Pastro larmojn deviŝis, kapuĉon surŝovis,
La postan fenestrumon mallaŭte formovis,
Kaj tra fenestro saltis ĝardenon; restinte
Sola, Juĝisto ploris, seĝon sidiĝinte.
Tade’ atendis, antaŭ ol anson ektiris,
Post malŝloso, mallaŭte, kapkline eniris,
Dirante: «Kara Onklo, kelk tagojn mi sidis
Ĉi tie: tagoj, kiel moment’ forrapidis; ¬320
Mankis tempo sat-ĝoji, vin kaj domon vidi,
Ĉar tuj mi forveturas; mi devas rapidi,
Tuj hodiaŭ, Onkleto, morgaŭ plej malfrue.
Vi memoras, ni Grafon provokis unue:
Batiĝos — mi! provoko de mi jam senditas.
Ĉar en Litvo dueloj nun malpermesitas,
Mi veturos al limo de Dukland’ Varŝava.
Grafo — fanfaronulo, sed kuraĝohava,
Sur lokon difinitan li certe alvenos,
Do ni interbatalos, kaj se Dio benos, ¬330
Mi lin punos, kaj poste trans Lososna-bordoj
Mi naĝos, kie frataj atendas vicordoj.
Armean servon patra testament’ ordonis.
Kaj mi ne scias, kiu alie disponis».
«Tadeo, diris onklo, ĉu vi fervolulo
Estas tia, aŭ turnas vin, laŭ vulp’ ruzulo,
Kiu ne tien iras, kiel voston tenas?
Jes, ni provokis, certe dueli konvenas:
Sed veturi hodiaŭ, kial obstiniĝi?
Antaŭ duel’ kutimas ni amikojn sendi, ¬340
Intertrakti. La Grafo povas senkulpiĝi,
Depreki: estas tempo, do volu atendi.
Aŭ alia tabano vin pikis sub nazo?
Tiam diru sincere ĝin, sen ĉirkaŭfrazo!
Junkoron mi maljuna kompreni ne ĉesis,
Patris al vi (li nevon sub menton’ karesis),
Mia fingreto flustris al mi en orelon,
Ke kun fraŭlinoj havis vi etan kverelan.
Junuloj kun fraŭlinoj nun frue komencas!
Nu, Tadeet’, konfesu kion vi intencas». ¬350
«Vere, diris Tadeo, estas kaŭz’ alia,
Amata Onklo, eble eĉ pro kulpo mia!
Eraro! malfeliĉo! ŝanĝi malfacile!
Ne, mi ne povas resti ĉi tie trankvile!
Eraro de juneco! Ne demandu plie!
Mi devas plej rapide iri el ĉi tie».
«Ho! diris onklo, certe amaj malkonsentoj!
Jen lipojn vi hieraŭ mordetis per dentoj,
Rigardante oblikve iun knabineton;
Ankaŭ ŝi tre acidan havis mieneton. ¬360
Mi konas ĉi stultaĵojn: amu idoj-paro,
Tuj sekvas malfeliĉoj ekster ordinaro!
Ili ĝojas, sin ree ĉagrenas malĝoje,
Aŭ senkaŭze kverelas ĝis dentoj kelkfoje,
Staras en anguletoj, grumblule murmuras,
Ne parolas, eĉ iam en kampon forkuras,
Se vin ĉi frenezeto atakas simile,
Estu nur paciencaj, mi helpos konsile;
Mi baldaŭ vin kondukos al paco komuna;
Mi konas ĉi stultaĵojn: ja estis mi juna. ¬370
Rakontu, moŝto, eble mi malkaŝos ion,
Kaj tiel reciproke ni klarigos ĉion».
«Onklo — diris Tadeo, kisis manon lian,
Ruĝiĝante — jen vero: fraŭlineton, vian
Edukatinon, Zonjon, mi tre ŝatas nune,
Kvankam ni nur kelkfoje ambaŭ estis kune:
Laŭ dir’ destinis onklo jam por mi edzinon,
Belan, riĉulfilinon, Ĉambelan-idinon.
Mi ne povus fraŭlinon Rozon edzinigi,
Amas Zonjon: neeble koron aliigi! ¬380
Preni unun, kaj ami duan — malhonesto,
Eble temp’ min kuracos dum longa foresto».
«Tade’, enmiksis onklo, strangamaniere
Vi amas — forkurante de amataj! Vere
Bone, ke vi sinceras; vi farus sensencon
Forirante, ĉar svati mi havas intencon
Al vi Zonjon. Nu? kion? vi ne saltas ĝoje?».
Tadeo diris: «Onkla boneco multfoje
Min mirigas. Sed kion? Favora ofero
Ne taŭgas jam por io! Ho!! vana espero! ¬390
Telimeno ne donos al mi Zofieton!»
«Petu!» diris Juĝisto.
«Vane fari peton,
Interrompis Tadeo: ne, mi senprokraste
Devas nun forvojaĝi, morgaŭ frue laste;
Donu al mi, Onkleto, sole benon vian:
Mi pretas tuj veturi landon Varsovian».
Juĝist’ lipharojn tordis, rigardis kolere:
«Do tiel moŝto koron malfermis sincere?
Unue la duelo, poste amo, via
Forveturo; ho! estas komplikaĵo ia. ¬400
Mi jam aŭdis, mi viajn paŝojn jam postiris!
Deloganto, flirtulo, vi mensogojn diris!
Kaj kion do hieraŭ vespere vi faris?
Kaj kion vi ĉe domo ĉashunde postflaris?
Ho, bubeto! se eble vi Zonjon inside
Delogis kaj nun volas forkuri rapide,
Tiam vi ne prosperos! Vi ŝatas, ne ŝatas,
Sed Zonjon edzinigos, tion mi konstatas:
Se ne, vipon — vi morgaŭ edziĝos, sinjoro!
Li babilas pri sentoj, pri konstanta koro! ¬410
Fi! mensogul’! pri moŝto mi faros esploron
Kaj lin akoraŭ bone je oreloj tiros!
Hodiaŭ mi de zorgoj havas kapdoloron;
Li malhelpas trankvile ripozi! vi iros
Tuj dormi!» — Larĝe pordon malfermis Juĝisto
Kaj por senvestiĝado vokis je l’ Vokisto.
Tade’ mallevis kapon, eliris silente,
Malagrablan diskurson pripensis atente:
Unue insultita tiel!… Li, sentante
Pravecon de riproĉoj, ruĝiĝis hontante. ¬420
Kion fari? se ĉion ekscios nun Zonjo?
Peti manon? sed kion diros ŝia onjo?
En Soplicovo resti plue — li ne povas.
Medite li kelk paŝojn antaŭen sin movas,
Kiam voje lin baras nokt-fantomo ia
En blankaĵo; maldika, longa kaj gracia
Ĝi ŝoviĝas, kaj mano al li etenditas,
De kiu sin refleksas luna brilo treme,
«Sendankulo! mallaŭta voĉo plendas ĝeme,
Vi serĉis la rigardon, kiun vi evitas; ¬430
Por serĉitaj paroloj nun orel’ fermitas,
Kvazaŭ vortoj, rigardo, venenus per spiro!
Bone al mi, mi sciis, ke vi estas: viro!
Fremda al koketeco, mi vin ne turmentis,
Feliĉigis: do tian dankemon vi sentis!
Triumf’ je mola koro vian koron hardis:
Tre facilan akiron vi malŝat’-rigardis!
Bone! Sed instruite per terura provo,
Pli ol vi, mi malŝatas min el tuta povo!».
«Telimeno, li diris, ne hardiĝis mia ¬440
Koro, nek vin evitas pro malŝato ia;
Sed pripensu, nin oni vidas, spioniras:
Pri tia malkaŝeco kion homoj diras?
Tio estas maldeco, eĉ peko en fino…»
«Ha, peko! — ŝi respondis kun maldolĉa rido —
Senkulpa ŝafideto! Se mi, la virino,
Pro amado ne zorgas pri ies insido,
Eĉ ies kalumnio: kaj viro, sinjoro?
Kio al li domaĝas, se li eĉ konfesas,
Ke li dek amatinojn laŭvice karesas? ¬450
Vi volas min forlasi?» — ŝi diris kun ploro…
«Telimen’, kion mondo parolus pri homo,
Kiu, en mia aĝo, nun sidus en domo
Sane, kaj amus, kiam tiom da junuloj,
Edzoj, for de edzinoj, infanoj, karuloj,
Ekster limon sub signojn naciajn rapidas?
Se mi eĉ volus resti, ĉu mem mi decidas?
Ke mi servu en pola armeo, ordonis
La patro testamente, onklo redisponis:
Mi veturas, farinte jam decidon mian, ¬460
Kaj, di-vere, ne povas mi fari alian».
«Mi, diris Telimeno, ne volas ja bari
Vian glorvojon, nek al feliĉ’ kontraŭstari!
Vi estas vir’! vi trovos pli indan de l’ koro
Amatinon, pli riĉan, pli belan, sinjoro!
Antaŭ disiĝo sciu mi nur, por konsolo,
Ke amo estis via inklin’, ne petolo,
Vera amo, ne ŝerco volupta, pasia;
Mi konsciu, ke amas min Tadeo mia!
Vorton „mi amas“ aŭdu mi el via buŝo, ¬470
En penson skribu, skulptu ĝin mia kortuŝo;
Pli facile pardonos mi: eĉ ami plue
Vi ĉesu, mi memoros!» — Ŝi ploris korskue.