Tenuis ad occlusas est ita clara genas!
O iucundum oculis, inquam, super omnia nostris
Te luce in viridi cernere posse palam,
Qui super obscuros orbes somnoque gravatos
Forma nites tenuis, forma venusta tamen.
Clara dies, dum te videam, densissima nox est,
Noxque dies, ubi te sistit ob ora sopor.
XLIV
Tarda caro si mens esset distantia terris
Invida nullum ad te detinuisset iter;
Finibus e longis spatiorum ignarus adessem
Continuo, stares quo mihi cunque loco.
Intererat nihili si pes insisteret oram
Quae foret extremo dissociata situ;
Nam maria et terras ea transsilit, acta volando
Tam rapide ut secum quo velit ire putat.
Sed crucior quod mens non sum, longissima saltu
Millia te versus quae superare queat;
Me grave onus tardat liquidi crassique, coactum
Temporis ignavas, hei mihi, flere moras.
Nam lacrimas tantum mihi rerum sufficit illud
Par grave, fortunae tristis utrimque notam.
XLV
Altera bina in me levis aura et purior aether,
Te prope sunt, quoquo me rapit hora loci.
Hic animam signat, spes illa, et adesse videntur
Absentes, tanta mobilitate meant.
Nam quotiens ad te par hoc animosius ivit
Significaturum quae pia mandat amor,
Vita mea, ex istis retinens elementa quaternis
Bina modo, ad mortem paene redacta dolet.
Dum cito legatis a te revolantibus illis
Vita recomposita est, ut fuit ante, mihi.
Nam citius dicto revolarunt, deque salute
Certa tua docti me quoque certa docent.
Laetor in auditis, nec longum gratia durat,
Namque remitto ambos et redit ille dolor.
XLVI
In me lis oculo cum pectore saevit, in utro
Copia picturae debeat esse tuae.
Volt oculus nam pectus ab omni iure videndi
Claudere; volt oculo demere pectus idem.
Te positum in sese pectus docet esse, nec unquam
Lucentes oculos hunc penetrasse locum.
Alter it infitias ea dici vera, tuamque
Effigiem in sese semper inesse docet.
Arbitrium in litis coguntur conscia veri
Sensa, cliens cordis contiguumque genus.
Lite perorata decernunt illa decere
Quas oculum partes, quas mage pectus amans:
Nempe ut in externis oculus regat, intima vero
Qua pietas habitet pectoris esse volunt.
XLVII
Sic oculus panxit cum pectore foedus, et ambo
Obsequia alternant officiique vices.
Sic quotiens oculus desiderat ora videre
Vera tua, et lacrima pectus inundat amor,
Protinus ille famem restinguit imagine pita,
Ac iubet ad falsas pectus adesse dapes.
Vtitur hospitio tum pectoris, eius amori,
Eius imaginibus se sociare libet.
Sic sive a tabula, seu cordis imagine factum
Credimus, hinc absens tu mihi semper ades.
Nam mea sensa extra nullus tibi, care, recessus
Linquitur, adsum illis, semper et illa tibi.
Sensaque paullisper si languent, pectus in omnes
Delicias oculo visa tabella ciet.
XLVIII
Quo studio excedens abdebam frivola rerum
Omnia post firmas quantulacunque seras,
Integra ut illa meos asservarentur in usus,
Fidaque rimantem falleret arca manum!
Tu mihi, gemma omnis prae quo sordere videtur,
Solamen solitum tu mihi, iamque dolor,
Vnus amicorum carissimus, unaque cura,
Desereris, cuivis praeda relicta malo.
Te loculis condo in nullis, nisi septa tenere
Mollia te possint pectoris ipsa mei;
Qua quotiens non es, fingo te credulus esse,
Ac venias liber, liber et inde migres.
Ac tamen ex illo ne tu rapiare verendum est;
Talibus in spoliis non bene firma fides.
XLIX
Illud ego in tempus, si quando venerit illud,
Durior in vitiis cum videare meis,
Ac tibi amicitiae ratio sit ducta severe
Admonitis uso consiliisque senum;
Cum me praetereas ore ignorantis, easque
Vix oculos tollens, sidera bina, tuos;
Atque amor, affectu quantum mutatus ab illo!
Incipiat multum de gravitate loqui;
Illud ego in tempus iam munimenta paravi
Tuta, nihil fassus me meruisse boni.
Attollensque manum me contra dicta tuebor
Omnia quae possint ius stabilire tuurn.
lure quidem multo miserum me linquere possis,
Quem nequeo causam dicere cur quis amet.
L
Quam gravis ire viam pergo, cum finis eundi
Tantopere optatus tristius illud habet,
Vt requies noturna mihi decantet in aure
A caro tot habes millia mensa tuo.
Vector equus mecum hac oppressus mole dolorum
Repit iners, in me tale gravatus onus;
Ceu sciat instintu naturae, nil mihi velox
Esse volenti, a te dum properamus iter.
Sanguineum calcar porro non urget euntem
Quo subita interdum confodit ira cutem;
Ille gravi gemitu respondet, acerbius istud
Auribus his lateri quam mea plaga fuit.
Cum gemitu pecudis quoniam cura illa recursat,
Porro tristitiam, laeta iacere retro.
LI
Sed pietate mea sic excusata caballi
Segnitia est, a te cum mihi tardat iter;
Hinc, ubi tu restas, quo praeceps auferor? inquam,
Dum redeam, alatis non eget usus equis.
Quid tamen, o, veniae tandem miser ille merebit,
Cum rapidi nihilum non videatur iners?
Vtar enim calcare procellis vefus in ipsis,
Vixque habeat motum praepetis ala mihi.
His desideriis nil respondebit equinum,
Ardor at ipse unus quem pius excit amor;
Hinniet hic, non lenta pecus, certaminis igne,
Illa sed hoc veniae pro pietate feret;
Libera eat, quoniam sic a te segnis abibat,
Et pedibus versum te mihi cursus erit.
LII
En ego sum diti similis, qui possit adire
Clavis ope abstrusas, si videatur, opes;
Quas tamen ille hora non contemplabitur omni,
Ne perdant aciem gaudia rara suam.
Relligio est festis longi sollemnibus anni
Maxima, quod redeunt rarius illa tamen;
Stant intervallis, ut cnagni quaeque ruboris
Gemma, vel egregius torquis in orbe lapis.
Te retinens tempus quasi cista est, arcave, dicam,
Talis, ubi possit vestis honesta tegi,
Omnium ut horarum sit felicissima demum
Vna, diu inclusus cui reseretur honos.
Tu potius felix, virtutem propter amicis,
Absens seu praesens, spesve decusve tuis.
LIII
Qua tu materie, quo demum corpore constas
Vnus, at innumeris cin tus imaginibus?
Dum species aliis una est, sua cuique figurae,
Reddere tu cunctas, una figura, potes.
Enumera veneres in Adonide, pictaque prave
Quamlibet effigies os habet illa tuum.
Pinge Helenen, eiusque genis offunde venustum
Omne, sub Argivo tu novus ore venis.
Si loquimur de vere aut ubere divitis anni,
Purpureus veris fit tuus iste color;
Illa tui nobis generosi cordis imago est,
Teque refert species optima quaeque rei.
Sed tua dum pars fit quacunque est gratia formae,
Te penes est unum pectoris ista fides.
LIV
O quam forma solet formosior illa videri
Cui decus accessit quod dabit una fides!
Forma rosae pulchra est, at pulchrior esse putatur