LXV
Sique aeris, lapidis, terrae, vastique profundi
Robora sic letum lugubre cuncta domet,
Gratia quid formae ad tantas contenderit iras,
Vix superans propriis viribus illa rosam?
Mellifer aestatis num spiritus arma dierum
Expugnatorum perniciosa feret,
Si non indomitae rupes, non ferrea claustra
Stent valida, at longus subruat omne dies?
O meditanti atrox! ubi tempus tuta malignum
Optima naturae gemma latere queat?
Quisve manu rapidam conatur sistere pestem,
Ac formae spoliis abstinuisse iubet?
Nemo, nisi hoc mirum valeat, meus ille videndus
Perpetuo in nigris aurea forma notis.
LXVI
Mortem aveo fessus multis ego, nempe videndo
Virtutem genitam pauperiore loco;
Quidquid egens et inops, nitido spetabile cultu,
Pollutamque pii pectoris esse fidem;
Omnibus indignos auri fulgore nitentes,
Tum sua virginibus nomina laesa probris;
Improba vel santis obiecta, valentiaque arma
Claudorum auspiciis debilitata ducum;
Imperio siluisse artes; notumque medentes
Inter, ab inscitis scita solere regi;
Simplicibus verisque affigi nomen ineptis,
Postque malum victrix optima capta trahi;
His ego defessus cunctis abscedere vellem,
Ni mihi sic esset destituendus amor.
LXVII
Et scelerum haec inter contagia vivat, habendus
In lenociniis, proh pudor, ille mali?
Impietas lucretur enim sibi commoda multa,
Eniteatque, eius scilicet ipsa comes.
Illius et faciem fucusne fefellerit arte,
Exanime a vivo surpueritque decus?
Cur adeo quaeratur enim minus ore venustis
Falsa rosa, est illi dum rosa vera genis?
Quid tenet in vivis illum? quasi viribus haustis
Natura, ad venas orba rubore, iacet.
Illius auxiliis ea pendet tota, trahensque
Gloriam ab innumeris vivit ab eius ope.
Hinc ea servat eum; quam dives talibus esset
Ante malos hodie testificata dies.
LXVIII
Ille diem voltu revocat cum vixit obîtque
Mortali species, ut sua cuique rosae;
Gessit ubi nemo fictae simulamina formae,
Falsa super vivas ausa sedere genas;
Aurea caesaries necdum, ius triste sepulcri,
Erasa exanimis frontibus ulla fuit;
In capite alterius traheretur ut altera vita,
Vivaque defunctae vellere compta foret.
En pictura viris antiquae sancta diei,
Pura sine ornatu, candida, tota sui;
Non aliunde virens effloruit illius aestas,
Non veterum exuviis enitet ille novus;
Quem natura tuens falsae docet artis amantes
Quid fuerit priscis forma decora viris.
LXIX
Quae videt in te volgus egent nullius, eisque
Fingere mens nihilum pulchrius ulla potest.
Haec tibi per cunctas concessa est gloria linguas,
Dictaque verum intra, laudat ut hostis homo.
Externam speciem sic laus externa coronat;
Haec tamen ora ipsis dissona multa crepant;
Quodque dabant laudis conturbant omne, videndo
Vlterius quam se fert oculata fides.
Sitne tibi inquirunt animi par candor, et illud
Noscitur ex actis coniciturve tuis;
Blandaque dum facies illis, mens invida secum
Foetorem lolii flos, ait, iste refert.
At lolium si flos oleat, causam esse putarim
Hanc ego: communi creverat ille loco.
LXX
Non quia culparis meruisse videbere, livor
Egregium telo destinat omne suo.
Gloria pulchrorum est suspectos esse malignis,
In liquido cornix aethere multa volat.
Sis bonus, eniteat tua quoque in crimine virtus
Clarior, ex ipso tempore nacta fidem.
Primitiae florum mordaci a peste petuntur,
At tua dedecoris pura iuventa nitet.
Insidias iuveni structas aut effugis omnis
Integer, aut victor, si peterere malo.
Laus datur, at linguas frenat non illa malignas,
Haec tibi in aeternum libera pestis aget.
Si speciem obtegeret nullam tibi livida fama,
Tu regeres unus pectora cuncta virum.
LXXI
Flere mihi nolis quando, dilecte, supremum
Raucus campanae planxerit ille sonus,
Nuntius ille sonus fugisse haec tristia vitae
Me semel, ac vermes inter habere locum.
Quin etiam releges si forte haec verba, recuses
Quaenam ea panxisset vel meminisse manus;
Tantus amor meus est ut labi malit ab isto
Pectore, quam memorem te doluisse mei.
O, inquam, versum hunc si tum fortasse videbis
Quando ego communi pulvere mixtus ero,
Nomen rite meum labris committere noli;
Fac potius mecum sit tumulatus amor.
Ne sapiens possit causam scrutatus habere
Ludibrio lacrimas ob mea fata tuas.
LXXII
O grave ne quondam ducas recitasse petenti
Quid meritum in me sit post mea fata coli;
Post mea fata meum, care, obliviscere nomen,
Nil habeas in me namque docere boni.
Ni pietas ausit mendacia fingere quaedam
Plus mihi pro meritis auxiliata meis,
Possit ut id laudis cumulari in morte peremptum
Quod nequeat vivo reddere vera fides.
O tua ne pietas fallax habeatur in isto,
Optima quod de me, ficta sed illa, canas,
Fac tumulatum una mihi sit cum corpore nomen,
Neve superfuerit tantus utrique rubor.
Nam rubor est mihimet nihilo dignanda creanti,
Ac pariter tibi sit, si leviora colas.
LXXIII
In me, care, potes velut anni noscere tempus
Lutea cum pendens arbore rara coma est,
Vel potius cum nulla, at frigore nuda tremiscunt
Bracchia, nuper avis templa canora sono.
Tale meae videas lumen pallere diei
Pallet ad occiduas vespere quale plagas;
Quod nox furva brevi totum, mors altera, tollit
Omniaque obsignans inde secuta quies.
Dispicias in me tantum vitale caloris
In cinere est quantum relliquiisque foci,
Qua rubet exiguo languescens igne favilla
Ab nutrimentis interitura suis.
Illa vides, et amas auctis affectibus omne
Vnde recedendum post breve tempus erit.
LXXIV
At sis contentus, cum vis horrenda, vadari
Nescia, me saeva prenderit illa manu,
Nonnihil in versu hoc linquam vitale, quod una
Cum numeris habeas usque, meique memor.
Tuque recensebis simul his unum illud, amice,
Quod tibi devovi seposuique sacrum;
Fas cinis ad cinerem redeat, set spiritus ipse
Est tuus, interior pars meliorque mei.
Inde puta ereptum vitae modo vile putamen,
Cum mihi mortale hoc, vermibus esca, cadit;
Id cadit ignavus potuit quod vincere culter,
Tam miserae nolis tu meminisse rei.
Eius enim valuit modo quod vitale latebat
Intus, in his autem versibus illud habes.
LXXV
Sensibus omne meis illud, carissime, praestas
Pabula quod pecori, gratus et imber humo;
Teque super mecum certamina tanta peregi
Quanta habet aggestas inter avarus opes;
Qui modo laetus eis inhiat, modo respicit aevum
Mente rapax, an se despoliare paret.
Sic mihi iam praestat solo tecum esse, measque
Deinde voluptates quemque videre virum.
Nunc oculos implere tua dulcedine possum,
Tum faciem avertis discruciorque fame.
Nil scio, nil aveo iucundum ea praeter, amice,