраючы забаўкі дзяцей.
Калгасніцы з чаргі зацікаўлена і зняважліва глядзелі на хлопца ў вузенькіх штоніках, стракатай кашулі, з матузкамі на шыі, сцягнутымі бляшкай.
Славік трохі сумеўся ад гэтых позіркаў. Недурны хлопец, ён адразу адчуў, што тут не месца для крыўляння і галёкання. Загаварыў проста, грубавата. Паказаў на турысцкі мяшок, што стаяў каля ног у Тараса.
— Куды з такім «гумном»?
— Да сваіх.
— Клапатлівы сын паважаных бацькоў.
Старая жанчына не вытрымала:
— Па табе хлопчык, відаць, што ты такога «гумна» не павязеш сваім бацькам.
— Твайго Яраша возіць мой бохан на машыне. І яны не прыязджаюць пустымі.
Па чарзе пракаціўся шэпт:
«Яраша? Якога Яраша? Таго? Доктара? Сын? Каторы?»
Славік узяў Тараса пад руку, кіўком галавы запрашаючы адысці. Тарас папрасіў жанчын папільнаваць мяшок і чаргу.
Не надта блізка знаёмы яны. Калі пасябравалі сем'і, Тарас быў у арміі. Вярнуўся — пайшоў на завод. Славік у гэты час канчаў дзесяты клас. Толькі вось на дачы пазнаёміліся больш-менш. А таму Славіку пры ўсёй яго бесцырымоннасці нялёгка было папрасіць грошай у гэтага спакойнага, старэйшага па ўзросту хлопца.
Тарас дастаў пачак «Беламора», прапанаваў запаліць.
— О, ты глядзі! Не ведаў, што сябры камбрыгад паляць.
Ведаў. Усё ведаў. Але за жарцікі лягчэй схаваць сваю збянтэжанасць.
— А што мы, незямныя? — Тарас пстрыкнуў перад Славікавым тварам запальнічкай, даючы прыпаліць.
— А скажы шчыра, сумна ў такой брыгадзе?
— Дзіўныя ў цябе ўяўленні, работнік тэлестудыі. Чаму сумна? Сумна хораша працаваць?
— Не жыве ж чалавек адной працай! А гэты рэгламент… Не выпі, не запалі, не вылайся, не прыцісні дзяўчыну… Мы здымалі для хронікі брыгаду на швейнай. Манахіні. Далібог. У кожным пакоі абавязацельствы вісяць. Наведваць тэхвучобу, хадзіць у кіно, у музеі. У якія музеі, калі ў нас адзін, краязнаўчы? Чытаць газеты… Узорна прыбіраць у пакоі… Не хапала толькі — чысціць зубы… Нудна!
— Не ведаю, што там, на швейнай. А ў нас брыгада — што трэба. І адпачываем мы весялей за другіх.
— Але ж выпіць — ні-ні?
— Калі ёсць прычына…
— Ну-у? Можна, значыцца? Прыма. А ў рэстаран можаш пайсці?
— А хіба ў рэстаране толькі п'юць? Можна паабедаць.
— Геніяльная мысля! Культурна паабедаць! Ты ведаеш, я галодны, як дыназаўр. Раніцай як напіўся чаю…
Тарас сумеўся. Хацелася хутчэй да сваіх. За тыдзень ён засумаваў па Віцю, Наташы, па бацьку, па Галіне Адамаўне. Яраша і цяпер, дарослы, Тарас клікаў бацькам. Жонку яго як адмовіўся назваць мамай у першы дзень яе з'яўлення шаснаццаць год назад, так ніколі і не называў. Але любіў, як маці. З гадамі мацней адчуваў удзячнасць, што яны выхавалі яго вось такім… Вось такім — таварыскім хлопцам, калектывістам. Калі Слава сапраўды галодны, не можа ён, Тарас, маючы грошы, не накарміць яго. Праўда, чамусьці той пачаў не з абеду, а з выпіўкі… Тарас ненавідзеў гэтых васемнаццацігадовых наведвальнікаў рэстаранаў, што п'юць за бацькавы грошы. Але ніхто не казаў, што Слава такі. Ды і Шыковіч не такі, каб даваць волю і лішнія грошы. Можа, наадварот, празмерная строгасць бацькоў давяла, што ў сына няма на абед.