Выбрать главу

Нашля́са на нашэ́ла, отджидёла.

Нат! Камлыпэ́н сы ракхибны́тко яг,

Лыджя́ла пирэ вьюги и ракхэ́ла.

Сыр э черґэ́н, о болыбны́тко якх,

Чячё дром пиро мо́рё сыкавэ́ла.

О камлыпэ́н нанэ́ бэрша, — ёнэ́

Чёрэ́на ро́зы тэрнорэ́ муендыр;

Нанэ́ ратя́ матэ́ совнакунэ́,

Коли́ ж дживэ́ла буты́р шэлбэршэ́ндыр.

Сыр мри гилы́ на пхэ́нла чячипэ́н,

Нанэ́ гилы́, нанэ́ о камлыпэ́н.

Сонэто 117

Ко́ш ман адя́кэ: саро́ нашадём,

Ничи́-ничи́ на плэскирдём палэ́;

Ко камлыпэ́н о дром забистырдём,

Мэк туса дывэса́ лаче спхандлэ́;

Мэ нашава́вас о бэрша́ ваврэ́нца,

Тырэ́ куч дывэса́-ратя́ чёрдём;

Мэ лыджиёмпэ сарэ́ балваленца,

Собы аври́ якхэ́ндыр хасиём.

Ги́н пирэ ангушта́ мирэ́ доша́,

Ги́н процэнтэ́нца, ги́н сарэ́ дукха́са,

Соб мэ, камлы́, ман туса тэ коша́в, –

Нэ на́ дыкх адалэ́ киркэ́ холя́са.

Коли́ и сыр кошэ́са, ґалёва́ва,

Со ман камэ́с, со тукэ мэ патя́ва.

Сонэто 118

Сыр бы э бокх фэды́р росхачкира́сас,

Тало́й хачки́рла сано́ киркипэ́н;

Сыр бы насвалыпэ́н криг протрада́сас,

Коли́ киркэ драба састякирэ́н.

Пхэрдо́ мэ сомас тырэ́ гудлыпна́са,

Мрэ киркэ думы чяляки́рнас ман;

Ман, насвалэ́с тырэ́ барвалыпна́са,

Придуминдлэ́ дукха́ лынэ́ тэ хан.

О камлыпэ́н насвалыпэ́н нанэ́:

Ада́савэ састэ «насвалыпна́стыр»

Ивья́ киркэ драба тэ пьен лынэ́, –

Нашты́ ило́ тэ традэ́л э хула́стыр.

Мэ ґалыём: вашэ миро́ ило́

Драба — ничи́, сом тутыр насвало́.

Сонэто 119

Савэ́ драба́ пиём? Киркэ́ ясва́,

Со ачядэ́ Сирены? На джино́м.

Дужакира́в, дара́в, сыр дро тхува́:

Со дорэстём — екха́тыр нашадём.

Бут грэ́хи ли скэрдя́ миро́ ило́,

Коли́ ман бахт и зор пхэрдякирэ́нас? –

Со мэ пэём адя́кэ насвало́,

Дукха́тыр мрэ якха́ аври́ ухтэ́нас.

Шара́в холы́! Джино́м, со ёй куч мо́л:

Со сы фэды́р, бида́тыр выбарьёлас,

О камлыпэ́н гэя́, соб тэ рисёл

Бут гожэды́р, сыр англэды́р дыксёлас.

Миро́ насвалыпэ́н мэ на костём:

Со нашадём, трин мо́лы дорэстём.

Сонэто 120

Ту са́нас на́ковлы. Кана́ дыксёна

Мри дукх и туга: бут дынэ́ ёнэ́.

Пал мро паруибэ́н мэ дав покло́но,

Сыр мирэ нервы саструнэ́ нанэ́.

Коли́ ж мэ кокоро́ дукх тукэ да́вас,

Сыр ма́нгэ ту, — дро а́до ту джиндя́н.

Мэ, на́лачё, палсо́ бы зрипира́вас,

Прэ умбладэ́[71] чюрда́вас, со кэрдя́н.

Да рат кирки́ анги́л якха́ тэрдёла:

Cыр туга дандырэ́л, на забистра́в;

Соб сыгэды́р тыро́ ило́ састёлас,

Камлэ́с тут ко колы́н притасава́в.

Со ту кэрдя́н, кана́ отплэскирдо́,

Сарэдуенгэ счёто[72] закэрдо́.

Сонэто 121

Фэды́р я́в на́лачё, сыр на́лачё дыксёв,

Тэ тут тэ дэ́н на лэ́на прэ чиба́,

Тырэ́ бахтя́кэ на пхэнэ́н: «Хасёв!».

Илэ́скэ па́тя: мо́л ничи́ драба́.

Палсо́ б кирнэ́ ваврэ́нгирэ якха́

Рат хачкирдо́ тэ на́ шылякирэ́н?

Палсо́ б ма́нгэ прэ лэ́ндэ тэ дыкха́в?

Со ма́нгэ — куч, ёнэ́ «кирно́» кхарэ́н.

Мэ сом со сом, нэ мирэ учипна́са:

Ёнэ́ мирэ́ бутя́ бангэ́с дыкхэ́н.

На сом банго́, амэ́ ваврэ́с гина́са,

На сыкава́в одо́, со на полэ́н.

Патя́на, хай, сарэ́ ваврэ́ — кирнэ́,

Нэ мануша́ нанэ́ жэ, сыр ёнэ́.

Сонэто 122

Дрэ мри годы́ кучес мэ рикира́ва,

Со прэ лыла́ ту ма́нгэ бичядя́н,

Мэ николи́ дава́ на забистра́ва,

Сыр го́жэс дро миро́ ило́ ту сан.

Жыка́й годы́, ило́ — бэрша́ зорья́са

На парувэ́н дро пра́хо, сыр саро́,

Рипирибэ́н миро́ трэ патриня́са

На розкэдэ́лпэ, джиибэ́н миро́!

Ада лыла́ на дя́кэ зоралэ́,

На трэ́би мрэ годя́кэ чибало́,

Нэ мэ на да́ва тукэ лэ́н палэ́,

Ту сан дрэ лэ́ндэ, буты́р — дро ило́.

Сыр дав рипирибэ́н дрэ тыкнори́?

Тут рикира́ва дрэ годы мири́.

Сонэто 123

Бэрша́ ивья́ пхутёна: парува́впэ,

Ёнэ́ ґаздэ́на — мэк нэвэ́ нанэ́ –

Да пирами́ды, да́са совлаха́впэ,

Кэрэ́на пирэ мо́ды пуранэ́.

Мэра́са сыг; бэрша́ чювэ́н про свэ́то

Пуранэ и́дя, на́бут парудэ́;

Жыка́й амэ́н рики́рна про да штэ́то,

Патя́са, со амэ́нца высыдэ́.

Бэрша́ скэдэ́на патриня́, лыла́,

Нэ ман ивья́ диво́са хохавэ́на:

Дрэ бар тэрны́ дыкха́ва трушыла́:

Палсо́ ж бэрша́ уса́ сыгякирэ́на?

На парува́впэ, дав совэ́л мири́,

На́ дыкхи прэ бэршэ́нгири чюри́.

Сонэто 124

Коли́ б явья́н родо́са бахталы́,

Или пхивля́кири э чяй кирки́,

Бахт пиро лачипэ́н или холы́

Кэрдя́ тут цвэ́то или чяр шуки́.

Нат, мри камлы́! На бахт тут бичядя́,

Мро камлыпэ́н бахтя́тыр на дарэ́ла,

Лэс николи́ бы би́бахт на чёрдя́,

О мангипэ́н буты́р лэс на ґаздэ́ла.

Ничи́ на дужаки́рла одолэ́ндыр,

Кон кокоро́ про чя́со[73] уклистэ́с,

Барьёла пэ́скэ пэ́скирэ зорьендыр,

Кхам и брышы́нд на даравэ́на лэс.

Па́тя, тэ одолэ́ дава́ джинэ́на,

Савэ́ дрэ мэл на мэ́рна, нэ дживэ́на.

Сонэто 125

Коли́ б мэ патыва́са рикирдём

О по́лого,[74] кай сы бэшло́ таґари,

Или прэ веки со-то ґаздыём –

Мэк барвало́, кирно́, сыр о злыда́ри![75]

Нат! Мэ дыкхтём бахтя́ прэ екх дывэ́с,

Екха́тыр нашадэ́ — тэ упрэды́р,

Забистырдэ́, сыр тэ дживэ́н миштэ́с,

Ваш адава́, со кха́рна «фэдыды́р».

Нат! Мэ патя́ва дро тыро́ ило́,

Ха́ мро маро́, мэк чёроро́, прэ во́ля,

Нанэ́ хохаибэ́н до барвало́,

Кай роскэра́са екх варэ́са до́ля.

Джя́ «на́жужо», тут на кандэ́л ило́,