Ipsa salus cupiit commissa medentibus esse,
Aegra bonis, optans esse refecta malo.
Hinc didici, verumque habeo; quem morbus amandi
Te capit, huic omnis sumpta medela nocet.
CXIX
Philtra ego virgineis, o, quae stillantia ocellis
Sirenum saturis improbitate bibi!
Quas spes quosve metus inter miserabilis egi,
Victus, io, victor qua mihi visus eram!
Quam misere erravit fatuum mihi pectus, ibique
Se penitus felix, ut nihil ante, ratum;
Interdum mihi paene suis ex orbibus acta
Lumina, dum pectus distrahit ille furor.
O sed in adversis bona sunt, usuque docemur
Optima ab oppositis esse probata malis.
Nobilior surgit, maior, robustior ille
Rursum e relliquiis aedificatus amor.
Commonitus redeo sic ad meliora, lucratus
Per mala pro sumptu faenora terna meo.
CXX
Vtile nunc habeo quod eras crudelior olim
Tu mihi, per nostrum qui cruciare nefas;
Illius et luctus memorem me flere necesse est,
Ni teneat sensus aes rigidusve chalybs.
Te mea nam si torsit, ut inclementia quondam
Me tua, degisti tu per amara dies;
Necdum ego crudelis ducta ratione pependi
Quid fuerim offensa passus et ipse tua.
Si modo, si nox illa animo sculpsisset in imo
Quam penitus feriat pectora vera dolor;
Quaeque mihi tuleras, eadem fomenta tulissem
Ipse tibi, ut laesum volnere pectus avet!
Iam tua subsidio venit inclementia; delet
Si mea nunc istam, deleat ista meam.
CXXI
Turpis ero potius quam falso turpis habebor,
Si sit idem meritis immeritisque probrum;
Iustaque depereat, non quae sentitur in actu
Gratia, verum alii quatenus acta vident.
Cur oculis quidam limis, ut turpe, salutet
Quod meus in iuveni sanguine ludit amor;
Nequitiaeve meae custodia nequior adsit,
In vitium id vertens quod reor esse bonum?
Non ita, me voluit quod sum natura, meosque
Qui petit errores denotat ipse suos.
Quae facimus recte si prave iudicat alter,
Propterea accipient actane nostra notam?
Non, nisi damnemus genus omne, et quisque putetur
Improbus, ac praestans improbitate regat.
CXXII
Intus corde meo tua restant dona, tabellae
Perpetuis scriptae mentis imaginibus;
Quas humile id supra fastigium, et omnia supra
Saecla, vel aeternas, en, fore vaticinor.
Vel minimum dico, donec mortalibus ullis
Mens animusque uno foedere constiterint,
Nec quod habent ambo de te reddetur inani
Exitio, nunquam laus tua defuerit.
Ista tabellarum brevitas male ceperat illa
Omnia, amorque tuus non eget indiciis;
Ausus eas igitur fueram dimittere, teque
Capturis melius credere pectoribus.
Ad reminiscendum velle adiumenta tenere
Talia me potius proderet immemorem.
CXXIII
Non ita, mutato non me laetabere, tempus;
Quid nova pyramidum tu mihi monstra refers?
At mihi non nova sunt, non admiranda tuenti,
Hac specie antiquum dissimulatur opus.
Nostra dies brevis est, quodcunque vetustius ergo
Promis, id attonitus deveneratur homo;
Mavolt nempe suis illud natum esse cupitis,
Nec meminit fando talia nota diu.
Odi ego te fastosque tuos, praesentia fingant
Actave, mirandum nil mihi tale puto.
Falso scripta soles, falso conspecta referre,
Curta tibi aeterna, vel nimis aucta, fuga.
Hoc voveo steteritque: fidem me fallere nullam,
Tu licet, o tempus, cetera falce ruas.
CXXIV
Si mihi natus amor fulgenti forte fuisset,
Ille videretur turpe nothumque genus,
Temporis obsequio subiectum, temporis irae,
Hic in honore, ut flos, hic, velut alga, nihil.
Non ita; ab his vicibus rerum procul ille creatus
Nil patitur quando pompa renidet opum;
Plebis obaeratae nullos ille excipit ictus,
Quo sceleris nostros tempora prona vocant.
Vtilitas, leve nomen, ab illo nulla timetur,
Qnae brevium horarum solvere pacta solet;
Solus enim in sese stat prudens, conscius ille
Nullius a nimio sole nec imbre metûs.
Testificor miseros quot fallax tempus adegit
Triste nefas ausos pro pietate mori.
CXXV
Referretne mea, qualis mihi gratia gestus,
Corporis egregii significatus honos;
Illave in aeternum fundamina iacta putarem,
Quae, citius quam vis eruat, ipsa cadunt?
Non video forma captum sua vota superque
Destruere, obsequii ni sciat esse modum?
Blanda ferens gustu pro simplice, fallitur ipse,
Vt cupide spectet nactus, inane lucrum!
Non ita, et obsequium tu nostrum corde prehendas,
Paupera, sed pura mente pieque, fero;
Artis in oblato nihil est panisve secundi,
Sed paria acceptis reddita, meque tibi.
Hinc mendax delator abi, tua crimina veris
Pectoribus minimum maxima quaeque nocent.
CXXVI
O formose puer, qui dedita temporis arma,
Falcem horasque, tua sub dicione tenes;
Qui, quot eunt anni florentior ipse, tuorum
Ora pari monstras consenuisse gradu;
Si natura, potens regere aut impellere fata,
Te retrahit, porro ne properere viae,
Hoc agit ut sollers illudat tempus agendo,
Tuque sibi horarum taedia longa neces.
O metuas illam, servate libidinis ergo!
Nec quod habet cari scit retinere diu.
Tandem erit illius ratio reddenda, ratamque
Te quoque dedendo fecerit esse, puer.
CXXVII
Si veteres inter nigri fuit ulla coloris
Gratia, pulchrarum non fuit ille color,
Iam niveae nigrum formae supponitur heres,
Illius infame est vile nothumque decus.
Nunc, ubi naturae sibi ius manus arrogat omnis,
Ac speciem obscaenis allinit arte genis;
Candida nomen habent nullum, nil sedis honestae,
Nec nisi fucatis ullus habetur honos.
Ipsa superciliis oculisque est Cynthia nigris,
Vtraque sed luctum significare reor;
Luget eas, nulla naturae dote venustas,
Quae genuina audent assimulare dolo.
Isque decet sic luctus eam, fateamur ut omnes
Virginea in specie pulchrius esse nihil.
CXXVIII
Vt numeros pulsas dulces, o dulcior ipsa,
Lignaque sub digitis buxea mota sonant,
Ac regis in liquidum concordia fila canorem
Attonitaeque aures obstupuere meae;
Invidia moveor cernens salientia ligna
Ista tibi in teneras oscula ferre manus,
Dum mihi labra, quibus messis fuit ista metenda,
Ausum ad nequitiae tale pudica rubent.
Delicias ob eas mutare libentius optent
Ipsa suum buxu cum saliente locum;
Quam digiti motu lustrant labente, beantque
Mortua ligna, at non vivida labra viri.
Improbitas quoniam sic floret, ad oscula lignis
Cede manum, at labris, o, tua labra meis!
CXXIX
Corporis ac mentis vires in foeda profusas
Prodit in actu illud quod vocitatur amor,
Volvit actusque actum periuria, crimina, caedes,
Trux, ferus, immanis, saevus, egensque fide;
Contemptum satias affert. Insanius idem
Appetitur, donec copia facta rei,
Insano tunc est odio, velut esca vorata
Cum posita in furias illa vorantis erat.