Неяк раз вясной
На балоце, над рэкой
Глушэц на ёлцы заседаў
I сам з сабою талкаваў.
А ведама усім,
Што з мясам гэты птах сваім
Бывае дарагім.
Дык вось, два мужыкі-панове,
Як бы ў змове,
Той з аднаго, а той с таго канца
Аблаву робяць на глушца.
Так падцікаюцца ўсё бліжэй, бліжэй—
I той, і той на птушку пальцы ліжэ!
Аж так і згледзіў таго той
I, як на ліха, ў спор с сабой:
«Куды ты лезеш, тонканогі?!»—
Шапнуў Іван с сваей дарогі,
Рукі нялёгкай чэлавек,
З якой слыве свой цэлы век.—
«Да гэтай птушкі мне закон,
А ты, гультай, адгэтуль вон!»
— «Ня твой, а мой! — сапе пан Ежы,—
К яму моў сьлед стары, а твой, гад, сьвежы!
Я маю с прадзедаў ад веку»
«Над гэтай пусткаю апеку!» —
— «Не ты, а я тут пан!»—
Гукнуў ужо Іван,—
«Віш, ты: абраўся „сямідзённік“!»—
— «А ты што лепшае, „казённік“?!»—
Кідаюць стрэльбы і за грудзі
Узяліся людзі.
I што-ж будзе?..
Глушэц на гэты іхні шум,
Што вёў так шчыра с кумам кум,
Падумаў: «Вот, так ласуны над ласунамі:
Знайшлі сварыцца
Пры чужым карытцы!..»
I… паляцеў, залопаўшы крыламі.
А ну, чытацелю, згадай канец:
Хто мужыкі, а хто такі глушэц?
Асёл і навука
Байка
Аслова невуцтва ня раз
Служыла дурням за паказ; —
Дык вось нарэшце узялі
Асла ў навуку аддалі
I сталі ўчыць яго чытаць, —
Вучылі нават і пісаць.
Асёл так шчыра ўчыцца ўмеў,
Што кніжкі ўсе, як сена, зьеў
I столькі ў гэтым скарыстаў,
Што горш убоістым ён стаў!..
*
Людзям ёсьць тут такі прымер
(Ёсьць людзі на быдля манер):
Хоць колькі ні вучы асла,
Аслом ён будзе да канца!..
Ігнат і пьяўкі
Байка
Лет шмат
Таму назад
Ігнат
Гарачынёй, здаецца,
Купаўся ў рэчцы
І, як на грэх
(Бадай, што заяц,
Паганец,
Сьцежку перабег),
К адной зь дзьвюх ног
Прынадзіў п’явак трох.
Прыліплі, цягнуць, як мага,
Аж сохне, корчыцца нага.
Бяда! Ўжо кінуўся і сяк і так,
Заціснуўшы кулак,
Да іхняй скуры небарак, —
Яны ж каб дбалі:
Смокчуць далей!..
«Э, годзе, кіньце ўжо даіць, сястрыцы,
Ці ж мала вам сваёй вадзіцы? —
I сьмех, і грэх, і стыд, скажу я,
Смактаці кроў чужую!» —
Так ім навучна ён талкуе,
I ў той жа час
(Ня першы п’яўкам, відна, раз)
Пачуў адказ:
«Мае суседкі вінаваты», —
Кіўнула зь іх адна Ігнату,
Як ёсьць уся ў бліскучых латах,
I пацягнула цёплы смок,
Аж колька ў крук згібала бок.
«Ня мне, а гэным дзьвюм крывёй
Жыць хочацца чужой», —
Пачуў ён ад другой
Таўстой, таўстой,
Ды сёрб, ад першага ямчэй,
Даць мусіў з жыліны сваей.
«Я? я так толькі, з дабраты,
А вось за тых вазьміся ты!» —
З чароду трэйцяя хлюснула,
Найболей кемкага агулу,
I смагла, смагла смактанула…
*
Што далей там было, —
Да байкі не дайшло.
П’яўкі ж (ой, чорт недзе рад!),
Хоць дней сышло — праходзіць шмат,
Жывуць як бы ні ў чым, —
А толькі, як даць раду ім,
Варожа ўсё Ігнат!..
Страх
У страха вочы вялікі.
Да пары жбан ваду носіць.
Ці з ласкі, ці зь няласкі Боскай
Ня нашым гэта судзіць зданьнем, —
Стаяла вёска бліз Лагойска
З сваёй нудой і нараканьнем.
А ў ёй жыў Юрка Данілёнак,
Як нарадзіўся — ад пялёнак.
Быў Юрка чалавек нядрэнны,
Адно быў трохі пустамеля:
Аж так і трэскаюцца сьцены,
Як расхлюсьціцца мала-веле;
Ня раз ён з толку сам саб'ецца,
Ці праўду рэжа, ці сьмяецца.
А як крыху ён быў падпіўшы,
Свае тады не пазнавалі:
I ў поўнач з папраці расьцьвіўшай
Зрывае кветку на Купальле,
I на Узьвіжаньне зь зьвярамі
Гуляе ноч, як з сваякамі.