Выбрать главу

У зале разгарэліся сапраўдныя дэбаты. Атмасфера напалялася. Большая частка супрацоўнікаў кідалася ў слоўны бой з нардэпам Лукашэнкам. Маючы намер дабіць ужо скінутага ім начальніка міліцыі, Аляксандр Рыгоравіч, адчувалася, усе казыры ў апраўданне сваіх дзеянняў выкінуў, а ім усё было мала: ну ніяк не знаходзілі міліцэйскія спецыялісты ў дзеяннях свайго шэфа складу злачынства, за якое А.К.Якімцова, на іх думку, так сурова пакаралі. І калі дарэмнасць намаганняў у сваё апраўданне стала відавочнай, Аляксандр Рыгоравіч вырашыў, што называецца, у духу "а ля Лукашэнка" выйсці з сітуацыі. Крыху адцягнуўшы ў бок локця манжэту, ён зрабіў, так бы мовіць, круглыя вочы:

— Ух! Я спазніўся ўжо, загаманіўшыся з вамі, на адну важную сустрэчу. Шкада, што не паспеў вам прывесці важныя факты ў абвінавачанне Якімцова. Вы, упэўнены, так яго не абаранялі б. Але не бяда: абяцаю, што днямі перадам іх вам для азнаямлення. Гэта ўжо не сакрэт, дакументальна пацверджана. А мясцовая прэса іх растыражыруе. Тут вось прысутнічае знаёмая вам вопытны журналіст — Аляксандр Рыгоравіч павярнуўся да мяне, а разам з ім павярнуліся да мяне галовы ўсіх прысутных — моцны, я вам скажу, журналіст. Яна і падрыхтуе матэрыялы да друку.

Ад нечаканасці і такога адкрытага курэння фіміяму я ледзь не з'ехала пад трыбуну, што стаяла побач. Няма чаго казаць: ацэнка майго будзённага журналісцкага плёну надта завышана. Хто-хто, а Лукашэнка, не сумняваюся, ведаў гэта дакладна. Але ж сутнасць у іншым: Аляксандр Рыгоравіч сказаў усё гэта толькі дзеля таго, каб свабодна выйсці з сітуацыі, у якую загнаў сябе сам. Як толькі мы апынуліся на вуліцы, ён лёгенька ўздыхнуў і сказаў мне на развітанне:

— Пайду памыюся ў лазні. Трэба скінуць з сябе хоць на нейкі час цяжар праблемаў.

... На гэты раз прымаў грамадзян па асабістых пытаннях сам Аляксандр Рыгоравіч. Людзей у райвыканкамаўскі кабінет набілася столькі, што дзвярэй бліжэйшых кабінетаў нельга было адчыніць, каб не патрывожыць якога-небудзь чакаючага. Нардэп вярхоўнасаветаўскага ўзроўню А.Лукашэнка на той час ужо паспеў здабыць сабе славу непахіснага змагара з карупцыяй, і да яго валам валіў народ. І часам, як самае хвалюючае, неслі яму такую бытавую дробязь, ад пошуку праблемы ў якой і ўласны дах мог паехаць. Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка, калі я праціснулася да яго ў кабінет намесніка старшыні райвыканкама, быў дарэшты змораны патокам крыўдаў на працякаючыя дахі, сварлівых суседзяў, разбітыя дарогі, бадзячых катоў з сабакамі.

3 гадзіну я сядзела паблізу дэпутата, беспаспяхова імкнучыся адшукаць якое-небудзь "цвіковае пытанне", вакол якога можна было б "пабудаваць" матэрыял. Аляксандр Рыгоравіч ужо змяніў некалькі насовак, сціраючы градзіны поту на твары... А людзі ішлі і ішлі. Вось зачыніла за сабою дзверы і, не дачакаўшыся запрашэння, села на спецыяльна пастаўленае крэсла насупраць дэпутата маладая жанчына-інвалід. Я яе часта сустракала ў Шклове — адну і з дачкой, відаць, жыла ў цэнтры горада. Прыслухаўшыся да яе слоў, зразумела, што яе пакрыўдзілі на працы і яна шукала ўправы на крыўдзіцеля. 3 яе настрою вынікала, што змагацца яна ўжо прывыкла. Нават Аляксандру Рыгоравічу нейкія прэтэнзіі стала прад'яўляць. Той глядзеў на яе, як падалося, з пачуццём агіды. А потым, уварваўшыся ў яе тыраду, выгукнуў:

— Ідзі адсюль і не перашкаджай працаваць. Хутчэй, хутчэй, каб і духу твайго больш не было тут.

Жанчына шпарчэй, чым магла, пашыбавала да дзвярэй і, ухапіўшыся за ручку, стракатнула:

— І вы, Аляксандр Рыгорвіч, такі ж бюракрат.

І рэціравалася. Я зразумела, што апошнія словы былі адрасаваны не столькі нардэпу, колькі тым, хто з другога боку прыліп, прыслухоўваючыся, да дзвярэй. Гарадок маленькі, адзін аднаго ведаюць у твар, а хочуць яшчэ ведаць і праблемы, каб потым "па сакрэту ўсяму свету" разнесці.

Калі за жанчынай зачыніліся дзверы, Аляксандр Рыгоравіч ціхенька засмяяўся:

— Як адрэагаваў бы Карней Чукоўскі на гэты дурдом: "Вось такая драбядзень цэлы дзень, цэлы дзень"?

Я паддакнула кіўком галавы. А ў душы пашкадавала гэтую небараку, якая і прыйшла, відаць, каб толькі заявіць дэпутату пра сваё існаванне ды пачуць ад прыгожага мужчыны добрае слова. Аляксандр Рыгоравіч з уласцівай мужчынам таўстаскурасцю гэтай бабскай хітрасці не зразумеў. Сказаў мне:

— Ідзе адна "бытавуха". На ўзровень газеты і радыёперадачы не цягне. Папярэднія запісы прагартаў — і ў іншых наведвальнікаў такія ж пытанні. Давай дамовімся: я сам прыйду ў рэдакцыю ў наступную суботу, пра ўсё раскажу, а заадно акрэслім і іншыя пытанні. Згодна?