Выбрать главу

— А­а,— здагадаўся Чэсь,— мне маці казала. Нейкі дзядзька прыехаў вячэрнім аўтобусам і спыніўся ў крайняй хаце, паблізу ад Ірыны Леанідаўны.

— Які дзядзька, які настаўнік?!— Міхал аж схапіўся за галаву,— Аксана, колькі можна? Навошта нам яшчэ дарослыя? Кожны з нас хоць штосьці зрабіў: Каця, напрыклад, падаравала табе талер, ты гэтую справу раскруціла, Чэсь знайшоў другі талер, я здагадаўся... ну, пра гэта пазней. А гэты твой Барыс Рыгоравіч, што ён зрабіў?

— А я? — ціха спытаў Змітрок.

— Пры чым тут ты?

— Я таксама нічога не зрабіў.

— Сапраўды, Міхал,— умяшаўся Чэсь,— так мы далёка зойдзем.

— Ды пры чым тут Зміцер? Я меў на ўвазе дарослых — іх не будзе!

— Паслухайце. Мы з Кацяю слухалі вас, дайце і мне сказаць. Ці вас цікавіць толькі тое, як дзяліць скарб, якога мы пакуль не знайшлі? Вы ж нават не ведаеце, як нам памог Барыс Рыгоравіч! Без яго мы нічога не знойдзем...

— Знойдзем!

— Міхал, памаўчы, дай ёй сказаць,— папрасіў Чэсь.

Аксана, хоць і падзьмулася крыху, пачала расказваць.

Неўзабаве хлопцы ведалі ўсё: пра яе візіт у архіўны музей, пра Павука і яго артыкулы, пра Севу, пра тое, як пагражалі Кацінаму бацьку і ён змушаны быў абмяняцца талерамі, а потым Барыс Рыгоравіч растлумачыў, што справа тут не ў талерах, а ў абрысах іх контураў...

— Тады я ўспомніла, што ў Паплавах капнула на талер алею, а потым выцерла насоўкаю і засталася пляма. Мы з Кацяю перакалолі пляму, і вось, глядзіце! — Аксана ўрачыста выцягнула з кішэні талер, потым шчарбаты кружок з картону і згорнутую копію бяросты.— Цяпер у нас усё ёсць. Чэсь, давай сваю манету.

Чэсь даў. На здзіўленне Аксаны, хлопцы праявілі і да яе расказу, і да гэтых каштоўных рэчаў нейкую незразумелую абыякавасць. А Міхал нават, як ёй падалося, пасміхаўся. У яго быў такі выгляд, што ўсё гэта яму даўно вядома.

— І далей, Аксана? — спытаў ён, пасміхаючыся.— Як і да чаго ты збіраешся прыкладваць талеры?

— У тым і справа,— уздыхнула Аксана.— Няма прывязкі! Цяпер нам трэба падрабязная карта нашай мясцовасці...

— Ды ёсць прывязка,— перабіў Чэсь.— Міхал, ну нашто цвяліцца — давай раскажам.

Раней Міхал са Змітраком, якія, вядома, пра ўсё здагадваліся, рабілі выгляд, што нічога не заўважаюць. Але цяпер Міхал не вытрымаў:

— Табе трэба быць далей ад Аксаны. Бо калі блізка, ты сам сябе не помніш.

Чэсь густа пачырванеў і толькі адкрыў рот, не знаходзячы слоў. Але тут ужо Аксана яго выручыла.

— Барыс Рыгоравіч ідзе,— паказала яна на дарогу.

Хлопцы з цікавасцю пачалі разглядаць чалавека, што набліжаўся да іх. Сталы мужчына, у пінжаку, у кепцы, у старым трыко, на нагах кеды, у руцэ вудка... Нават на дачніка не падобны, звычайны вясковы дзядзька.

— Гэта ваш настаўнік? — спытаў Міхал ціха, бо Барыс Рыгоравіч быў ужо блізка і мог пачуць.

— А як ты хацеў, каб ён адзеўся? — заступілася Аксана.— Чалавек ідзе вудзіць рыбу.

Настаўнік паклаў пад вярбу вудку, падышоў да кампаніі.

— Добры дзень, давайце знаёміцца,— і зняў кепку.— Толькі не называйце сябе, я паспрабую ўгадаць.

Раздзел 56. ПРЫМІРЭННЕ МІХАЛА

Аказваецца, ён ведаў іхнія імёны. Змітрака ён угадаў адразу, а Чэся з Міхалам паблытаў. Усё адно Міхалу спадабалася, што Барыс Рыгоравіч, перад тым як знаёміцца, зняў кепку. Дый увогуле — гарадскі чалавек, мінскі настаўнік, а першы падае ім руку...

Неўзабаве Барыс Рыгоравіч сваімі простымі паводзінамі і разумнымі словамі зусім абяззброіў яго.

— Я ведаю, што вы шукаеце скарб,— сказаў настаўнік, сядаючы на траву. Усе таксама прыселі наўкола.— І я не сумняваюся, што вы яго знойдзеце. Зрабілі вы ўжо многа, і мне зразумелая ваша радасць, ваш гонар, вашае жаданне быць першымі і адзінымі. Што да мяне... Вам, спадзяюся, дзяўчынкі пра мяне крыху расказалі?

— Так,— кіўнула Аксана.

— Таму вам, мабыць, цікава ведаць, буду я ўмешвацца ў вашыя справы ці не, а тым больш прэтэндаваць на долю таго, што бясспрэчна належыць толькі вам? Дык вось, сябры мае,— настаўнік прыклаў далонь да левай грудзіны,— даю слова: я прыехаў у Паплавы толькі ў адпачынак! Калі вам спатрэбіцца дапамога — знайсці мяне можна лёгка і ў любы час. Калі ж вы адчуваеце, што справіцеся самі, абяцаю — ні замінаць вам, ні ўмешвацца ў вашыя справы не буду. Таму давайце адразу высветлім — на цяперашні час я вам трэба?

Хлопцы пераглянуліся, прамаўчалі.

— Вядома, трэба! — сказала Аксана.— Вось, паглядзіце, Барыс Рыгоравіч, што ў нас ёсць... Усё ёсць: тры талеры і копія бяросты!

Настаўнік асцярожна ўзяў у пальцы картонны кружок, засмяяўся: