Выбрать главу

Тады яна была проста дарадчыцай мужавага сябра — А.Р.Лукашэнкі. Хударлявенькая, стройная, сімпатычная, з даўгаватымі валасамі, што цудоўнымі хвалямі акаймоўвалі яе разумную галоўку, яна выглядала зманліва просценькай, і такі імідж яе, здавалася, задавальняў. На самай справе яна мела багатую палітру моцных якасцей: мудрасць, тактоўнасць, шырокую эрудыцыю, густ, мэтанакіраванасць. Толькі пальцы ёй у рот не кладзі, адкусіць; любіла пакіраваць. Я такіх людзей паважаю, толькі імкнуся быць ад іх далей — дыктату не прымаю.

Памятаеш, як у той дзень, пасля нашай з табою шматгадзіннай дыскусіі на "дзецічарнобыльскую" тэму на Шклоўшчыне, ты спалохана сказаў:

— Што ты! Я яшчэ ні разу не запісваўся на радыё. Давай лепш напішы пытанні, я з імі папрацую і заўтра прыйду на запіс.

Я так і зрабіла. Аркуш з пытаннямі, паводле нашай папярэдняй дамоўленасці, укінула ў паштовую скрыню на доме ля вашай брамкі. Назаўтра ты прыйшоў з вучнёўскім сшыткам, амаль спісаным акуратным жаночым почыркам. Ала, падумалася мне, зрабіла за цябе тваю справу. Аптымізму яе ўдзел у нашай перадачы мне не дадаў. Ведаючы Алу, я гатова была ісці ў заклад, што яна абміне вострыя вуглы. Што, дарэчы, і здарылася: мае пытанні былі перайначаны так, што нічога "кусачага" там не засталося. А за імі ішлі твае, быццам бы, адказы. Паводле Алінай задумы, нам з табою толькі і заставалася, што адмыслова іх прачытаць. Але ж вы не ўлічылі аднаго моманту: я на повадзе хадзіць не люблю, нават калі яго начэплівае на мяне Ала Канаплёва. Таму пачала задаваць табе менавіта тыя пытанні, якія перадала раней.

— Выключай, мы самадзейнічаць не дамаўляліся, — катэгарычна заявіў ты.

— Сапраўды, не дамаўляліся, — адказала я. — Таму давай весці дыялог па сутнасці: я табе — прамое пытанне, ты мне — прамы адказ.

Тады ты сказаў у адчаі:

— Не кожнае ж, Вольга, дзіця можна адправіць за мяжу, — з маральна-этычных меркаванняў. Зразумела, дабра. чынны фонд "Дзеці Чарнобыля" разлічаны на падтрымку дзяцей, якія сталі ахвярамі радыяцыйнага забруджання. А наш раён — умоўна чысты. Сярод перасяленцаў ёсць, сапраўды, дзеці, але такіх, якіх не сорамна было б вывезці за мяжу, раз-два — і ўсё. Ды і нашы нечарнобыльскія шматдзетныя сям'і — таксама не без праблем, маю на ўвазе разумова-фізічны стан. Бо хто ў нас больш за ўсіх дзяцей "штампуе"? Ну вядома ж, бацькі-алкаголікі. Дык што, прабач, дурняў у высокаразвітую краіну везці? Сораму не абярэшся сам, ды і краіну падставіш, — людзі ж нашы ў большасці працавітыя, інтэлектуальныя, а па хворых, нявыхаваных дзецях і пра іх адпаведна меркаваць стануць. Дарэчы, не так даўно мы ўжо зведалі ганьбу з-за гэтага. Уключылі ў чарговую паездку за мяжу дзяцей з ахарактарызаваных мною мнагадзетных сем'яў. У Германіі ім былі створаны найлепшыя ўмовы. Нават запрасілі іх наведаць святыню — могілкі продкаў. Немцы хацелі паказаць, як яны клапоцяцца пра іх, а заадно і тых "рускіх", што знайшлі на чужыне свой апошні прытулак. А дзеці нашыя ... узялі і насралі на тыя рускія ды нямецкія могілкі. Прама паміж кветак, уяўляеш? Яшчэ ты дабіваешся прызнання наконт уключэння ў групы дзяцей "бурацінак" і начальнікаў. Ну, без "бурацінак" нават у нашай гуманітарнай справе не абысціся. Толькі адвоз і прывоз дзяцей у Мінск чаго каштуе, а ёсць жа і шмат іншых клопатаў, звязаных з пэўнымі фінансавымі выдаткамі. Вось за ўсіх дзяцей і плацяць тыя, каго ты называеш "бурацінкамі". Начальніцкіх дзяцей хочаш ведаць прозвішчы? 3а каго ты мяне прымаеш? Сёння я табе — прозвішчы, а заўтра сабе — палкі ў колы? Не, лепш няхай так усё і застаецца — засакрэчаным. Вось і ўся праўда, Вольга.

Я цябе зразумела, Валодзя, як зразумела і тое, што анічоганькі вартага з гэтай маёй перадачы не атрымаецца. І тую перадачу мы зрабілі з табою, памятаеш. Валодзя, як і многія іншыя, што і цяпер поўняць эфір: ні розуму, ні сэрцу.

"ПАСКУДНАЯ БАБЁНКА"

Так назваў мяне Аляксандр Лукашэнка. Што ж. Няхай сабе яно і так. Бо збоку, як кажуць, заўсёды лепш бачна.

Той 1990 год памятаю добра. Шклоўшчына гула, бы растрывожаны вулей, — вельмі не характэрны для яе стан. Яна надта інфантыльная, калі размова ідзе пра палітычныя падзеі, таму што не закранае гэта яе агурковага бізнесу. Нездарма Шклоў называюць "сталіцай агуркоў". Таму вось толькі пра іх, зялёных, храбусткіх, пачынаючы задоўга да ўраджаю, і кіпяць размовы на шклоўскіх дарогах і вуліцах, у магазінных чэргах і на аўтобусных прыпынках, у сталоўцы і нават на бальнічных ложках: пра цэны, ураждай, рост. Што рабіць, гэтыя зялёненькія сапраўды дапамагаюць тым, хто адважваецца прасаліцца ў працоўным поце, мець вельмі нават немалы прыбытак.